اولین انسان چگونه بوجود آمد؟ این یکی از اساسی‌ترین و در عین حال شگفت‌انگیزترین پرسش‌هایی‌ست که علم و فلسفه سال‌هاست آن را دنبال می‌کنند. انسان‌شناسان، ژنتیک‌دانان و دیرینه‌شناسان با کنار هم گذاشتن قطعات فسیل، داده‌های ژنتیکی و نشانه‌های فرهنگی، مسیر طولانی و پیچیده‌ای را ترسیم کرده‌اند که نشان می‌دهد چگونه انسان از اجداد نخستی خود جدا شد و به گونه‌ای به نام Homo sapiens تبدیل شد.
یافته‌های علمی نشان می‌دهند که ریشه‌های انسان مدرن به حدود ۳۰۰ هزار سال پیش در آفریقا بازمی‌گردند. اما داستان ما به میلیون‌ها سال قبل و تکامل موجوداتی چون Australopithecus و Homo habilis می‌رسد. اگر می‌خواهید بدانید دقیقا اولین انسان چگونه بوجود آمد، با ما همراه شوید و ادامه‌ی این مسیر جذاب را از دست ندهید.
اولین انسان چگونه بوجود آمده؟
پاسخ این سوال را باید در فرایند پیچیده و پیوسته‌ای به نام فرگشت (Evolution) و تاریخ پیدایش انسان جستجو کنیم. انسان مدرن حاصل میلیون‌ها سال تغییر تدریجی در ساختار بدن، مغز، ابزارسازی و رفتار اجتماعی است که از اجداد نخستی‌مان شروع شد. دانشمندان Homo sapiens را اولین گونه‌ای می‌دانند که ویژگی‌های آناتومیکی، رفتاری و فرهنگی امروزی را داشته. این گونه حدود ۳۰۰ هزار سال پیش در آفریقا ظاهر شد و با مهاجرت به دیگر قاره‌ها، جایگزین گونه‌های دیگر مانند نئاندرتال‌ها شد. در پیدایش انسان، عوامل زیر نقش کلیدی داشتند:
- تغییر اقلیم
- انتخاب طبیعی
- تعامل اجتماعی
- تغذیه
این ترکیب پیچیده، ما را از حیوانی ابزارساز به موجودی سخنور، خودآگاه و خلاق تبدیل کرد.
تکامل انسان از نخستی‌ها تا انسان خردمند (Homo sapiens)
دانشمندان مسیر تکامل انسان را به کمک فسیل‌ها، ابزارها و ژنوم‌های باستانی بازسازی کرده‌اند.
اگر به دنبال آن هستید که ریشه نژادی و مسیر مهاجرت نیاکان‌تان را از منظر علمی بررسی کنید، تست ژنتیک تبارشناسی نیاکان می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره گذشته ژنتیکی شما ارائه دهد.
سیر تکاملی انسان شامل مراحل زیر بوده است:
| گونه | زمان تقریبی (میلیون سال قبل) | ویژگی‌ها |
| Sahelanthropus tchadensis | ۷ | احتمالاً دوپا، یکی از نخستین جدها |
| Australopithecus afarensis | ۳.۹–۲.۹ | راه‌رفتن ایستاده، اما مغز کوچک |
| Homo habilis | ۲.۴–۱.۴ | ابزارسازی اولیه |
| Homo erectus | ۱.۹–۰.۱ | سفر به آسیا و اروپا، مغز بزرگ‌تر |
| Homo sapiens | از ۰.۳ تا اکنون | زبان، فرهنگ، هنر و فناوری |
فسیل معروف “لوسی” از Australopithecus afarensis در اتیوپی، نشان داد که دوپایی، قدمتی بیش از ۳ میلیون سال دارد. همچنین کشفیات در مراکش (جبل ایرهود) نشان دادند که انسان مدرن حداقل ۳۱۵ هزار سال پیش وجود داشته است.
نقش انتخاب طبیعی در پیدایش انسان
داروین در کتاب «خاستگاه گونه‌ها» توضیح داد که انتخاب طبیعی، صفاتی را حفظ می‌کند که برای بقا و تولید مثل مفیدترند. دانشمندان همین مفهوم را برای پیدایش انسان نیز به‌کار بردند.
مثال‌هایی از نقش انتخاب طبیعی در پیدایش انسان:
- دوپایی‌شدن: کاهش مصرف انرژی در راه‌رفتن و آزاد شدن دست‌ها برای ابزارسازی
- بزرگ‌تر شدن مغز: نیاز به ارتباط اجتماعی پیچیده، حافظه و حل مسئله
- کاهش موهای بدن: تنظیم بهتر دمای بدن در مناطق گرم استوایی
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ در دانشگاه کمبریج نشان داد که تغییرات ژنتیکی در ژن FOXP2 (مرتبط با گفتار) حدود ۵۰ هزار سال پیش تثبیت شده و ارتباط نزدیکی با گسترش زبان در انسان دارد.
نتیجه: انتخاب طبیعی باعث شکل‌گیری صفاتی شد که به انسان‌ها کمک کردند تا زنده بمانند، با هم ارتباط برقرار کنند، و محیط زندگی‌شان را تغییر دهند.
از نظر علمی اولین انسان روی کره زمین چند سال پیش بود؟
دانشمندان با استفاده از داده‌های ژنومی، فسیل‌شناسی و تکنیک‌های تاریخ‌گذاری کربن، اعلام کردند که اولین انسان به معنای انسان مدرن یا Homo sapiens حدود ۳۰۰ تا ۳۱۵ هزار سال پیش در شرق یا شمال آفریقا زندگی کرده است.
پژوهشگران در سال ۲۰۱۷ در مقاله‌ای منتشرشده در مجله Nature، اعلام کردند که فسیل‌های یافت‌شده در منطقه «جبل ایرهود» مراکش، متعلق به انسان‌هایی با ساختار چهره شبیه انسان مدرن است. آن‌ها با تاریخ‌گذاری پرتوی گاما روی ابزارهای سنگی، سن این فسیل‌ها را حدود ۳۱۵,۰۰۰ سال تخمین زدند.
شواهد فسیلی: قدیمی‌ترین اسکلت‌های انسان مدرن
دانشمندان قدیمی‌ترین بقایای انسان مدرن را در چند نقطه از آفریقا کشف کردند. مهم‌ترین شواهد عبارت‌اند از:
| مکان کشف | قدمت تخمینی | ویژگی فسیل |
| جبل ایرهود (مراکش) | ۳۱۵,۰۰۰ سال | جمجمه با ساختار چهره شبیه انسان امروزی |
| Omo Kibish (اتیوپی) | ۱۹۵,۰۰۰ سال | جمجمه کامل‌تر با حجم مغزی مدرن |
| Herto Bouri (اتیوپی) | ۱۶۰,۰۰۰ سال | جمجمه انسان بالغ با آثار تدفین |
پژوهشگران در موسسه ماکس پلانک (آلمان) تایید کردند که فسیل‌های جبل ایرهود نشانه‌هایی از آغاز آفرینش انسان مدرن دارند. آن‌ها تفاوت‌های ظریف بین گونه‌های قدیمی‌تر مانند Homo heidelbergensis و Homo sapiens را بررسی کردند و نتیجه گرفتند که تکامل چهره مدرن زودتر از تصور قبلی رخ داده است.
ژنوم انسانی چه می‌گوید؟
محققان با تحلیل ژنوم‌های انسانی و مقایسه آن با DNA نئاندرتال‌ها و دیگر گونه‌ها، توانستند مسیر پیدایش انسان را به‌صورت مولکولی بازسازی کنند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله Science منتشر شد، نشان داد که تمامی انسان‌های مدرن از یک جمعیت اولیه در شرق آفریقا منشا گرفته‌اند که حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار سال پیش زندگی کرده‌اند. بر اساس ساعت مولکولی (Molecular Clock)، محققان تخمین زدند که:
- جد مشترک زنانه (میتوکندری) در حدود ۱۵۰ هزار سال پیش
- جد مشترک مردانه (کروموزوم Y) در حدود ۲۰۰ هزار سال پیش
در ژنوم ما حدود ۱ تا ۴ درصد ژن‌های نئاندرتالی وجود دارد. این نشان می‌دهد که انسان‌ها با نئاندرتال‌ها آمیزش داشتند، اما فقط Homo sapiens باقی ماند.
اولین انسان روی زمین چه نام داشت؟
دانشمندان برای اولین انسان نام خاصی انتخاب نکردند، چون بشر به‌طور فردی و ناگهانی متولد نشد. اما آن‌ها از دو عنوان علمی استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده جد مشترک همه انسان‌های امروزی‌اند:
- «آدم میتوکندریایی» برای اولین زن با میتوکندری مشترک
- «حوا کروموزوم Y» برای اولین مرد با کروموزوم Y مشترک
این افراد واقعا وجود داشتند، اما احتمالا هم‌عصر با دیگر انسان‌ها زندگی می‌کردند. آن‌ها تنها «تنها نیاکان زنده‌ی امروز» ما هستند، نه اولین و تنها انسان‌های زمان خود.
مفهوم «آدم میتوکندریایی» و «حوا کروموزوم Y»
پژوهشگران ژنتیک برای ردیابی پیدایش انسان از دو نشانگر کلیدی استفاده کردند:
- DNA میتوکندری (از مادر به فرزند)
- کروموزوم Y (از پدر به پسر)
محققان دانشگاه استنفورد اعلام کردند که «آدم میتوکندریایی» در حدود ۱۵۰ هزار سال پیش و «حوا کروموزوم Y» حدود ۲۰۰ هزار سال پیش در آفریقا زندگی کرده‌اند.
نکات کلیدی:
۱. این دو فرد جد مشترک مستقیم همه‌ی انسان‌های زنده‌ی امروزی‌اند.
۲. آن‌ها تنها نیاکان ما نیستند، اما ژن‌های‌شان در تمام انسان‌های امروز باقی مانده.
۳. آن‌ها هم‌عصر با صدها انسان دیگر زندگی می‌کردند که نسل‌شان از بین رفت.
تفاوت بین اولین انسان آناتومیکی و اولین انسان فرهنگی
دانشمندان بین «اولین انسان آناتومیکی» و «اولین انسان فرهنگی» تمایز قائل می‌شوند:
| ویژگی | انسان آناتومیکی | انسان فرهنگی |
| زمان تقریبی | ۳۰۰ هزار سال پیش | ۵۰ هزار سال پیش |
| مکان اولیه | شمال آفریقا | آفریقای جنوبی، اروپا |
| توانایی‌ها | ساخت ابزار سنگی، راه رفتن ایستاده | هنر، زبان، تدفین، نمادسازی |
| شواهد | فسیل‌های جبل ایرهود | نقاشی‌های غار شووه، ابزار استخوانی |
پژوهشگران در غار Blombos Cave آفریقای جنوبی، نشانه‌هایی از هنر انتزاعی و رنگ‌سازی یافته‌اند که به حدود ۷۵,۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. آن‌ها اعلام کردند که آغاز آفرینش فرهنگی انسان احتمالا با جهشی در مغز و زبان همراه بوده است.
سیر تکاملی انسان؛ از اجداد نخستین تا انسان مدرن
دانشمندان سیر تکاملی انسان را بر پایه شواهد فسیلی، آناتومی تطبیقی و مطالعات ژنومی بازسازی کرده‌اند. آن‌ها نشان داده‌اند که پیدایش انسان از حدود ۷ میلیون سال پیش با جد مشترک انسان و شامپانزه آغاز شده است. این مسیر تدریجی نشان می‌دهد اولین انسان چگونه بوجود آمد و چه عواملی به پیدایش Homo sapiens منجر شدند.
از ساحل‌های آفریقا تا قاره‌های جهان
دانشمندان با بررسی DNA باستانی و ابزارهای سنگی، ثابت کرده‌اند که آغاز آفرینش انسان مدرن در آفریقا رخ داد و انسان‌ها از آن‌جا به جهان مهاجرت کردند. مسیری که انسان مدرن طی کرد:
- ۷۰,۰۰۰ سال پیش: آغاز مهاجرت از شرق آفریقا
- ۶۰,۰۰۰ سال پیش: ورود به خاورمیانه و آسیا
- ۴۵,۰۰۰ سال پیش: ورود به اروپا
- ۱۵,۰۰۰ سال پیش: عبور از سیبری به قاره آمریکا
- ۵,۰۰۰ سال پیش: سکونت در جزایر اقیانوسیه
مطالعه‌ای در Nature (۲۰۱۶) تایید کرد که تمامی انسان‌های مدرن از یک جمعیت کوچک آفریقایی منشا گرفتند که مسیر مهاجرتی‌شان باعث تنوع نژادی کنونی شد. پژوهشگران از ژنوم ۲۷ انسان باستانی برای بازسازی این مهاجرت استفاده کردند.
انقراض دیگر گونه‌های انسانی؛ چرا فقط ما باقی ماندیم؟
تا همین ۵۰ هزار سال پیش، زمین میزبان چندین گونه انسانی بود: نئاندرتال‌ها، دنیسووان‌ها، هومو فلورسیئنسیس و هومو ساپی ens. اما اکنون فقط ما باقی مانده‌ایم. درباره هومو ارکتوس بخوانید.
دلایل اصلی انقراض گونه‌های دیگر طبق مطالعات موسسه Max Planck:
- رقابت بر سر منابع غذایی
- شیوع بیماری‌های بین گونه‌ای
- اختلاط ژنتیکی با انسان مدرن
- تغییرات اقلیمی شدید و ناگهانی
پژوهشگران در سال ۲۰۲۰ در Science Advances نشان دادند که نئاندرتال‌ها در اروپا به دلیل تغییرات ناگهانی اقلیمی و رقابت شدید با Homo sapiens منقرض شدند. انسان مدرن توانست با زبان پیشرفته، همکاری گروهی و نوآوری در ابزارسازی، برتری پیدا کند.
آیا انسان محصول جهش ناگهانی است یا فرایند تدریجی؟
دانشمندان با تحلیل داده‌های ژنتیکی و فسیلی، تاکید کردند که پیدایش انسان نتیجه جهش‌های تدریجی و انباشته بوده، نه یک دگرگونی ناگهانی.
شواهد علمی:
- مطالعه ژن FOXP2 (مرتبط با گفتار) نشان داد که این ژن به تدریج در طول صدها هزار سال تغییر کرده است.
- فسیل‌های پیدا‌شده در آفریقا (از جمله جبل ایرهود) نشان می‌دهند که ساختار چهره و مغز به‌مرور مدرن شده‌اند.
بنابراین، هیچ جهش ناگهانی باعث آغاز آفرینش انسان نشد. بلکه ترکیب انتخاب طبیعی، فشار محیطی و فرهنگ، انسان را به‌تدریج به وضعیت امروزی رساند.
انفجار فرهنگی در ۵۰ هزار سال پیش؛ حقیقت یا اغراق؟
باستان‌شناسان تا سال‌ها معتقد بودند که انسان حدود ۵۰,۰۰۰ سال پیش، جهش فرهنگی عظیمی را تجربه کرد که شامل زبان، هنر، تدفین و ابزار پیچیده بود. اما یافته‌های اخیر این فرض را تعدیل کرده‌اند.
پژوهش‌های جدید در غار Blombos (آفریقای جنوبی):
- محققان شواهدی از نقاشی، صدف‌های رنگ‌شده و حکاکی روی سنگ یافتند که به ۷۵,۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردند.
- این یافته‌ها نشان دادند که توانایی‌های فرهنگی انسان پیش از “انفجار” نیز وجود داشته است.
بنابراین، محققان نتیجه گرفتند که انسان به‌تدریج فرهنگ را گسترش داد و آنچه به نام «انفجار فرهنگی» شناخته شده، بیشتر نتیجه‌ی تراکم شواهد و تمرکز پژوهشی است، نه یک جهش واقعی.
آیا نظریه تکامل با باورهای دینی در تضاد است؟
۱. نگاه ادیان ابراهیمی به خلقت انسان
ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام تاکید کرده‌اند که خداوند انسان را با آگاهی آفرید. در قرآن، خداوند آدم را از گل آفرید و به او روح بخشید. مسیحیت نیز به خلقت آدم و حوا در بهشت اشاره دارد.
۲. نقاط اتصال و افتراق بین علم و دین
| مورد | دیدگاه علمی | دیدگاه دینی |
| زمان پیدایش انسان | ۳۰۰ هزار سال پیش | زمان مشخصی ذکر نشده |
| روش پیدایش | تکامل تدریجی | خلقت هدفمند |
| اجداد مشترک با حیوانات | پذیرفته شده | در برخی تفاسیر رد می‌شود |
| روح و آگاهی | محصول تکامل مغز | هدیه الهی |
برخی متفکران مسلمان و مسیحی مانند تیار دو شاردن و شهید مطهری تلاش کرده‌اند تا نظریه تکامل را با هدفمندی آفرینش پیوند دهند. آن‌ها گفته‌اند که پیدایش انسان می‌تواند از طریق فرایند طبیعی رخ دهد، اما همچنان با هدایت الهی.
شواهد ژنتیکی درباره اولین انسان‌ها چه می‌گویند؟
دانشمندان برای کشف این‌که اولین انسان چگونه بوجود آمد، تحلیل DNA را به یکی از ابزارهای اصلی خود تبدیل کردند. آن‌ها با مطالعه DNA میتوکندری، کروموزوم Y و توالی‌های ژنتیکی باستانی توانستند تصویری دقیق از پیدایش انسان ارائه دهند.
مهم‌ترین یافته‌ها عبارت‌اند از:
- همه انسان‌های مدرن از جد مشترکی در آفریقا منشا گرفتند.
- DNA میتوکندری نشان داد که «حوا ژنتیکی» حدود ۱۵۰ هزار سال پیش در شرق آفریقا زندگی کرده است.
- ژنوم نئاندرتال‌ها نشان داد که انسان‌ها و نئاندرتال‌ها آمیزش ژنتیکی داشتند.
پروژه Genographic متعلق به National Geographic بیش از ۱ میلیون نمونه DNA انسانی را تحلیل کرد و به‌طور دقیق مسیر مهاجرت، تنوع نژادی و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر را ترسیم کرد.
تحلیل DNA باستانی؛ انسان مدرن چقدر از نئاندرتال‌ها ژن دارد؟
پژوهشگران موسسه ماکس پلانک در سال ۲۰۱۰ ژنوم کامل نئاندرتال‌ها را منتشر کردند و ثابت کردند که انسان مدرن بخشی از ژن‌های خود را از نئاندرتال‌ها به ارث برده است.
یافته‌های کلیدی:
- ژنوم انسان‌های امروزی حدود ۱ تا ۴ درصد DNA نئاندرتال دارد.
- این میزان در آسیایی‌ها و اروپایی‌ها بیشتر از جمعیت‌های بومی آفریقاست.
- برخی از این ژن‌ها بر سیستم ایمنی، پوست و حتی پاسخ به ویروس‌ها تاثیر گذاشته‌اند.
در سال ۲۰۱۴، دانشگاه استنفورد اعلام کرد که ژن نئاندرتالی مربوط به گیرنده‌های ایمنی (TLR) باعث شده انسان‌ها بهتر با باکتری‌ها و ویروس‌ها مقابله کنند. این تعامل ژنتیکی، مسیر آغاز آفرینش انسان مدرن را شکل داده است.
نقشه‌برداری ژنتیکی جمعیت‌ها و مهاجرت‌های نخستین
دانشمندان با تحلیل داده‌های ژنتیکی، نقشه‌ای دقیق از مهاجرت‌های انسان‌های اولیه تهیه کردند. آن‌ها توانستند مسیرهایی را شناسایی کنند که اولین انسان‌ها از آفریقا به آسیا، اروپا، استرالیا و آمریکا طی کردند.
در کنار دانسته‌های تاریخی درباره منشأ انسان، با انجام آزمایش تعیین نژاد می‌توانید بخش شخصی این تاریخ را کشف کنید و ببینید نیاکان شما از کدام مناطق جهان آمده‌اند. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان کلیک کنید.
مسیری که ژنوم انسان‌ها ترسیم می‌کند:
| قاره مقصد | زمان ورود | مسیر مهاجرت |
| آسیا | ۶۰,۰۰۰ سال پیش | از شاخ آفریقا به خاورمیانه و هند |
| اروپا | ۴۵,۰۰۰ سال پیش | از قفقاز به شرق اروپا |
| استرالیا | ۵۰,۰۰۰ سال پیش | از آسیای جنوب شرقی |
| آمریکا | ۱۵,۰۰۰ سال پیش | از سیبری به آلاسکا (پل برینگیا) |
پروژه «Human Genome Diversity Project» دانشگاه استنفورد نشان داد که جمعیت‌های انسانی در حین مهاجرت، دچار «گلوگاه ژنتیکی» شدند و این اتفاق تنوع ژنتیکی برخی مناطق را کاهش داد.
آینده تحقیقات درباره پیدایش انسان
دانشمندان هنوز نتوانستند پاسخ قطعی برای برخی پرسش‌های کلیدی در مورد پیدایش انسان پیدا کنند.
مهم‌ترین پرسش‌های باز در علم امروز:
- چه زمانی زبان در انسان‌ها به‌وجود آمد؟
- چه عاملی باعث جهش نهایی به تفکر انتزاعی شد؟
- آیا گونه‌های ناشناخته‌ی انسانی هنوز در فسیل‌ها پنهان‌اند؟
- چقدر از انسان‌های منقرض‌شده با ما آمیزش ژنتیکی داشتند؟
در سال ۲۰۲۳، پروژه‌ای بین‌المللی در دانشگاه آکسفورد با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی، هزاران فسیل و ابزار سنگی را بررسی کرد و اعلام کرد که داده‌های جدید می‌توانند مسیرهای ناشناخته مهاجرت انسان‌ها را فاش کنند.
نقش هوش مصنوعی در بازسازی چهره و رفتار اجداد انسانی
پژوهشگران از هوش مصنوعی برای بازسازی چهره، حرکات و حتی رفتار اجتماعی انسان‌های اولیه استفاده کردند. آن‌ها با استفاده از یادگیری ماشین (Machine Learning)، داده‌های فسیلی و DNA را ترکیب کردند تا نمایی دقیق از اولین انسان ارائه دهند.
مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در این حوزه:
- بازسازی سه‌بعدی چهره بر اساس استخوان‌های جمجمه
- پیش‌بینی نحوه صحبت، حالت صورت و حرکات بدنی
- شبیه‌سازی زندگی اجتماعی در گروه‌های اولیه انسانی
در پروژه‌ی Virtual Palaeoanthropology Lab دانشگاه لیدز، محققان با کمک هوش مصنوعی، چهره Homo heidelbergensis را با دقت بسیار بالا بازسازی کردند و نشان دادند که او چه شکلی بوده، چگونه می‌نشسته و چگونه به اطراف نگاه می‌کرده است.
کشف‌های فسیلی جدید چه رازهایی را ممکن است آشکار کنند؟
باستان‌شناسان هر سال در مناطق جدیدی از جهان، فسیل‌هایی را کشف می‌کنند که می‌توانند روایت پیدایش انسان را تغییر دهند.
چند کشف مهم سال‌های اخیر:
- فسیل دندان در چین (۲۰۲۲): نشان داد که گونه‌ای ناشناخته از انسان‌ها حدود ۲۱۳,۰۰۰ سال پیش در آسیا زندگی می‌کردند.
- انسان دراگون (Homo longi): فسیلی که در شمال چین پیدا شد و ویژگی‌هایی بین نئاندرتال و انسان مدرن داشت.
- کشف ابزارهای سنگی در عربستان (۲۰۲۱): ثابت کرد که مهاجرت انسان از آفریقا زودتر از حد تصور رخ داده است.
هر کشف جدید ممکن است اطلاعات ما درباره این‌که اولین انسان چگونه بوجود آمد را بازنویسی کند. دانشمندان انتظار دارند در دهه آینده گونه‌های جدیدتری را شناسایی کنند که تا امروز ناشناخته مانده‌اند.
در دل DNA شما، داستان‌هایی پنهان شده‌اند که هیچ‌کس تا امروز آن‌ها را ندیده.
پیدایش انسان؛ داستانی علمی که هنوز ادامه دارد
اولین انسان چگونه بوجود آمد؟ پژوهشگران با بررسی دقیق فسیل‌ها، ژن‌ها و ابزارهای باستانی به این نتیجه رسیدند که انسان مدرن حدود ۳۰۰ هزار سال پیش در شرق یا شمال آفریقا به‌وجود آمد. اما سیر پیدایش انسان بسیار فراتر از این بازه‌ی زمانی می‌رود. از Sahelanthropus tchadensis که حدود ۷ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد، تا Australopithecus afarensis با معروف‌ترین نماینده‌اش لوسی، همگی بخشی از این مسیر تکاملی بودند.
مطالعات ژنتیکی نشان دادند که همه انسان‌های مدرن از یک جد مشترک ژنتیکی به نام “آدم میتوکندریایی” و “حوا کروموزوم Y” در آفریقا به وجود آمده‌اند. با تحلیل DNA و مقایسه آن با نمونه‌های نئاندرتال‌ها، پژوهشگران اثبات کردند که بخشی از ژن‌های ما با گونه‌های منقرض‌شده مشترک‌اند. علم هنوز همه‌ی پاسخ‌ها را نمی‌داند، اما مسیر کشف پیدایش انسان با سرعتی بالا ادامه دارد. با درک این مسیر، بهتر می‌توانیم موقعیت امروزمان در این سیاره و وظایف‌مان در برابر آن را بفهمیم.
