تغذیه مناسب کودک بیش فعال
شاید یکی از سوال‌هایی که همیشه والدین کودکان مبتلا به اختلال ADHD می پرسند، رژیم غذایی کودک باشد. خیلی وقت ها سوال می کنند که، آیا باید از منو خوراکی‌های کودک دارای بیش فعالی برخی اقلام را حذف کرد؟ تغذیه چقدر روی بیش‌فعالی موثر است؟
هنوز به صورت قطعی مشخص نیست، که کمتر بودن شکر یا افزودنی های خوراکی در برنامه ی غذایی کودک بیش فعالی یا مبتلا به ADHD یا ADD(نقص توجه) بهتر است یا نه. در اینجا به چند نکته در مورد رژیم غذایی این کودکان اشاره می‌کنیم.
غنی‌سازی برنامه‌ی غذایی کودک مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه
برخی افراد می گویند که در خون مبتلایان به ADHD، ویتامین و مواد مغذی کمتری وجود دارد. در این تئوری با دادن ویتامین های مشخصی به فرد مبتلا، نشانه های اختلال کمتر می شود. این افراد همچنین می گویند که مکمل های گیاهی بسیار بهتر از داروهای ADHD است، زیرا مکمل های گیاهی کاملا طبیعی هستند. با انواع ویتامین های ضروری برای بدن آشنا شوید.
هیچ سندی مبنی بر اینکه در خون کودکان مبتلا به ADHD ویتامین و مواد مغذی کمتری است، وجود ندارد. اگر کودکی دچار کمبود ویتامین و یا مواد مغذی شود، مکمل ها به او کمک خواهد کرد. هیچ مطالعه ای نشان نداده است که داروهای گیاهی در درمان ADHD موثر بوده است. در واقع موثرترین درمان این اختلال همچنان داروهاییست که برای مبتلایان تجویز می شود.
ولی برخی از تحقیقات نشان داده است که در خون کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه اسیدهای چرب کمتری وجود دارد. اسیدهای چرب (امگا) به عملکرد ذهن کمک بسیاری می کنند. زمانی که در طول این مطالعات به افراد درگیر اختلال ADHD، مکمل های امگا داده شد(مانند روغن ماهی)، نشانه‌های به میزان بسیار کمی بهبود یافتند.
مکمل غذایی که طبیعی است، ممکن است بدون عوارض نباشد. سازمان غذا و داروی آمریکا، تاکید کرده است که این گونه مکمل ها دارای عوارض جانبی هستند و حتی ممکن است اثرات داروهای ADHD را کاهش دهند. امگا همچنین عوارضی نظیر ناراحتی‌های معده و رقیق شدن خون را به همراه دارد و لزوما همه ی کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه کمبود امگا ندارند.
برای اینکه بدانید فرزند شما به چه مکمل های غذایی نیاز دارد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید و آزمایش خون انجام دهید.
باورهای رژیم غذایی در کودک ADHD
ویتامین‌ها و اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه
همان طور که گفتیم برخی معتقد هستند که مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی به کم شدن رفتارهای تکانه ای، بی توجهی و بیش فعالی کمک می کند. این ویتامین‌ها و مواد معدنی عبارتند از: آهن، روی، منیزیم، پتاسیم، کلسیم و ویتامین سی.
اما آنچه حقیقت دارد این است که کودک مبتلا به ADHD میزان کمتری از این ویتامین ها و مواد معدنی را ندارد. دادن این مکمل ها به کودک عوارض جانبی خاصی ندارد ولی قبل از آن حتما با پزشک مرتبط مشورت کنید.
به یاد داشته باشید که که اگر به هر دلیلی احساس می کنید که کودک شما کمبود یکی از ویتامین ها یا مواد معدنی را دارد حتما با پزشک درمیان بگذارید و برای انجام آزمایش خون اقدام کنید.
داروهای گیاهی و اختلال بیش فعالی و نقص توجه
برخی می‌گویند که مصرف داروهای گیاهی به دلیل طبیعی بودن به کودکان مبتلا به ADHD کمک می کند. این گیاهان عبارتند از: جینکو، سنبل الطیب، جینسینک
در حقیقت هیچ پژوهشی تاثیر این گیاهان بر روی کم شدن نشانه های ADHD را نشان نداده است. این نوع محصولات معمولا با برچسب های طبیعی یا سبز ارایه می شوند. اما نظارتی بر روی تولید آن ها وجود ندارد. مکمل های گیاهی می تواند عوارضی برای سلامت افراد داشته باشد و گاهی با داروهای تجویزی تداخل دارد. توصیه نمی شود که از این محصولات استفاده کنید.
اسیدهای چرب و امگا برای اختلال بیش فعالی و نقص توجه
این اسیدهای چرب شامل امگا۳، امگا۶ و امگا۹ هستند.
در واقع اسیدهای چرب به بهبود عملکرد نورون ها در ارتباطات مغزی کمک می کنند. هنگام کمبود این اسیدهای چرب در فرد، عوارضی شبیه به ADHD در فرد بروز پیدا می کند. این عوارض شامل تکانشگری و کم شدن توجه است.
بخاطر داشته باشید که استفاده ی بیش از حد از مکمل های اسیدهای چرب هم می تواند عوارضی مانند ناراحتی معده و رقیق شدن خون، داشته باشد. به همین دلیل قبل از استفاده از این مکمل ها حتما با پزشک مرتبط مشورت کنید.
حذف کردن شکر و برخی غذاها برای کودک مبتلا به ADHD
برخی معتقدند که مبتلایان به اختلال بیش فعالی و نقص توجه از غذاهای خاصی باید دوری کنند. گفته می شود که افزودنی های مجاز خوراکی، مواد شیمیایی درون غذاها و شکر کودکان را بیش فعال می کند. یا وجود گلوتن می تواند منجر به کم شدن توجه کودک شود. ایده ی این دسته افراد این است که اگر چنین موادی از رژیم غذایی فرد حذف شود، نشانه های ADHD در او بهبود پیدا می کند.
هیچ سندی مبنی بر بهبود نشانه‌های بیش فعالی و نقص توجه با حذف این موارد از برنامه ی غذایی وجود ندارد. ولی بین واکنش بدن به خوراکی های مصرفی و ADHD ارتباطی وجود دارد، اما چگونه؟
کودکان مبتلا به ADHD با احتمال بیشتری به برخی غذاها آلرژی دارند و یا حساس تر هستند. زمانیکه این غذاها را مصرف می کنند، واکنش های منفی از خود نشان می دهند. ممکن است حالت کسلی، خارش، حالت تهوع و یا اضطراب به آن ها دست بدهد. درچنین مواردی تمرکز کردن و کنترل احساسات برای آن ها سخت تر به نظر می رسد.
حذف چنین غذاهایی از برنامه ی غذایی آن ها کمک می کند تا کودک حس فیزیکی بهتری داشته باشد. این بدین معنی است که نشانه های ADHD کمتر در آن ها بطور جدی دیده می شود. ولی نباید این را کم شدن نشانه های اختلال در این افراد تلقی کرد.
کم کردن میزان مصرف شکر در همه مفید است. محدودکردن مصرف شکر در کودکان مبتلا به ADHD ایده ی بسیار خوبی است. نه به این دلیل که شکر آن ها را بیش فعال می کند، بلکه این کودکان ریسک پایین تری در ابتلا به دیابت نوع ۲ در زندگی خود خواهند داشت.
عدم مصرف شکر و نوشیدنی های حاوی شکر، به آن ها کمک می کند تا وزن سالمی داشته باشند و ریسک بیمارها را در آن ها کم می کند. یکی دیگر از تصمیمات هوشمندانه برای این کودکان عدم مصرف کافئین است. ممکن است با مصرف کافئین در کوتاه مدت تمرکز آن ها خوب باشد ولی کافئین آن ها را بسیار تحریک پذیر می کند.
آلرژی های غذایی با حساسیت غذایی متفاوت است. آلرژی سیستم ایمنی را تحریک می کند که می تواند به ورم کردن بدن، خارش، سختی در تنفس و در مواردی مرگ فرد شود. برای شناسایی آلرژی های غذایی تست های معتبری وجود دارد.
حساسیت غذایی خیلی جدی نیست. ممکن است نشانه های مختلفی مانند سردرد و دل درد به همراه داشته باشد. اگر کودک شما به غذایی حساسیت دارد، حتما این موضوع را با پزشک او مطرح کنید.
دنبال کردن رژیم‌های غذایی مخصوص ADHD
برخی افراد می گویند رژیم های غذایی خاصی هستند که می تواند منجر به کاهش نشانه های ADHD و حتی درمان این اختلال شود.
ولی در حقیقت برنامه های مختلف غذایی می تواند به فرد مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه کمک کند ولی شواهد کافی برای این موضوع وجود ندارد. بیشتر این رژیم ها مواد افزودنی مجاز و افزودنی های خوراکی و نگهدارنده ها را حذف می کنند. البته که حذف این موارد به همه ی ما برای زندگی سالم تر کمک می کند.
شواهد بسیار کمی وجود دارد که چنین برنامه ی غذایی می تواند منجر به بهبود تمرکز و بهتر شدن رفتار فرد مبتلا به ADHD شود. ولی مطالعات اخیر نشان داده است که این سبک غذایی به کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجهی که حساسیت و یا آلرژی های غذایی دارند، کمک می کند.
برای کودک مبتلا به ADHD، رژیم غذایی که برای همه ی کودکان مناسب است، درست است. یک رژیم سالم، شامل پروتئین بالا مانند گوشت و تخم مرغ، ماهی های حاوی اسیدهای چرب، میوه و سبزیجات فراوان، غلات سبوس دار و اسیدهای غیراشباع سالم است. چربی های اشباع و ترانس ناسالم، کربوهیدرات های سریع هضم شونده و غذاهای فست فودی و فرآوری شده را باید محدود کرد.
بیشتر متخصصین بر این باورند که داروهای مختص بیش فعالی موثرترین راه برای بیشتر کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه هستند. ولی ممکن است که در کنار این داروها روش های دیگر درمانی هم به کار آیند. برای این کار باید خود را از این اختلال بیشتر آگاه کنید. در اینجا می توانید یک روز از زندگی کودک مبتلا به ADHD را بخوانید.
جمع بندی
- اسیدهای چرب امگا به بهبود عملکرد مغز کمک کرده و می تواند بسیار کم نشانه های ADHD را در کودکان مبتلا کاهش دهد.
- حذف غذاهای حساسیت زا می تواند به داشتن احساس و عملکرد بهتر در کودک مبتلا به ADHD کمک کند.
- کودکان مبتلا به ADHD کمبود ویتامین یا مواد معدنی ندارند.
مشاوره رایگان
مجموعه مای اسمارت ژن، ارائه دهنده خدمات تخصصی ژنتیکی، با استفاده از بروزترین تکنولوژی‌ها و همکاری نخبگان حوزه‌های مختلف به بررسی ژنتیکی به طور جامعی می‌پردازد. پس از تحلیل داده‌های ژنتیکی و برگزاری جلسات مشاوره در صورت وجود اختلال راهکارهایی جهت رفع اختلال و بهبود کیفیت زندگی ارائه می‌شود. تجربیات خودتان در مورد نحوه برخورد با اختلال بیش‌فعالی را با ما در میان بگذارید.
