کودکان مهم ترین و عزیزترین سرمایه های زندگی در هر جامعه ای می باشند. قطعا فرزند پروری و تربیت کودکان یکی از دغدغه های بسیار مهم والدین است. البته در کنار این چالش و سختی پرورش کودک، نمی توان لذت فرزند پروری را نادیده گرفت.
از زمانی که کودک متولد می شود، والدین نگران نحوه پرورش کودک خود هستند. این موضوع کاملا طبیعی است و اکثر والدین آن را تجربه می نمایند. اما بهترین سبک پرورش کودک چیست؟ چگونه می توان بهترین شیوه تربیت را برای پرورش کودک خود انتخاب نمود؟
اگر شما نیز جزو والدین دغدغه مندی هستید که اهمیت فرزند پروری را درک نموده اید و به دنبال بهترین سبک پرورش کودک هستید، بهتر است در ابتدا با انواع شیوه تربیت فرزند آشنا شوید.
تا بتوانید تعلیم و تربیت صحیح و ایده آلی را انتخاب نمایید. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با انواع روش های پرورش کودک و ضرورت فرزندپروری، به طور کامل آشنا کنیم.
فرزند پروری چیست؟
بسیاری از والدین به اشتباه فکر می کنند که استفاده از یک شیوه فرزند پروری برای تمامی کودکان بهترین انتخاب است. با توجه به اینکه تمامی کودکان از نظر اخلاقی، عاطفی، رفتاری و سلیقه با یکدیگر متفاوت می باشند، استفاده از یک روش پرورش کودک برای تمامی آن ها کار عاقلانه ای نمی باشد.
با توجه به ضرورت فرزندپروری بهتر است در ابتدا روحیات فرزند خود را به خوبی بشناسید. سپس بهترین سبک پرورش کودک را با توجه به روحیات فرزند خود انتخاب نمایید.
به طور کلی استفاده از مناسب ترین روش پرورش کودک به شما کمک می نماید تا فرزند سالم تری را تربیت نمایید. این سلامتی شامل سلامت جسمی، روانی، عاطفی و رفتاری کودک می شود.
بیشتر بخوانید: آیا نقش پررنگ والدین به موفقیت کودک آسیب می زند؟
فرزند پروری اندیشمندانه
اگر می خواهید در پرورش کودک خود موفق باشید و بتوانید فرزند پروری اندیشمندانه ای را دنبال نمایید، بهتر است با تمامی روش های پرورش کودک به طور کامل آشنا شوید. سپس با توجه به ویژگی های هر کدام از این سبک ها و شخصیت کودک خود، سبک فرزند پروری صحیح و مناسبی را انتخاب نمایید.
به طور کلی سبک های پرورش کودک را می توان به چهار دسته کلی تقسیم بندی نمود. که این سبک ها شامل سبک فرزندپروری قاطعانه، فرزندپروری سهل گیرانه، تعلیم و تربیت اندیشمندانه و پرورش کودک بدون دخالت می شود.
به کودکت یاد بده از توانایی هاش درست استفاده کنه!
با آزمایش استعدادیابی ژنتیکی، ویژگی های ذاتی فرزندت رو بشناس و برای تقویت نقاط قوت و ضعفش راهکار دریافت کن! اینطوری آینده اش روشنه!
ضرورت پرورش کودک
اهمیت فرزند پروری در چیست؟ چرا اکثر روانشناسان و جامعه شناسان امروزه بر ضرورت فرزندپروری تاکید دارند؟ از آنجایی که کودکان در هر کشوری، آینده آن جامعه را مشخص می نمایند، نمی توان اهمیت تربیت کودک را نادیده گرفت.
البته شاید تاکید بر اهمیت پرورش کودک باعث شود تا از لذت فرزند پروری غافل شوید.بهتر است بدانید که حضور کودکان در هر خانه ای موجب افزایش شادی و انرژی در آنجا می شود.
کودکان مانند برگه هایی سفید و تمیز هستند که شما می توانید هر آنچه که می خواهید روی مغز و ذهن آن ها هک نمایید. بنابراین شما هستید که رفتارها و شخصیت کودک خود را می سازید. این موضوع می تواند مسئولیت های شما را چند برابر نماید.
اما قطعا توجه به کودکی که از وجود شما متولد شده و هر لحظه در کنار شما رشد می نماید، لذت فرزند پروری را برای شما چند برابر خواهد نمود.
پیوستن به گروه تربیت فرزند موفق
اگر شما نیز صاحب فرزند هستید و می خواهید او را به بهترین نحو تربیت نمایید، بهتر است انواع سبک های تربیت فرزند را به خوبی بشناسید و روش فرزند پروری صحیح و مناسبی را برای پرورش کودک خود انتخاب نمایید.
امروزه روانشناسان با بررسی هایی که روی کودکان مختلف انجام داده اند، روش های متفاوتی را برای پرورش کودک تعریف نموده اند. که به شما کمک می نماید تا راحت تر بتوانید به گروه فرزند پروری موفق بپیوندید.
انواع سبک فرزندپروری
به طور کلی روش های پرورش کودک را می توان به چهار دسته تقسیم بندی نمود. که در ادامه به بررسی هر کدام از این روش ها خواهیم پرداخت.
-
فرزند پروری سهل گیرانه:
این روش را می توان روش پرورش کودک بدون دخالت نامید. معمولا در این روش والدین فرزندان را به حال خود رها می کنند و هیچ قانونی برای آن ها تعریف نمی کنند. بنابراین کودکان در یک خلاء عاطفی و روانی ممکن است به هر سمت و سویی کشیده شوند.
ویژگی های کودکان:
از مهم ترین ویژگی های کودکانی که به شیوه تربیت می شوند، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تمایل شدید به اعتیاد و سایر رفتارهای ناهنجار اجتماعی
- ناتوانی در کنترل احساسات
- زودباوری و وابستگی به افرادی که به کوچک ترین محبت را نثار آن ها می کنند
- احتمال بروز مشکلات روانی و تمایل شدید به خودکشی
- فقدان عزت نفس و اعتماد به نفس
- احساس شدید کمبود عاطفی و روانی
- ناتوانی در کنترل خشم
-
سبک فرزند پروری قاطعانه:
این روش را می توان فرزندپروری با کفایت نامید. والدینی که از این روش برای تربیت فرزند خود استفاده می نمایند، در کنار جدیت قوانین تربیتی، به خواسته های فرزند خود نیز توجه می نمایند.
این والدین انتظارات خود را کاملا واضح و مقتدرانه برای کودک خود شرح می دهند. در عین حال به تمامی نیازهای عاطفی کودک خود پاسخ می دهند و در صورتی که کودکشان به کمک نیاز داشته باشد، کاملا خونگرم و بدون سرزنش به او کمک می نمایند.
ویژگی کودکان:
یکی از بهترین روش های پرورش کودکان استفاده از سبک فرزند پروری قاطعانه است. از ویژگی های فرزندانی که والدین مقتدر و قاطع دارند، می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- مستقل بودن
- احساس رضایت و شادی بیشتر
- عزت نفس و اعتماد به نفس بالا
- دارای مهارت های اجتماعی بالاتر نسبت به همسالان خود
- انگیزه برای ادامه تحصیل و دستیابی به جایگاه بالا
- بهبود سلامت روانی و دوری نمودن از ناهنجاری ها مانند خودکشی، اعتیاد و …
- کاهش احتمال بروز رفتارهای خشونت آمیز
- احساس ایمنی و امنیت بیشتر
- این کودکان ترجیح می دهند در مشکلات از والدین خود کمک بگیرند.
-
پرورش کودک مستبدانه:
این روش فرزند پروری را برخلاف روش مقتدرانه و قاطعانه، نمی توان فرزند پروری با کفایت نامید. زیرا در این روش والدین تنها به خواسته ها و ارزش های خود اهمیت می دهند. بنابراین به جرات می توان گفت که خواسته های فرزندان خود را نمی بینند.
اکثر کودکانی که با این روش تربیتی رشد می کنند، در آینده انسان هایی پر از کمبود می شوند. که تنها به دنبال راحتی برای فرار از محیط خانه و والدین خود هستند.
مثال:
دخترانی که با این روش تربیتی رشد می نمایند، ممکن است برای فرار از این شرایط بدون فکرم درخواست ازدواج فردی نامناسب را بپذیرد. همچنین پسرانی که با این شیوه تربیت می شوند، پس از مدتی جمع دوستان را به خانواده ترجیح می دهند.
مطلب پیشنهادی: اثرات منفی تنبیه کودکان
ویژگی کودکان:
از مهم ترین ویژگی های کودکانی که با این شیوه تربیت می شوند، می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- افسردگی و اضطراب
آشنایی با 7 نوع اضطراب + 10 راهکار کاهش استرس
- احساس ناامنی
- وابستگی و عدم استقلال اجتماعی
- عزت نفس پایین
- افت تحصیلی
- تمایل به رفتارهای ناهنجار اجتماعی مانند اعتیاد، خودکشی و …
- ناتوانی در مقابله با مشکلات اجتماعی
-
سبک سهل انگیز:
این روش فرزند پروری عکس روش مستبدانه است. اما از شیوه پرورش کودک مقتدرانه نیز پیروی نمی کند. در این روش والدین کمی بیشتر از روش فرزندپروری سهل گیرانه به کودک خود توجه می نمایند.
اما قوانین محکمی را برای فرزند خود تعریف نمی کنند. بنابراین نقض قوانین نیز برای آن ها اهمیتی ندارد. این والدین بیش از اندازه برای کودکان خود دلسوزی می کنند و نمی توانند قاطعانه با کودک خود برخورد نمایند.
ویژگی کودکان:
از مهم ترین ویژگی های کودکانی که به این روش رشد نموده اند، می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- ناتوانی در پیروی از قوانین
- تمایل شدید به خود محوری
- ناتوانی در کنترل احساسات
- تمایلات اجتماعی بسیار ضعیف
- عدم توانایی ارائه راه حل درست برای برطرف نمودن مشکلات
باید بدانید که هیچ اشکالی ندارد اگر نمی توانید تمام جنبه های فرزندپروری را به بهترین شکل انجام دهید؛ قرار نیست این مسیر را تنهایی طی کنید! دریافت مشاوره تا حد زیادی راه را برای شما هموار می کند.
فرزند پروری از دیدگاه روانشناسی
از دیدگاه روانشناسی نیز فرزند پروری شناختی رفتاری را می توان به انواع مختلفی دسته بندی نمود. به طور کلی دیدگاه های مختلفی در رابطه با پرورش کودک تعریف شده اند.
که از معروف ترین آن ها می توان به الگوی فرزند پروری زیگلمن، ساندرز، شیفر و شیوه فرزندپروری یانگ اشاره نمود که هر کدام از آن ها نظرات و ویژگی های مشخصی را در رابطه با فرزندپروری شناختی رفتاری تعریف نموده اند. به طور کلی ماهیت هر کدام از این دیدگاه ها به شرح زیر می باشند.
تربیت فرزند ساندرز
این روش را تحت عنوان فرزندپروری مثبت نیز معرفی می نمایند. فرزندپروری مثبت بر 5 اصل استوار است. که شامل محیطی آرام و امن، یادگیری مثبت، خود مراقبتی والدین، انضباط درست و شفاف و همچنین انتظارات واقع بینانه می باشند.
به همین دلیل فرزند پروری ساندرز می تواند یک الگوی مناسب و ایده آل برای فرزند پروری هوشمند در دنیای مدرن باشد.
پرورش کودک یانگ
جفری یانگ نیز روش دیگری را تحت عنوان یانگ ابداع نمود. که در این الگو رفتارهای والدین در پرورش کودک به 9 دسته تقسیم بندی می شود. این 9 دسته عبارتند از:
- سبک کنترل کننده
- تنبیه کننده
- بازدارنده عاطفی
- کمال گرا
- بدبینی و هراسناک
- بیش حمایت کننده
- تحقیر کننده
- محرومیت های هیجانی
- شرطی و خودشیفته
الگوی فرزند پروری زیگلمن
سبک های مشخص شده در الگوی فرزند پروری زیگلمن همان چهار سبک معروف در فرزند پروری است، که در موارد فوق به شناخت آن ها پرداخته شد. به طور کلی زیگلمن معتقد است که نحوه برخورد والدین با کودکان به چهار دسته مقتدر، مستبد، سهل انگیز و بی اعتنا تقسیم بندی می شود.
فرزندپروری شیفر
دیدگاه فرزندپروری شیفر نیز نحوه رفتار والدین با فرزند را به دو دسته خودمختاری- کنترل و عشق – خصومت تقسیم بندی می نماید.
در دسته اول والدین استقلال نسبی را به کودک خود می دهند. اما در کنار آن رفتارهای کودک خود را نیز کنترل نمی نمایند. والدینی که در دسته دوم قرار دارند نیز، به کودک خود به صورت افراطی محبت می نمایند و یا رفتارهای خصمانه ای در برابر کودک خود بروز می دهند.
بیشتر بخوانید: نکات مهم تربیتی کودک در سنین مختلف
بهترین سبک پرورش کودک
قطعا با شناخت انواع تربیت فرزند شناختی رفتاری و تاثیرگذاری هر کدام از روش های پرورش کودک روی کودکان، می توانید تا حدودی بهترین و مناسب ترین روش فرزند پروری را بشناسید.
در انواع روش های پرورش کودک روش فرزندپروری اندیشمندانه و مقتدرانه می توانید بهترین سبک پرورش فرزند باشد. همچنین در دیدگاه های روانشناسی فرزند پروری مثبت مناسب ترین دیدگاه پرورش کودک است.
در دنیای امروز شناخت بهترین روش فرزندپروری هوشمند در دنیای مدرن برای والدین از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این روش را می توان فرزند پروری از درون به بیرون نیز معرفی نمود. که ماهیت آن به شرح زیر است.
والدین در طول مسیر رشد و تربیت کودک، با چالش های زیادی مواجه هستند؛ کمک گرفتن از افراد متخصص، مشاور، مطالعه کتاب و مقاله در این زمینه تاثیر زیادی در روند تربیتی کودک می گذارد.
-
فرزندپروری از درون به بیرون
این روش به ارتباط فرزند پروری و اضطراب اجتماعی و شناخت گروه فرزندپروری موفق می پردازد. قطعا شما نمی توانید در دنیای بیرون نیز روی رفتار و اتفاقاتی که برای فرزندتان رخ می دهد، کنترل داشته باشید.
به همین دلیل بهترین کار برای حفظ کودک از آسیب های اجتماعی فرزند پروری از درون به بیرون است. با آموزش مهارت های اجتماعی و استقلال شخصیتی به کودک، می توانید آن را از آسیب های محیطی نیز مصون نگه دارید.
معرفی کتاب فرزند پروری
در رابطه با فرزند پروری کتاب های مختلفی نوشته شده است، که خواندن آن ها می تواند به شما کمک نماید تا در پرورش کودک خود موفق شوید. از بهترین و موثرترین کتاب هایی که در رابطه با پرورش کودک نوشته شده اند، می توان به کتاب های مادر کافی (جو. اُ.فراست)، تربیت بدون فریاد (هال ادوارد رانکل)، کتابی که آرزو میکنید والدین تان خوانده بودند (فیلیپا پری) و … اشاره نمود.
مطلب پیشنهادی: 10 نکته برای مقابله با لجبازی در کودکان
نقش مادر در تربیت فرزند
برخی از مادران فرزند پروری فضای مجازی را الگویی برای پرورش کودک خود انتخاب می نمایند. در صورتی که ممکن است روش هایی که در فرزندپروری فضای مجازی می بینید، نتوانند شما را به سمت فرزند پروری با کفایت هدایت نمایند.
به همین دلیل بهتر است برای فرزند پروری کتاب هایی که در این زمینه وجود دارند را نیز مطالعه نمایید.
به طور مثال ممکن است بسیاری از مادران به تنهایی مسئولیت پرورش کودک خود را به عهده داشته باشند.
در این صورت نیاز است تا با فرزند پروری طلاق نیز آشنایی پیدا کنند. در این صورت فرزند آن ها کمبود پدر را کمتر متوجه می شود و در نهایت آسیب های کمتری متوجه او می شوند. به طور کلی استفاده نمودن از یک روش فرزندپروری اندیشمندانه می تواند به مادران کمک نماید تا فرزندان بهتر و سالم تری را بزرگ نمایند.
نقش پدر در تربیت فرزندان
متاسفانه بسیاری از پدرها فکر می کنند که در پرورش کودک نقشی ندارند و تامین نیازهای مالی فرزند تنها کاری است که باید در حق کودک خود انجام دهند. همچنین برخی از آن ها تنها زمان تنبیه و تحقیر کودک به یاد وظیفه خود در پرورش کودک می افتند. در صورتی که فرزند پروری در اسلام نیز خلاف این موضوع را توصیه می نماید.
با توجه به سبک فرزندپروری در اسلام وظیفه پدر و مادر در پرورش کودک کاملا یکسان است. بنابراین به منظور حفظ سلامت روحی و روانی کودک بهتر است پرورش کودک با یک روش مشخص توسط والدین انجام شود. زیرا تضاد میان شیوه پرورش کودک توسط والدین نیز می تواند منجر به اختلال در شخصیت کودک شود.
چالش های پرورش کودکان بیش فعال
یکی از نگرانی های جدی والدین در پرورش کودک، نحوه برخورد با کودکان بیش فعال است. قطعا انرژی این کودکان نسبت به کودکان نرمال بیشتر است.
بنابراین در صورتی که برای نحوه تخلیه این انرژی روش درستی را انتخاب نکنید، کودک در آینده به سمت رفتارهای ناهنجار متمایل می شود. این موضوع می تواند سلامت جسمی و روحی او را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین بهتر است علائم بیش فعالی را در کودک خود تشخیص دهید و برای درمان آن به پزشک مراجعه نمایید.
مشورت با روانشناس کودکان و همچنین کمک گرفتن از کتاب های فرزند پروری نیز می توانند به شما کمک نمایند را روش مناسبی را برای پرورش کودک خود انتخاب نمایید.
نکات فرزند پروری کودک اوتیسم
کودکان اوتیسم تفاوت هایی با سایر کودکان دارند، که شناخت به موقع و درک این رفتار می تواند به والدین کمک نماید تا، رفتار بهتر و مناسب تری با فرزند خود داشته باشند.
از مهم ترین نکاتی که هنگام تربیت کودکان اوتیسم باید به آن توجه نمایید، نحوه بیان جملات است. سعی کنید از داد زدن پرهیز نمایید و با کلماتی شمرده با فرزند خود صحبت نمایید.
همچنین بازی هایی مانند شمردن، خواندن، نوشتن و … می تواند ساختار ذهنی کودک را بهبود ببخشد و به روند درمان او نیز کمک نماید.
به طور کلی برای پرورش کودکان اوتیسم نیز روش ها و سبک های مختلف تربیتی تعریف شده اند. که می توانند به شما کمک نمایند تا بتوانید بهترین روش تربیتی را انتخاب نمایید.
جمع بندی تربیت کودک
به طور کلی والدین ممکن است از روش های مختلفی مانند فرزند پروری فضای مجازی، کتاب ها، فرزندپروری در اسلام و … برای پرورش فرزند خود استفاده نمایند. نکته قابل توجه این است که فرزند پروری و اضطراب اجتماعی کاملا به یکدیگر مرتبط است.
به همین دلیل انتخاب بهترین روش فرزند پروری می تواند برای والدین به یک دغدغه جدی تبدیل شود. با شناخت انواع روش های فرزند پروری و انتخاب مناسب ترین آن ها می توانید بهترین شیوه را برای پرورش فرزند خود انتخاب نمایید.
پرورش کودک مثبت و انتخاب روش مقتدرانه بهترین و مناسب ترین روش هایی هستند که می توانند فرزند شما را به شخصی ایده آل و موفق تبدیل نمایند.
از طرفی سبک های مستبدانه و بی اعتنا نیز می توانند فرزند شما را به فردی بی کفایت، بدون عزت نفس، پر از کمبود و … تبدیل نمایند.
به همین دلیل در کنار لذت بردن از تربیت فرزند خود، سعی کنید ایده آل های درستی را برای تربیت فرزندتان انتخاب نمایید. تا بتوانید در آینده موفقیت و خوشبختی او را تماشا کنید.
معمولا والدین روش های تربیتی مختلفی را برای فرزند دختر و پسر به کار می برند. این موضوع به دلیل تفاوت در طبیعت فرزند دختر و پسر است؛ مثلا از لحاظ سرعت رشد، تکلم، رفتار و مواجه مسائل مختلف، بین فرزند دختر و پسر تفاوت هایی وجود دارد. وظیفه والدین این است که کلیشه های جنسیتی را کنار بگذارند و با توجه به توانایی ها، روحیات و شخصیت فرزند خود، مناسب ترین روش تربیتی را به کار گیرند.
این موضوع در مرحله اول به نحوه برخورد والدین بستگی دارد؛ برخی از والدین اختلاف ها و مشاجره ها را دور از چشم فرزندان مدیریت می کنند؛ اما برخی دیگر اهمیتی به این موضوع نمی دهند و اجازه می دهند کودک شاهد این اختلاف ها باشد. باید بدانید مشاجره ها و بحث هایی که بین والدین اتفاق می افتد آثار زیان باری برای روح و روان کودک تا آخر عمر به همراه دارد. از رایج ترین پیامد های این نوع تربیت، می توان به عدم اعتماد به نفس، عدم عزت نفس، ترس و نگرانی مداوم، کم بینی خود و غیره در کودک اشاره کرد. تفاوت تربیت فرزند پسر و فرزند دختر در چیست ؟
عدم تفاهم والدین با یک دیگر، چه تاثیری در روند تربیت کودکان می گذارد؟
