برخورد با کودک بد دهن شیوه‌های متفاوتی دارد اما اکثر پدر و مادرها با شیوه صحیح آن آشنا نیستند. چگونه جلوی بد دهنی کودک را بگیریم یا نحوه برخورد با کودک بی ادب چیست؟ در ادامه این مطلب از دلایل بد دهنی کودکان خواهیم گفت و به چند راهکار ساده اما موثر برای مقابله با فحاشی در کودکان می‌پردازیم.
وقتی بچه حرف زشت میزنه چیکار کنیم؟ برخورد با کودک بد دهن
بهترین واکنشی که می‌توان در برابر کودکان بد بدهن داشت شامل:
1. به بد دهنی کودک پاسخ خنثی دهید.
روش‌های مختلفی برای رفع بد دهنی کودکان وجود دارد. ما در این مطلب به مواردی ساده اما کاربردی و البته موثر اشاره کرده‌ایم:
در مقابل بد دهنی کودک‌تان، یک پاسخ «غیرفعال» یا خنثی ارائه دهید. به همان اندازه که می‌خواهید یک پاسخ طعنه‌آمیز به کودک بد دهن بدهید، از جا زدن در مقابل بددهنی فرزندتان اجتناب کنید و فحش و ناسزای او را با یک عبارت خنثی پاسخ دهید؛ این طور به فرزندتان نشان می‌دهید که حرف‌های او را شنیده‌اید، اما واکنشی نشان نمی‌دهید.
برای مثال در قبال بد دهنی کودک‌تان بگویید: «از نظر شما متشکرم» یا «جالب است» یا در پاسخ به یک بیادبی و شنیدن حرف زشت و زننده از کودک خود در مورد انجام کارهای خانه مثل «حوصله‌ت رو ندارم»، بگویید که پاسخ مناسب‌تر چیزی شبیه به این است: «مامان چند لحظه اجازه بده، الان تلویزیون رو خاموش می‌کنم و میام کمکت.»
بیشتر بخوانید: رفتار درست با کودک خجالتی و گوشه گیر
2. در انتخاب فیلم و کارتن کودک خود وسواس به خرج دهید.
دلایل بی‌شماری وجود دارد که نشان می‌دهد تماشای بیش از حد و بی مرز فیلم و کارتن برای کودکان و نوجوانان ایده‌آل نیست، چرا که اکثرا در این سن در حال تقلید از شخصیت‌های مختلف از جمله شخصیت‌های شوخ‌طبع یا خشن و عصبانی هستند.
کودکان بیشتر کلمات و عبارات کاربردی روزانه خود را از برنامه‌های نمایشی پر تکرار (مورد علاقه خود یا شما) انتخاب می‌کنند و بدون اینکه واقعا معنای آن را بفهمند، آن ترکیبات را به تکه کلام روزانه خود تبدیل می‌کنند.
راهی برای متوقف کردن آن؟ تلویزیون را خاموش کنید و تفریح دیگری را جایگزین کنید. ممکن است فکر کنید تماشای فیلم و کارتن تا این حد بر شخصیت کودک شما تاثیر ندارد اما وقتی واقعا به دیالوگ برخی از شخصیت‌ها گوش دهید، ناسزاهایی میشنوید که شوکه می‌شوید.
یک راه دیگر در برابر این شرایط اجتناب‌ناپذیر، گفتن جملاتی از این دست است:
«گفتن این حرف بی ادبانه بود و ممکنه به احساسات کسی آسیب برسونه. به نظرت شخصیت توی فیلم چه چیز دیگه‌ای می‌تونست بگه که بهتر باشه؟»
بیشتر بخوانید: جلوی عادت دروغگویی در کودکان را بگیرید!
3. قدرت را پس بگیرید.
بخشی از بددهنی‌های کودک، در واقع تلاشی برای به دست آوردن قدرت در مقابل والدین است. اگر شما با عصبانیت پاسخ ناسزا گویی کودک خود را بدهید، به کلمات او قدرت می‌دهید. در عوض، بهتر است قدرتی را که متعلق به خودتان است پس بگیرید.
وقتی به فرزندتان می‌گویید کاری انجام دهد و او پاسخ می‌دهد: «خودت انجام بده!»، اجازه ندهید تصمیم نهایی طبق خواسته او پیش برود. صریح باشید:
«من از شما خواهش کردم که اتاقت رو مرتب کنی و از شما انتظار دارم همونطور که من به خواسته‌های شما گوش می‌دم، شما هم گوش بدی.»
ممکن است فرزندتان سعی کند شما را به مناظره بکشاند، اما از وارد شدن به جنگ قدرت خودداری کنید. مشاجره با کودک فقط باعث شکل‌گیری رفتار «لجبازی» در او و به تاخیر افتادن زمان انجام خواسته شما می‌شود.
4. نادیده بگیرید.
بیخیال شدن و نادیده گرفتن انتخابی، راه دیگری برای پس گرفتن قدرت والدین است. وقتی به روی خودتان نمی‌آورید که ناسزا یا بددهنی فرزندتان را شنیده‌اید، به سرعت متوجه می‌شود که با به کار بردن این حرف زشت نتوانسته است توجه شما را جلب کند و شرایط را تغییر نمی‌دهد.
همچنین می‌توانید به سمت دیگری نگاه کنید یا بدون اینکه کلمه‌ای بگویید محیط را آهسته ترک کنید. این روش یک پیام موثر است برای مواقعی که می‌دانید فرزندتان در تلاش است توجه شما را به خود جلب کند و قرار است کلمات او شما را شوکه کند.
به عبارتی، پاسخ ندادن گاهی این پیام را منتقل میکند که کلمات نامناسب توجهی را که کودکان به دنبال آن هستند جلب نمی‌کند.
5. از برخی مزایا و تشویق ها منع کنید.
تکنیک حذف یک پاداش یا نتیجه مثبت، نوعی طرز برخورد با کودک بی ادب است. اگر کودک بددهنی کرد یا ناسزا گفت، پیامد این حرف را با حذف یک هدیه یا تشویقی که از قبل قولش را داده بودید به او نشان دهید.
برای مثال به فرزندتان بگویید: «مهمونی هفته آینده به خونه مادربزرگ به خاطر استفاده از این حرف فعلا کنسله.» سعی کنید این حذف پاداش را با آرامش و لحنی به دور از خشم بگویید تا از ایجاد حس خشم و لجبازی در کودک خود جلوگیری کنید.
فراموش نکنید که این رفتار شما تنها پاسخی است که قرار است در حال حاضر کارساز باشد، تا دفعه بعد کودک‌تان دوباره فکر بی احترامی و ناسزاگویی به سرش نزند.
6. قانون «احترام متقابل» را از همان ابتدا وضع کنید.
وضع یک قانون خانگی که بر اهمیت رفتار با مهربانی و احترام با سایر اعضای خانواده تاکید کند، یکی از ساده‌ترین و البته دائمی‌ترین روش‌های حذف رفتارهای ناشایست از سوی کودک و همچنین والدین است.
فرزندی که والدین خود را مدام در حال احترام به اطرافیان، از جمله پدر و مادرشان ببیند، با الگوبرداری مناسب، رفتاری محترمانه و به دور از بددهنی و هر گونه حرف زشت و زننده از خود بروز می‌دهد.
7. معنی فحش را به کودک توضیح ندهید.
سیاست برخی والدین در تربیت فرزندان خود به این گونه است که به استقبال توضیح هر آنچه که ممکن است روزی برای کودک‌شان تازگی داشته باشد می‌روند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش تربیت فرزندان چیست؟
برای مثال، برخی والدین ترجیح می‌دهند پیش از اینکه کودک‌شان برخی حرف‌های زشت و زننده را از زبان دیگران بشنود و بدون دانستن معنی‌شان، آن‌ها را تکرار کند، خودشان معانی آن را به کودک بگویند؛ اما این روش از نظر اکثر روانشناسان درست نیست. آیا انتخاب سبک تربیتی مقتدرانه در این مواقع بهتر است؟
چرا که لزوما تمام کودکان در بازه سنی مشابهی با ناسزاها آشنا نمی‌شوند و ممکن است قدرت هضم و درک معانی آن کلمات را نداشته باشند. بنابراین بهتر است بجای توضیح مفصل معانی کلمات زشت و زننده، به کودک خود آموزش دهید که چگونه احساسات خود را به طور مناسب بیان کند.
به او کمک کنید تا کلمات جایگزین مناسبی برای فحش‌ها پیدا کند. همچنین می‌توانید برای او توضیح دهید که چرا فحاشی یک رفتار زشت و غیرقابل قبول است، برای مثال:
- با کودک صحبت کنید.
بدون اینکه روی معنی فحش‌ها تمرکز کنید، به کودک خود توضیح دهید که فحاشی یک رفتار زشت و غیرقابل قبول است و استفاده از این کلمات می‌تواند باعث ناراحتی و آزرده شدن دیگران شود.
- برای کودک الگوی مناسبی باشید.
خودتان از حرف زشت و زننده استفاده نکنید و فحاشی نکنید. به یاد داشته باشید که کودکان از بزرگسالان تقلید می‌کنند.
- به کودک کمک کنید تا کلمات جایگزین مناسبی پیدا کند.
به کودک خود کمک کنید تا کلمات جایگزین مناسبی برای فحش‌ها پیدا کند.
بیشتر بخوانید: اثرات منفی تنبیه کودکان چیست؟
چرا کودک بد دهن می‌شود؟ بددهنی کودک نشانه چیست؟
بد دهنی در کودکان دلایل مختلفی دارد. برخی از علل فحاشی در کودکان عبارتند از:
تقلید
کودکان ممکن است از بزرگسالان یا همسالان خود بد دهنی را یاد بگیرند. پدر و مادر یا معلمی را تصور کنید که در مکالمات روزانه خود از ناسزا و حرف زشت و زننده استفاده می‌کنند. مشاهده مداوم چنین رفتارهایی بر شخصیت کودک شما بی تاثیر نیست.
جلب توجه
یکی از دلایل بددهنی کودک، می‌تواند نیاز او به جلب توجه دیگران باشد. در واقع گاهی کودک با به کار بردن فحش‌های مختلف به والدین یا سایر اطرافیان خود می‌گوید من را ببین که در حال انجام رفتار یا گفتاری خارج از عرف هستم!
ابراز خشم یا ناامیدی
کودکان ممکن است برای بیان خشم یا ناامیدی خود از کلمات زشت استفاده کنند. خشم و کینه توزی در کودکان با بزرگسالان متفاوت است اما یکی از دلایل ریشه‌ای خشم در بزرگسالی، حل نشدن خشم‌های نهفته کودکی است.
عوامل متعددی می‌تواند باعث بروز خشم در کودکان و شکل‌گیری کودک فحاش شود، از جمله ناامیدی، احساس بی عدالتی، حسادت، خستگی، گرسنگی، کم خوابی یا بیماری و مشکلات عاطفی (اضطراب، افسردگی یا اختلال کم توجهی/بیش فعالی (ADHD)).
اگر از پدر و مادرها بپرسید، بی شک بسیاری از آن‌ها تا امروز از روش‌های مختلفی برای ترک و رفع خشم کودک خود استفاده کرده‌اند، اما شاید استفاده از یک روش جدید آزمایشی و علمی که بتواند یک نتیجه جدید هم در پی داشته باشد.
برای مثال، نتایج متفاوت آزمایش‌های ژنتیکی. یکی از صفات و ویژگی‌های مورد بررسی در آزمایش ژنتیک TalentX، خشم و کینه‌توزی است. داشتن اطلاعات دقیق بر اساس ژنتیک کودک‌مان و در ادامه گذراندن جلسات مشاوره، می‌تواند قدم مهمی در جهت شناخت بهتر کودک و در نتیجه کمک به بهبود شخصیت فرزندمان باشد.
کنجکاوی
برخی کودکان از سر کنجکاوی، بعضی کلمات زشت را به کار می‌برند تا در ادامه بتوانند معانی فحش‌هایی که پیش‌تر شنیده‌اند را از اطرافیان خود جویا شوند.
مشکلات عاطفی
در برخی موارد، بد دهنی کودک نشان دهنده یک مشکل عاطفی عمیق مانند اضطراب، نگرانی یا افسردگی است. نگرانی یکی از دیگر صفات مورد بررسی آزمایش ژنتیکی TalentX است.
اختلال سلوک
این اختلال یک الگوی تکراری و مداوم از رفتارهای ضد اجتماعی در کودکان و نوجوانان است که در روابط، عملکرد تحصیلی و شغلی و سلامت روان آن‌ها اختلال ایجاد میکند.
پرخاشگری، قلدری، دعوا، زورگویی، آسیب رساندن به دیگران یا حیوانات، تخریب اموال، فریب و تقلب، دروغگویی، دزدی، تقلب و نقض قوانین (غیبت از مدرسه، فرار از خانه، سرپیچی از دستورات) از جمله علائم اختلال سلوک در کودکان است.
جمع‌بندی
برخورد با کودک بددهن لزوما به شکل صحیحی از سمت پدر و مادر صورت نمی‌گیرد و گاهی دلیل اصلی عدم اصلاح تربیت کودک، به کار بردن روش‌های غیر اصولی از سوی اطرافیان اوست. این در حالی است که با استفاده از روش‌های اصولی و صحیح می‌توان بددهنی کودکان را مرتفع کرد و تا حد قابل توجهی از فحاشی کودکان کاست.
