ویتیلیگو چیست؟ این بیماری پوستی نوعی اختلال رنگدانه‌ای است که باعث از بین رفتن ملانین در برخی نواحی بدن می‌شود و لکه‌های سفید رنگی روی پوست ایجاد میکند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، ویتیلیگو یک بیماری واگیردار نیست، اما می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس و کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد. آگاهی از علائم اولیه و روش‌های درمانی آن کمک میکند افراد زودتر برای کنترل بیماری اقدام کنند. در سال‌های اخیر پیشرفت‌های علمی و استفاده از تکنولوژی در پزشکی باعث شده گزینه‌های درمانی مؤثرتری مانند لیزر، داروهای موضعی و حتی درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی معرفی شوند. در ادامه با جزئیات بیشتری درباره علت، علائم و روش‌های مدیریت ویتیلیگو آشنا می‌شویم.
ویتیلیگو چیست؟
ویتیلیگو چیست؟ ویتیلیگو یک بیماری پوستی خودایمنی است که به دلیل تخریب سلول‌های رنگدانه‌ساز (ملانوسیت‌ها) ایجاد می‌شود. این روند باعث می‌شود بخش‌هایی از پوست رنگ خود را از دست بدهند و لکه‌های سفید و نامنظم روی بدن ظاهر شوند. سه نکته کلیدی که باید بدانید:
- واگیردار نیست و تماس مستقیم با فرد مبتلا هیچ خطری ندارد.
- علت اصلی ترکیبی از ژنتیک و اختلال سیستم ایمنی است.
- درمان قطعی وجود ندارد، اما روش‌های نوین پزشکی می‌توانند روند بیماری را کنترل کرده و لکه‌ها را کاهش دهند.
ویتیلیگو برخلاف بسیاری از بیماری‌های پوستی دیگر تهدیدی برای جان فرد نیست، اما به‌شدت می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس و کیفیت زندگی تاثیر بگذارد.
موانع احتمالی سلامتی خود را در آینده بررسی کنید و از ریسک ابتلا به بیش از ۷۰ بیماری و اختلال در دسته‌های مختلف مانند قلبی عروقی، سرطان، متابولیسم و سیستم ایمنی آگاه شوید. این آگاهی فرصت ارزشمندی برای پیشگیری و مراقبت به‌موقع فراهم میکند. برای مشاوره رایگان همین حالا اقدام کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه تست های ژنتیکی متفاوت اطلاعات زیر را تکمیل کنید.
با تعریف کامل ویتیلیگو آشنا شوید
ویتیلیگو چیست؟ نوعی اختلال مزمن رنگدانه‌ای است که با کاهش یا نبود ملانین در پوست مشخص می‌شود. ملانین رنگ طبیعی پوست، مو و چشم را تعیین میکند و زمانی که سلول‌های تولیدکننده آن آسیب ببینند یا از بین بروند، پوست در آن ناحیه سفید می‌شود. بر اساس داده‌های American Academy of Dermatology، حدود ۱٪ از جمعیت جهان به این بیماری مبتلا هستند. اگرچه ویتیلیگو می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما بیشترین شیوع آن بین ۱۰ تا ۳۰ سالگی دیده می‌شود. این بیماری معمولا بدون درد است، اما به دلیل تغییر ظاهری، فشار روانی زیادی برای فرد ایجاد میکند.
نکته مهم اینکه ویتیلیگو می‌تواند با بیماری‌های خودایمنی دیگر مانند تیروئیدیت هاشیموتو یا دیابت نوع یک همراه باشد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند افراد مبتلا آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی وضعیت سلامت عمومی بدن انجام دهند. اگر به حوزه درمان‌های نوین علاقه‌مند هستید،
علائم و نشانه‌های ویتیلیگو چیست؟
علائم ویتیلیگو معمولا به‌تدریج ظاهر می‌شوند و در بسیاری از موارد در ابتدا لکه‌های کوچک سفید روی دست‌ها یا صورت مشاهده می‌شود. این لکه‌ها در طول زمان ممکن است گسترش پیدا کنند و نواحی بیشتری از بدن را درگیر کنند. مهم‌ترین نشانه‌های ویتیلیگو عبارت‌اند از:
- ایجاد لکه‌های سفید یا شیری‌رنگ روی پوست که اغلب نامتقارن هستند.
- شدت بیشتر تغییر رنگ در بخش‌هایی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند (مثل دست‌ها، صورت و بازوها).
- سفید شدن زودرس موها در ناحیه سر، ابرو، مژه یا ریش.
- تغییر رنگ در مخاط‌ها مثل لب‌ها، لثه‌ها یا داخل بینی.
- حساسیت بالاتر پوست بدون رنگدانه نسبت به نور خورشید و افزایش احتمال آفتاب‌سوختگی.
علائم ممکن است در هر فرد متفاوت باشند و سرعت گسترش بیماری نیز قابل پیش‌بینی نیست. در برخی افراد لکه‌ها سال‌ها ثابت باقی می‌مانند، در حالی که در دیگران به‌سرعت پیشرفت می‌کنند.
انواع ویتیلیگو
سگمنتال
نوع سگمنتال ویتیلیگو چیست؟ این نوع از بیماری پیسی محدود به یک طرف بدن مانند دست ها و یا صورت است. این نوع بیماری در مقایسه با نوع غیر سگمنتال پایدارتر و منظم تر است و رواج کمتری دارد. به این صورت که تنها 10 درصد از افراد به این نوع پیسی مبتلا می شوند.
در نوع سگمنتال ویتیلیگو، فقط یک قسمت از بدن بیمار درگیر می شود و لکه ها از آن قسمت خارج نمی شوند. در این نوع عارضه لکه های سفید خیلی کوچک تر هستند و در یک طرف بدن ظاهر می شود.
غیر سگمنتال
نوع غیر سگمنتال ویتیلیگو چیست؟ این نوع از بیماری پیسی موجب ایجاد لکه های سفید رنگ به صورت متقارن می شود.
رایج ترین نوع بیماری پیسی، نوع غیر سگمنتال آن است که بیشتر بیماران به این نوع لک و پیس مبتلا می شوند. در این نوع بیماری سلول های رنگدانه ای هر نقطه از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
سرعت رشد این بیماری نسبت به سایر انواع آن کمتر است. این نوع عارضه ی پوستی اغلب در قسمت هایی از روی پوست ظاهر می شوند که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار می گیرند مانند صورت، گردن و دست ها.
ویتیلیگو جنرالازید
رایج ترین نوع بیماری ویتیلیگو، جنرالازید است که در آن ظهور لکه ها در نقاط مختلف بدن است. این نوع بیماری شامل لکه های بزرگی است که به صورت متقارن در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شوند.
ویتیلیگو مخاطی
این نوع از بیماری پیسی، بر روی اندام تناسلی و غشاهای مخاطی دهان تاثیر می گذارد و موجب لکه های سفیدی در آن قسمت ها ایجاد می کند.
ویتیلیگو فوکال
یکی از انواع نادر بیماری ویتیلیگو، فوکال است که لکه ها در نواحی کوچک ایجاد می شوند و پخش آن ها در طول دو یا سه سال با الگوی نامشخص صورت می پذیرد. در این نوع از بیماری، عارضه ی ایجاد شده به صورت پراکنده است. به این صورت که یک یا چند لکه ی سفید به صورت پخش بر روی سطح بدن ایجاد می شود. علائم و نشانه های این بیماری بیشتر بر روی پوست کودکان خردسال بروز می دهد.
ویتیلیگو تریکوم
در این نوع بیماری، در بدن بیمار یک مرکز سفید با رنگدانه روشن و سپس ناحیه ای سفید رنگ از پوست رنگی ایجاد می شود.
ویتیلیگو یونیورسال
در این بیماری، بیش از 80 درصد پوست بدن بیمار، فاقد رنگدانه می شود. این بیماری یکی از انواع نادر بیماری پیسی است.
ویتیلیگو آکرو فیشال
این نوع از بیماری بیشتر در پوست صورت به وجود می آید و اطراف چشم و بینی و گوش را تحت تاثیر قرار می دهد.
علت ویتیلیگو چیست؟
اختلال خود ایمنی ویتیلیگو چیست؟
یکی از دلایل بروز این بیماری، اختلال خود ایمنی است. به این صورت که سیستم ایمنی فرد مبتلا به این بیماری ممکن آنتی بادی هایی تولید کند که موجب از بین رفتن ملانوسیت ها شود. این فرایند موجب تغییر رنگ پوست بدن می شود.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی ویتیلیگو چیست؟ از جمله عواملی که شانس ابتلا به این بیماری را زیادتر می کند، عوامل ژنتیکی است. به این صورت که افرادی که در خانواده ی خود سابقه ی این بیماری را دارند، به صورت ژنتیکی 30 درصد بیشتر از سایر افراد دچار این بیماری می شوند.
عدم تعادل ژنتیکی می تواند موجب از بین رفتن توانایی تولید رنگ پوست شده و افراد را مبتلا به این بیماری نماید. برای آشنایی بیشتر با ژنتیک، مقاله DNA چیست را مطالعه نمایید.
میدونی چند درصد احتمال داره به ویتیلیگو مبتلا بشی؟!
با HealthX، میتونی احتمال ابتلات به ویتیلیگو رو ارزیابی و از بروز بیماری پیشگیری کنی. برای اطلاعات بیشتر کلیک کن.
عوامل نوروژنیک
یکی دیگر از دلایل ایجاد این بیماری عوامل نوروژنیک است. در این بیماری ماده ای وجود دارد که ملانوسیت ها به آن واکنش داده و سمی می شوند. این واکنش موجب بروز برخی مشکلات پوستی در انتهای عصب پوست می شود.
خود تخریبی
در برخی بیماران علت این که به این بیماری دچار می شوند این است که ملانوسیت های پوستشان دچار برخی نواقصی هستند که موجب می شوند خودشان، خودشان را از بین ببرند.
این افراد زمانی که استرس های جسمی و یا عاطفی آن ها برانگیخته می شوند، بیماری پیسی تحت تاثیر این وقایع قرار می گیرد.
قرارگیری در معرض خورشید
تاثیر قرارگیری در معرض نور خورشید در ویتیلیگو چیست؟ آفتاب سوختگی و قرار گرفتن بیش از اندازه ی افراد در معرض تابش نور مستقیم آفتاب می تواند موجب از بین رفتن سلول های تولید کننده ی رنگ پوست شود. در چنین حالتی احتمال بروز بیماری ویتیلیگو در بدن بیشتر می شود.
قرارگیری در معرض مواد شیمیایی
متاسفانه برخی از محصولاتی مانند صابون ها و شامپو ها هستند که دارای مواد شیمیایی مضر می باشند. استفاده ی زیاد از این محصولات برای تمیز کردن پوست ممکن است موجب ایجاد برخی مشکلات پوستی در بدن افراد شود. این مشکلات پوستی می توانند همراه با تغییر رنگ پوست بدن باشند.
افراد مبتلا به بیماری های اتوایمیون
بیماری هایی که در آن ها سیستم ایمنی بیماری در مقابل بافت های بدن خودش واکنش نشان می دهند را بیماری های اتوایمیون می گویند. این بیماری ها عبارت هستند از پرکاری غده تیروئید، نارسایی غده فوق کلیه، آلوپسی آره آتا و انمی پرسیوز.
برص از چه سنی شروع می شود؟
بیماری ویتیلیگو که یکی از اختلالات پوستی می باشد که کودکان به این بیماری در سن چهار یا پنج سالگی مبتلا می شوند. در کل دنیا افراد بسیار زیادی هستند که به این بیماری مبتلا هستند.
با توجه به آماری که کارشناسان در این زمینه از بیماران گرفته اند، تقریبا بیش از نیمی از افراد مبتلا به این عارضه، قبل از سن 21 سالگی با این مشکل مواجه شده اند. متاسفانه افرادی که به این عارضه مبتلا می شوند باید باقی عمر خود را با آن زندگی کنند.
این بیماری ممکن است در هر سنی علائم و نشانه های خود را بر روی پوست بروز دهد، ولی اکثرا بعد از دو سالگی رخ می دهد چون این عارضه یک بیماری مادرزادی نیست.
نوزادانی هستند که در زمان شیرخوارگی دچار این مشکل می شوند. شایع ترین سن بروز این بیماری در اواخر دوران کودکی است، یعنی از سن 9 تا 12 سالگی این بیماری علائم خود را بر روی پوست نشان می دهد.
پیسی در کودکان یا ویتیلیگو چیست؟
Vitiligo یکی از عارضه های پوستی است که بر روی پوست اثر می گذارد. این بیماری موجب تخریب سلول های پوستی شده و رنگدانه های پوستی را از بین می برد. کودکانی که به این عارضه ی پوستی مبتلا می شوند، بر روی پوست آن ها تکه های سفید رنگ ایجاد می شود.
این بیماری می تواند تمامی قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. پیسی در کودکان ممکن است علائم خود را با سفید شدن موها نشان دهد.
کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند برخی نشانه ها و علائمی از خود بروز می دهند، مانند: تغییر رنگ پوست قسمت های مختلف بدن، تغییر رنگ لایه های داخلی چشم، سفید شدن و یا ریختن موی سر کودکان مبتلا به بیماری پیسی، سفید شدن زیر بغل و یا ناف کودک.
بیشتر مناطقی از بدن کودک که تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرد، قسمت هایی از بدن همچون: پوست اطراف دهان و چشم کودک، پوست انگشتان دست و مچ کودک، پوست نواحی اطراف زیر بغل کودک، پوست اطراف اندام تناسلی نوزاد، داخل دهان و غشا مخاطی کودک هستند.
نکاتی که خانواده هایی با فرزندان مبتلا به ویتیلیگو باید بدانند
خانواده ها می توانند با رعایت چند نکته ی ضروری از بروز چنین مشکلاتی در کودکان جلوگیری به عمل بیاورند.
از جمله نکات ضروری می توان به کاهش مصرف غذاهای غنی از ویتامین C در برنامه ی غذایی کودکان کرد. در مقاله “انواع ویتامین ها“، به خطرات مصرف بیش از اندازه ویتامین ها پداخته ایم.
چون مصرف بیش از اندازه ی ویتامین C موجب گسترش این بیماری در بدن کودکان می شود. از دیگر نکات ضروری برای جلوگیری از بروز این بیماری می توان به تغییر دادن عادات غذایی نوزادان بیمار و کسب اطمینان کافی از بهداشتی محیط اطراف زندگی کودک اشاره کرد. کودکان باید همیشه و در هر شرایطی تمیز و مرتب باشند و از مواد غذایی سالم تغذیه کنند.
آیا ویتیلیگو ارثی است؟
بله بیماری پیسی ارثی است. نتایج حاصل از بررسی انجام شده بر روی آمار به دست آمده از بیماران مبتلا به این عارضه و اختلال پوستی، تقریبا در بیش از 70 درصد از افراد مبتلا به این بیماری در اعضای درجه ی یک خود سابقه این بیماری داشته اند.
برای همین خاطر به صراحت می توان گفت که بیماری پوستی پیسی ژنتیکی است. یکی از مشهورترین افرادی که به این بیماری مبتلا بود، مایکل جکسون است که پسر او هم به این بیماری مبتلا شده است.
علت‌ها و عوامل خطر ویتیلیگو چیست؟
پزشکان هنوز علت قطعی ویتیلیگو را مشخص نکرده‌اند، اما تحقیقات نشان می‌دهد چند عامل در ایجاد این بیماری نقش دارند. مهم‌ترین علت، حمله سیستم ایمنی به سلول‌های رنگدانه‌ای است. به‌علاوه، زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی می‌توانند شانس ابتلا را افزایش دهند.
| عامل | توضیح کاربردی |
| اختلال سیستم ایمنی | بدن به اشتباه ملانوسیت‌ها را تخریب میکند. |
| ژنتیک | سابقه خانوادگی ابتلا شانس ابتلا را بالا می‌برد. |
| بیماری‌های همراه | مشکلات تیروئید و دیابت نوع ۱ اغلب با ویتیلیگو هم‌زمان هستند. |
| استرس و عوامل محیطی | فشار روانی یا آسیب پوستی می‌تواند لکه‌ها را تشدید کند. |
شناخت این عوامل کمک میکند افراد مبتلا اقدامات پیشگیرانه‌ای برای کاهش شدت بیماری انجام دهند.
روش‌های تشخیص ویتیلیگو چیست؟
تشخیص ویتیلیگو ساده‌تر از بسیاری از بیماری‌های پوستی دیگر است، اما پزشکان برای تایید آن از ابزارها و آزمایش‌های تخصصی استفاده می‌کنند. روند تشخیص معمولا شامل موارد زیر است:
- معاینه بالینی: متخصص پوست ابتدا لکه‌ها را بررسی و الگوی توزیع آن‌ها را ارزیابی میکند.
- لامپ وود (Wood’s Lamp): این دستگاه با نور فرابنفش لکه‌ها را روشن‌تر نشان می‌دهد و به افتراق ویتیلیگو از سایر بیماری‌ها کمک میکند.
- آزمایش خون: برای بررسی بیماری‌های خودایمنی مانند تیروئید یا دیابت نوع یک انجام می‌شود.
- بیوپسی پوست (در موارد خاص): پزشک بخش کوچکی از پوست را بررسی میکند تا وجود سلول‌های رنگدانه‌ای را تأیید کند.
روش‌های درمان و مدیریت ویتیلیگو چیست؟
هیچ درمان قطعی برای ویتیلیگو وجود ندارد، اما گزینه‌های زیادی برای کاهش لکه‌ها و مدیریت بیماری در دسترس هستند. انتخاب روش مناسب به سن، شدت بیماری و نواحی درگیر بستگی دارد. روش‌های درمانی رایج:
- داروهای موضعی: کرم‌های کورتیکواستروئیدی و مهارکننده‌های ایمنی می‌توانند رنگدانه‌سازی را تحریک کنند.
- نور درمانی (UVB narrowband): یکی از موثرترین روش‌هاست که معمولا در کلینیک‌های تخصصی انجام می‌شود.
- لیزر اگزایمر: برای لکه‌های کوچک و محدود کاربرد دارد.
- پیوند پوست یا سلول‌های رنگدانه‌ای: در مواردی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند استفاده می‌شود.
- درمان‌های پوشاننده: استفاده از کرم‌های آرایشی یا پوشاننده برای بهبود ظاهر پوست.
پیشرفت‌های اخیر نشان داده‌اند که درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی و ایمونوتراپی می‌توانند آینده امیدوارکننده‌ای برای بیماران ایجاد کنند.
سبک زندگی و مراقبت‌های ویتیلیگو چیست؟
مدیریت ویتیلیگو تنها به درمان‌های پزشکی محدود نمی‌شود. سبک زندگی سالم و مراقبت‌های روزانه می‌تواند نقش مهمی در کنترل بیماری داشته باشد. بیماران باید یاد بگیرند چگونه از پوست خود مراقبت کنند و با چالش‌های روانی بیماری کنار بیایند. راهکارهای کاربردی:
- محافظت در برابر آفتاب: استفاده روزانه از کرم ضدآفتاب با SPF بالا ضروری است.
- مدیریت استرس: تمرین‌هایی مثل یوگا و مدیتیشن به کاهش شدت بیماری کمک میکند.
- رژیم غذایی متعادل: مصرف میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان به بهبود سلامت عمومی بدن کمک میکند.
- حمایت روانی: مشاوره یا گروه‌های حمایتی برای کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس موثر هستند.
انتخاب تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم، می‌تواند مکمل خوبی برای بیماران مبتلا به ویتیلیگو باشد.
آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا به ویتیلیگو را دارید؟ با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله ویتیلیگو را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.
بیماری ویتیلیگو در اثر اختلال در ژن ها و یا جهش های ژنی ایجاد می شود و احتمال ارثی بودن آن بسیار زیاد است.
همان گونه که قبلا هم به این موضوع اشاره کردیم، علت اصلی بروز این بیماری هنوز کاملا تشخیص داده نشده است و علت ناشناخته ای دارد. ولی می توان گفت که عوامل زیادی مانند ژن ها در در بروز این بیماری نقش دارند.
این عارضه ی پوستی مسری نبوده و هیچ گونه خطری برای بیمار ایجاد نمی کند. فقط از منظر زیبایی ممکن است برای بیماران مشکلاتی ایجاد کند.
جلوگیری و ممانعت از بروز بیماری های ژنتیکی تقریبا کار غیر ممکنی است اما می توان با راه ها روش های تشخیصی فهمید که افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، احتمال تولد چنین فرزندانی را دارند یا نه؟ در این صورت می توان جلوی تولد نوزادانی را که به این نوع بیماری ها مبتلا هستند را گرفت.
باید بدانید که
در حال حاضر دلیل دقیقی برای این بیماری وجود ندارد و تمامی افراد از هر نژادی می توانند به این بیمار مبتلا شوند. این بیماری مسری نبوده و از نظر پزشکی هم خطرناک نمی باشد. افرادی که مبتلا به بیماری پیسی می شوند مانند سایر افراد کاملا سالم هستند و هیچ گونه دردی را متحمل نمی شوند.
جمع‌بندی
ویتیلیگو چیست؟ این بیماری پوستی با ایجاد لکه‌های سفید به دلیل کاهش یا نبود رنگدانه ملانین شناخته می‌شود. اگرچه تهدیدی برای سلامتی عمومی فرد محسوب نمی‌شود، اما به‌طور مستقیم بر ظاهر و روحیه بیمار اثر می‌گذارد. تشخیص به‌موقع و شروع درمان‌های پزشکی و روانی می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌طور چشمگیری بهبود دهد. آگاهی، مراجعه منظم به پزشک متخصص پوست و استفاده از درمان‌های نوین بهترین راهکار برای مدیریت و کنترل ویتیلیگو است.
