بلاگ

آیا شما با مهم ترین علائم بیماری ام اس آشنایی دارید؟ بیماری ام اس یک بیماری مربوط به سیستم عصبی بدن انسان به حساب می آید که می تواند بر روی سلامتی کلی و جامع بدن انسان، تاثیرات متنوعی داشته باشد. ام اس می تواند مشکلات بینایی، مشکلات حرکتی یا حتی مشکلات احساسی را در بدن ایجاد کند

با توجه به علائم اولیه ام اس شما می توانید خیلی سریع و راحت پروسه درمان را شروع کنید. از آنجایی که ام اس یک بیماری عصبی به حساب می آید، وخیم شدن آن می تواند زندگی افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد.

بی شک علائم ام اس خفیف با نشانه های ام اس شدید تفاوت های زیادی دارد. به صورت کلی، ما امروز ما قصد داریم تا مهم ترین علائم MS را برای شما مورد بررسی قرار دهیم.

مطلب پیشنهادی: پیشگیری از دیابت غیرممکن نیست!

علائم اولیه بیماری ام اس چیست؟

علائم بیماری ام اس می تواند در دسته بندی ها و رده بندی های مختلفی قرار گیرد. این بیماری تک تک قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. هر فردی که به این بیماری مبتلا می شود، به نحوی خاص تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

از آنجایی که علائم به صورت دقیق قابل پیش بینی نیستند، خیلی از افراد در ابتدا مشکلی نداشته و پس از گذشت مدت زمان مشخصی با بیماری شدیدی مواجه می شوند. در حالی که برخی از افراد همان ابتدای بیماری علائم شدیدی را از خود بروز می دهند.

آیا میدانید از نظر ژنتیکی چند درصد ریسک ابتلا به ام اس را دارید؟ با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله MS را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

علائم حرکتی (Motor Symptoms) – علائم بیماری ام اس

علائم حرکتی یکی از شایع‌ترین نشانه‌های بیماری ام اس هستند و اغلب اولین علائم قابل توجه برای بیماران محسوب می‌شوند. این علائم ناشی از آسیب به اعصاب کنترل‌کننده عضلات و هماهنگی حرکات است. شناسایی به موقع این علائم به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک می‌کند.

در ادامه با مهم‌ترین علائم حرکتی علائم بیماری ام اس بیشتر آشنا می‌شویم و راهکارهای کاربردی برای کنترل یا کاهش تاثیر آن‌ها ارائه می‌کنیم.

۱. ضعف عضلانی (Muscle Weakness)

ضعف عضلانی یکی از شایع‌ترین علائم بیماری ام اس است و معمولا در پاها یا بازوها ظاهر می‌شود. این ضعف باعث می‌شود انجام فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله، بلند کردن اشیاء یا ایستادن طولانی سخت شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• احساس سنگینی یا خستگی شدید در اندام‌ها
• کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های فیزیکی روزمره
• احتمال افتادن یا لیز خوردن هنگام حرکت
• ضعف ممکن است موقت یا پایدار باشد

۲. اسپاسم یا گرفتگی عضلات (Muscle Spasms / Spasticity)

اسپاسم به انقباض ناگهانی و غیرارادی عضلات گفته می‌شود و باعث درد و محدودیت حرکتی می‌شود. این حالت اغلب در پاها رخ می‌دهد و می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• انقباض ناگهانی و سفت شدن عضله
• درد و محدودیت حرکت در پاها و دست‌ها
• تشدید اسپاسم با حرارت یا فعالیت بدنی
• قابل کنترل با کشش، فیزیوتراپی و داروهای شل‌کننده عضلات

۳. مشکل در تعادل و هماهنگی حرکات (Balance and Coordination Issues)

اختلال در تعادل و هماهنگی حرکات یکی دیگر از علائم بیماری ام اس است. بیماران ممکن است هنگام راه رفتن یا ایستادن احساس ناپایداری، لرزش یا لغزش کنند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• دشواری در ایستادن روی یک پا یا حرکت سریع
• زمین خوردن یا لغزش غیرمنتظره
• اختلال در هماهنگی حرکات دست و پا
• تمرینات تعادلی و فیزیوتراپی تخصصی می‌تواند کمک کند.

۴. لرزش دست‌ها یا پاها (Tremor)

لرزش غیرقابل کنترل در اندام‌ها یکی دیگر از نشانه‌های بیماری ام اس است که می‌تواند انجام فعالیت‌های دقیق روزمره مانند نوشتن، غذا خوردن یا گرفتن اشیاء را مشکل کند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• لرزش هنگام حرکت یا حتی در حالت استراحت
• تاثیر روی فعالیت‌های روزمره و کارهای ظریف
• ممکن است شدت لرزش با استرس یا خستگی افزایش یابد
• تمرینات حرکتی، کاردرمانی و داروهای تخصصی می‌توانند کمک کنند

۵. مشکلات راه رفتن و لنگیدن (Gait Problems / Limping)

اختلال در راه رفتن یکی از واضح‌ترین علائم بیماری ام اس است و ناشی از ترکیبی از ضعف عضلانی، اسپاسم و مشکلات تعادلی است. بیمار ممکن است لنگ بزند یا حرکات پاها غیرطبیعی به نظر برسد.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• لنگیدن یا حرکت ناهماهنگ پاها
• سختی در حفظ تعادل هنگام راه رفتن
• افزایش خستگی هنگام راه رفتن طولانی
• استفاده از کفش مناسب، عصا یا واکر و تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود کیفیت راه رفتن

علائم حسی (Sensory Symptoms) – علائم بیماری ام اس

علائم حسی از دیگر نشانه‌های شایع بیماری ام اس هستند که اغلب تجربه بیمار را در فعالیت‌های روزمره تحت تاثیر قرار می‌دهند. این علائم ناشی از اختلال در پیام‌رسانی عصبی بین مغز و نخاع است و می‌تواند شامل بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن، درد و تغییرات در حس حرارت باشد.

در ادامه با مهم‌ترین علائم حسی علائم بیماری ام اس بیشتر آشنا می‌شویم و راهکارهای کاربردی برای هر کدام ارائه می‌کنیم.

۶. بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن دست و پا (Numbness or Tingling)

بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن معمولا اولین علامت حسی بیماری ام اس است و می‌تواند در اندام‌ها یا صورت ظاهر شود. این حالت به دلیل آسیب به مسیرهای عصبی حسی ایجاد می‌شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• احساس خواب رفتگی، سوزن‌سوزن شدن یا مور مور شدن
• ممکن است در یک طرف بدن یا اندام‌ها ظاهر شود
• اغلب موقتی است ولی می‌تواند دوره‌ای تکرار شود
• استفاده از فیزیوتراپی و فعالیت‌های سبک برای تحریک عصب‌ها مفید است

۷. درد مزمن یا حمله‌ای (Chronic or Acute Pain)

درد یکی از علائم غیرحرکتی بیماری ام اس است که می‌تواند به صورت دردهای مزمن یا حمله‌ای در اندام‌ها، پشت یا صورت بروز کند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• درد شدید یا تیرکشنده در پا، دست یا صورت
• تشدید درد با فعالیت یا تغییر وضعیت
• ممکن است باعث اختلال خواب و خستگی شود
• مدیریت درد شامل داروهای تجویزی، فیزیوتراپی و تکنیک‌های آرام‌سازی است

۸. حساسیت به گرما یا سرما (Heat or Cold Sensitivity)

بسیاری از بیماران MS متوجه می‌شوند که تغییرات دما می‌تواند علائم حسی آن‌ها را تشدید کند. حتی گرمای کم هم ممکن است باعث افزایش بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا ضعف شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• تشدید علائم با قرار گرفتن در محیط گرم یا سرد
• کاهش توانایی انجام فعالیت‌های روزمره در دماهای نامطلوب
• استفاده از لباس مناسب، تهویه مطبوع و تکنیک‌های مدیریت دما مفید است
• ورزش در محیط کنترل‌شده برای حفظ عملکرد عصبی توصیه می‌شود

۹. احساس سنگینی یا فشار در اندام‌ها (Heaviness or Pressure in Limbs)

برخی بیماران ام اس احساس سنگینی، فشار یا خستگی شدید در دست‌ها یا پاها دارند. این حس می‌تواند فعالیت‌های ساده‌ای مثل راه رفتن یا بلند کردن اشیاء را دشوار کند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• حس سنگینی غیرطبیعی در اندام‌ها
• محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره
• ممکن است با خستگی و ضعف عضلانی همراه باشد
• ورزش سبک، کشش و استراحت منظم به کاهش این احساس کمک می‌کند

علائم بینایی (Visual Symptoms) – علائم بیماری ام اس

علائم بینایی یکی از نشانه‌های مهم بیماری ام اس هستند که اغلب باعث مراجعه سریع بیمار به متخصص می‌شوند. این علائم ناشی از التهاب یا آسیب به عصب بینایی و مسیرهای عصبی مرتبط با چشم است. تشخیص به موقع این علائم می‌تواند از پیشرفت شدیدتر بیماری جلوگیری کند.

در ادامه با مهم‌ترین علائم بینایی علائم بیماری ام اس بیشتر آشنا می‌شویم و راهکارهای کاربردی برای مدیریت آن‌ها ارائه می‌کنیم.

۱۰. دوبینی یا تاری دید (Double or Blurred Vision)

دوبینی یا تاری دید یکی از شایع‌ترین نشانه‌های بینایی در بیماری ام اس است و معمولا یک چشم یا هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مشکل می‌تواند باعث دشواری در خواندن، رانندگی یا انجام فعالیت‌های روزمره شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• دید همزمان دو تصویر یا تاری تصویر
• تشدید علائم هنگام خستگی یا فشار فیزیکی
• ممکن است موقت یا طولانی مدت باشد
• معاینات چشم پزشکی و MRI برای تشخیص علت ضروری است

۱۱. درد پشت چشم یا هنگام حرکت چشم (Eye Pain / Optic Neuritis Pain)

درد چشم هنگام حرکت یا احساس فشار پشت چشم یکی از علائم هشداردهنده بیماری ام اس است و معمولاً با التهاب عصب بینایی همراه می‌شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• درد هنگام حرکت چشم یا نگاه کردن به نور شدید
• احساس فشار یا سنگینی پشت چشم
• ممکن است با تاری دید یا کاهش بینایی همراه باشد
• درمان شامل داروهای ضدالتهاب و پیگیری منظم توسط متخصص چشم و مغز و اعصاب است

۱۲. از دست دادن بینایی جزئی (Partial Vision Loss / Optic Neuritis)

کاهش بینایی یا از دست دادن جزئی آن معمولا در یک چشم رخ می‌دهد و از علائم کلاسیک بیماری ام اس به شمار می‌رود. این مشکل می‌تواند ناگهانی یا تدریجی ظاهر شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• کاهش واضح میدان دید یا تاری شدید
• گاهی همراه با تغییر رنگ یا حساسیت به نور
• معمولا با درد چشم و ضعف بینایی همزمان است
• درمان سریع با داروهای تجویزی و پیگیری دوره‌ای بینایی برای جلوگیری از آسیب دائمی ضروری است

علائم شناختی و روانی (Cognitive & Psychological Symptoms) – علائم بیماری ام اس

علاوه بر مشکلات حرکتی، حسی و بینایی، بیماران مبتلا به بیماری ام اس ممکن است تغییرات شناختی و روانی را تجربه کنند. این علائم می‌توانند زندگی روزمره، روابط اجتماعی و عملکرد شغلی بیمار را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت به موقع این علائم و مدیریت آن‌ها به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند.

در ادامه با مهم‌ترین علائم شناختی و روانی علائم بیماری ام اس بیشتر آشنا می‌شویم و نکات کاربردی برای مقابله با آن‌ها ارائه می‌کنیم.

۱۳. مشکلات حافظه کوتاه‌مدت (Short-term Memory Issues)

بسیاری از بیماران ام اس دچار فراموشی‌های جزئی یا مشکل در به یاد آوردن اطلاعات اخیر می‌شوند. این مشکل معمولا بر حافظه کوتاه‌مدت تمرکز دارد و باعث فراموش کردن کارهای روزمره می‌شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• فراموش کردن قرارها یا کارهای روزمره
• دشواری در به یاد آوردن اطلاعات جدید
• اغلب با خستگی و استرس تشدید می‌شود
• استفاده از دفترچه یادداشت، یادآورها و تمرینات حافظه برای مدیریت آن مفید است

۱۴. اختلال در تمرکز (Difficulty Concentrating / Attention Problems)

بیماران ام اس ممکن است هنگام مطالعه، کار یا انجام وظایف پیچیده دچار مشکل در تمرکز شوند. این اختلال می‌تواند باعث کاهش کارایی در محل کار یا تحصیل شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• ناتوانی در حفظ توجه طولانی مدت
• حواس‌پرتی آسان حتی با محرک‌های کوچک
• افزایش خطا در انجام فعالیت‌ها
• مدیریت شامل محیط کم‌حواس، تقسیم وظایف و تمرینات ذهنی است

۱۵. اختلال در تصمیم‌گیری (Decision-making Difficulties)

برخی بیماران دچار مشکل در تصمیم‌گیری می‌شوند؛ حتی انتخاب‌های ساده روزمره می‌تواند زمان‌بر یا استرس‌زا باشد.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• دشواری در ارزیابی گزینه‌ها و گرفتن تصمیم
• کاهش اعتماد به نفس در تصمیم‌گیری
• اغلب با استرس و خستگی تشدید می‌شود
• راهکارها شامل برنامه‌ریزی، یادداشت‌برداری و مشاوره روانشناسی است

۱۶. افسردگی یا تغییرات خلقی (Depression & Mood Changes)

تغییرات خلقی، اضطراب یا افسردگی یکی دیگر از علائم بیماری ام اس است که ممکن است حتی پیش از تشخیص کامل بیماری ظاهر شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• احساس غم، ناامیدی یا بی‌انگیزگی
• تحریک‌پذیری یا نوسانات خلقی ناگهانی
• کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره
• درمان شامل مشاوره روانشناسی، داروهای ضدافسردگی و حمایت خانواده است

سایر علائم عمومی (Other General Symptoms) – علائم بیماری ام اس

علاوه بر علائم حرکتی، حسی، بینایی و شناختی، بیماران مبتلا به بیماری ام اس ممکن است طیف وسیعی از علائم عمومی را تجربه کنند که زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این علائم معمولا با شدت‌های متفاوت و به شکل متناوب ظاهر می‌شوند.

در ادامه با مهم‌ترین این علائم علائم بیماری ام اس بیشتر آشنا می‌شویم و نکات کاربردی برای کنترل آن‌ها ارائه می‌کنیم.

۱۷. خستگی شدید و غیرعادی (Fatigue)

خستگی شدید و غیرمعمول یکی از شایع‌ترین علائم بیماری ام اس است و حتی بعد از استراحت کامل هم از بین نمی‌رود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• احساس ضعف و بی‌انرژی بودن در طول روز
• تشدید بعد از فعالیت فیزیکی یا استرس
• کاهش توانایی انجام کارهای روزمره
• مدیریت شامل استراحت منظم، تقسیم فعالیت‌ها و ورزش سبک

۱۸. سرگیجه و اختلال تعادل (Dizziness & Vertigo)

سرگیجه و اختلال تعادل می‌تواند باعث احساس چرخش محیط یا ناپایداری هنگام ایستادن شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• احساس چرخش یا لغزش زمین
• افزایش خطر سقوط و آسیب
• تشدید با تغییر موقعیت سریع سر
• تمرینات تعادلی و فیزیوتراپی برای کاهش علائم مفید است

۱۹. مشکلات مثانه و روده (Bladder & Bowel Problems)

اختلال در کنترل مثانه و روده از علائم بیماری ام اس است که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• تکرر ادرار، سوزش یا بی‌اختیاری
• یبوست یا اختلال در عملکرد روده
• مراجعه به اورولوژی و تغذیه مناسب برای مدیریت علائم ضروری است
• تمرینات کف لگن و داروهای تخصصی ممکن است مفید باشند

۲۰. اختلالات جنسی (Sexual Dysfunction)

مشکلات جنسی ناشی از اختلالات عصبی و کاهش حس اندام‌ها از دیگر علائم بیماری ام اس هستند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• کاهش تمایل جنسی یا مشکل در عملکرد جنسی
• اختلالات نعوظ در مردان یا خشکی واژن در زنان
• مشاوره تخصصی و داروهای درمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد

۲۱. مشکلات گفتاری یا بلع (Speech & Swallowing Issues)

برخی بیماران دچار تغییر در گفتار یا سختی در بلع می‌شوند که ناشی از اختلال در اعصاب کنترل‌کننده عضلات دهان و گلو است.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• لکنت یا دشواری در بیان کلمات
• مشکل در جویدن و بلعیدن غذا
• تمرینات گفتاردرمانی و تغذیه مناسب برای پیشگیری از خفگی توصیه می‌شود

۲۲. خارش یا سوزش پوست (Itching or Burning Sensations)

احساس خارش، سوزش یا داغ شدن پوست یکی دیگر از علائم بیماری ام اس است و اغلب بدون دلیل مشخص رخ می‌دهد.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• سوزش یا احساس برق گرفتگی در نواحی خاص بدن
• تشدید با استرس یا گرمای محیط
• استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و مدیریت استرس کمک‌کننده است

۲۳. مشکلات خواب (Sleep Disorders)

اختلالات خواب مانند بی‌خوابی، خواب‌آلودگی روزانه یا خواب سبک، از علائم بیماری ام اس هستند و می‌توانند خستگی و ضعف را تشدید کنند.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• دشواری در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
• احساس خستگی حتی بعد از خواب شبانه
• رعایت بهداشت خواب و مشاوره پزشکی برای درمان اختلالات خواب مؤثر است

۲۴. افزایش حساسیت به عفونت‌ها (Increased Susceptibility to Infections)

بیماران ام اس ممکن است به عفونت‌ها حساس‌تر باشند، که به دلیل اختلال در عملکرد سیستم ایمنی ایجاد می‌شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• عفونت‌های مکرر و طولانی‌تر از حد معمول
• نیاز به پیگیری سریع عفونت‌ها و درمان مناسب
• واکسیناسیون و مراقبت‌های پیشگیرانه توصیه می‌شود

۲۵. تشدید علائم بعد از فعالیت فیزیکی (Symptom Exacerbation After Exercise)

در بسیاری از بیماران، فعالیت شدید یا گرمای زیاد می‌تواند باعث تشدید موقت علائم بیماری ام اس شود.

ویژگی‌ها و نکات کلیدی:

• افزایش ضعف، خستگی یا اسپاسم بعد از ورزش
• ممکن است علائم حسی و حرکتی موقت بدتر شوند
• انجام فعالیت‌های سبک و مدیریت دما و استراحت کافی توصیه می‌شود

علائم بیماری ام اس در کودکان

بسته به مرحله بیماری در بدن کودکان، مهم ترین علائم بیماری ام اس متغیر هستند. به صورت کلی، ضعف، خستگی، دید تار، مشکل در هنگام دیدن، بی حسی بدن، گزگز در قسمت ها مختلف بدن و غیره از جمله مهم ترین نشانه ام اس در کودکان به حساب می آیند.

توجه داشته باشید که علائم ms در کودکان می توانند شباهت های زیادی به افراد بزرگسال داشته باشند. اگر کودک شما هر کدام از علائم بیماری ام اس گفته شده را دارد، بهتر است که در سریع ترین و کوتاه ترین زمان ممکن به سراغ پزشک متخصص بروید.

در این شرایط احتمال وخیم تر شدن  اوضاع و پیشرفته تر شدن بیماری ام اس در بدن کودک شما وجود دارد. البته، جالب است بدانید که در بدن پنجاه درصد کودکان علائمی همچون پرخاشگری و مشکلات عصبی هم دیده می شود. پس مشکلات فیزیکی تنها نشانه ام اس نیستند.

پیشگیری از بیماری ام اس

آیا قبل از بروز نشانه بیماری ام اس، امکان پیشگیری از آن وجود دارد؟ این سوال یکی از رایج ترین سوالاتی است که کاربران در مورد بیماری ام اس با آن مواجه شده اند. به صورت کلی هیچ راه قطعی و صد در صد موثری برای جلوگیری از بیماری ام اس وجود ندارد.

دانشمندان و محققان در حال انجام تحقیق های مختلف در مورد این بیماری هستند ولی تا کنون راه دقیق برای جلوگیری از این بیماری کشف نشده است. اگر شما هم به دنبال کاهش علائم  بیماری ام اس هستید و دوست دارید تا بدن خود را با استفاده از یک سری روش های خاص مقاوم کنید، می توانید از پروسه هایی همچون کنترل استرس و کنترل ویتامین دی استفاده کنید.

این موارد می توانند به شما در کنترل وضعیت روانی و عصبی کمک کنند. البته، بسته به شرایط بدنی و محیطی که در آن زندگی می کنید این موارد می توانند دستخوش تغییر قرار گیرند.

کنترل ویتامین دی

کنترل ویتامین دی یکی از بهترین راه های موجود در جهت جلوگیری از علائم بیماری ام اس به حساب می آید خیلی از افراد با کمبود ویتامین دی در بدن خود مواجه هستند و از عوارض خطرناک آن غافل هستند. ضعف بدن و کم شدن یا زیاد شدن ویتامین دی نتایج فوق العاده منفی را برای قسمت های مختلف بدن شما به همراه خواهد داشت.

نتایجی که می توانند قسمت های مختلف بدن شما را به صورت مستقیم تحت تاثیر خود قرار دهند. به همین علت، اگر شما هم به دنبال کنترل بیماری ام اس یا کاهش علائم اولیه ام اس هستید، می توانید با مراجعه به پزشک و دریافت رژیم دارویی، سطح ویتامین دی موجود درون بدن خود را به صورت کامل کنترل نمایید. لازم به ذکر است که این پروسه فقط باید تحت نظر پزشک به اتمام برسد.

کنترل استرس

کنترل استرس دیگر راه موجود برای پیشگیری از علائم بیماری ام اس به حساب می آید.

تحقیقات ثابت کرده اند که علائم اولیه ام اس خفیف یا شدید در افرادی که سطح استرس بالا تری داشته اند، بیشتر مشاهده شده است.

در نتیجه، اگر شما هم به دنبال کنترل این بیماری و پیشگیری از بروز آن هستید، به راحتی می توانید سطح استرس خود را کنترل نمایید. کنترل استرس به شما اجازه می دهد تا به راحتی نیاز های خود را بدون مشکل رفع کنید و سلامتی کلی و جامع بدن خود را تا حد بسیار زیادی افزایش دهید.

استرس می تواند نقطه شروع بیماری های زیادی باشد. پس، اگر شما هم دوست دارید تا سلامتی خود را به صورت کامل به دست آورید، حتما باید ذهن خود را آرام کنید و استرس را از بدن و مغزتان دور نمایید.

مصرف قهوه

مصرف قهوه دیگر راه موجود در جهت پیشگیری از نشانه های MS به حساب می آید. قهوه حاوی کافئین بوده و می تواند قسمت های مختلفی از بدن و سلامتی شما را تحت تاثیر خود قرار دهد. بهتر است که قبل از شروع علائم بیماری  ام اس، شما این ماده خوراکی مفید و جالب را مورد استفاده قرار دهید تا با هیچ مشکلی مواجه نشوید.

مصرف قهوه به شما اجازه می دهد تا ذهن آرامی داشته باشید و بدن خود را ریلکس کنید. البته جالب است بدانید که مصرف قهوه تاثیرات دیگری را نیز بر روی بدن شما به همراه خواهد داشت.

کنترل وزن و بی ام ای

کنترل وزن بدن و توده عضلانی آن یا BMI به عنوان آخرین راه موجود در جهت جلوگیری از بیماری ام اس شناخته شده است. علائم MS در افرادی که وزن متعادل تری دارند پروسه راحت تری خواهد داشت.

در نتیجه، در جهت جلوگیری از بروز این بیماری شما خیلی راحت می توانید با دریافت برنامه های تمرینی و رژیمی خاص، سلامت کلی و جامع بدنی خود را افزایش دهید. بهتر است که وزنتان را متناسب با BMI یا شاخص توده بدنی خود تنظیم کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

به صورت کلی درمان قطعی برای علائم بیماری ام اس وجود ندارد. با استفاده از دانش پزشک و دارو های موجود در بازار شما می توانید خیلی راحت تر علائم خود را کنترل کنید ولی متاسفانه هیچ راه قطعی در جهت درمان این بیماری ایجاد نشده است.

بهتر است که پس از ظهور علائم به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید. مقابله با این بیماری در مراحل اولیه خیلی راحت تر و آسان تر از مراحل ثانویه است.

Vitamin D یکی از مهم ترین ویتامین هایی است که بدن به آن نیاز دارد؛ چرا که عوارض کمبود ویتامین دی، سلامت افراد را به طور جدی در معرض خطر قرار می دهد. ویتامین D یک محلول در چربی است و به وسیله ی نور خورشید یا رژیم غذایی به بدن می رسد. این ویتامین اثرات مثبت فراوانی روی بدن دارد که از مهم ترین آن ها می توان به استحکام استخوان و دندان، جلوگیری از بیماری های ام اس، دیابت، سرطان، افسردگی و …. اشاره کرد.

سوالات متداول

آیا ام اس باعث فلج شدن می شود؟
فلج شدن از عوارض و علائم شایع بیماری ام اس نیست و به ندرت در مبتلایان دیده می شود.
آیا ام اس درمان دارد؟
درمان قطعی برای بیماری MS وجود ندارد. درمان این بیماری بستگی به شرایط بیمار و شدت بیماری دارد؛ در حال حاضر داورها و روش های درمانی به کنترل بیماری کمک می کنند.

علائم آب سیاه چشم باید جدی گرفته شوند! بیماری آب سیاه چشم یا گلوکوم (Glaucoma) به معنی افزایش فشار داخل چشم است. این عارضه می تواند  به عصب بینایی صدمه وارد کرده  و فرد را به کوری مبتلا کند. ضروری است که بدانید، این بیماری می تواند بدون هیچ نشانه ای پیشروی کند و فرد متوجه آن نشود.

بیمار هنگامی متوجه این عارضه می شود که بر اثر افزایش فشار داخل چشم، رشته های عصب بینایی او از بین رفته باشد. لذا تشخیص به موقع علائم گلوکوم می تواند در بهبود سریع بیماری نقش داشته باشد. مایع شفافی در چشم تراوش می کند که زلالیه نام دارد.

زلالیه از محلی که قرنیه با عنبیه تلاقی می کند، به بیرون تراوش می کند. این محل را در اصطلاح پزشکی زاویه می نامند. چنانچه به هر دلیلی زاویه مسدود شود، زلالیه دیگر به بیرون ترشح نخواهد کرد؛ همین امر باعث می شود تا فشار داخل چشم افزایش پیدا کند.

علت به وجود آمدن آب سیاه چشم

گلوکوم به دلیل ایجاد فشار زیاد در چشم بوجود می آید؛ حال این فشار می تواند دلایل زیادی از جمله:

• افزایش سن
• ژنتیکی
• سایر بیماری ها مثل دیابت
• و غیره

داشته باشد.

علائم آب سیاه چشم چیست؟

بیماری آب سیاه چشم به دلیل فقدان تعادل در ساخت مایع داخل چشمی یعنی زلالیه بوجود می‌آید. گاهی میزان خارج شدن این مایع می‌تواند در بروز علائم آب سیاه چشم نیز نقش داشته باشد. این که چرا این عدم تعادل، بوجود می‌آید بستگی به نوع آب سیاه دارد. یک توپ را در نظر بگیرید!

رایج ترین نوع آب سیاه، گلوکوم زاویه باز اولیه است “primary open-angle”.  این قسم آب سیاه، تنها نشانه‌ای که دارد، افت بینایی است. از همین رو، همه افراد جامعه صرف نظر از سن و جنس و حرفه‌ای که دارند، باید سالی یکبار مورد معاینه چشمی قرار بگیرند.

علائم اولیه آب سیاه چشم

آب سیاه چشم در ردیف بیماری های خطرناک چشمی قرار دارد. این بیماری انواع مختلفی دارد که در متن فوق به نوع زاویه باز آن اشاره شد. نوع دیگر این بیماری آب سیاه زاویه بسته است. (POAG).

گلوکوم زاویه باز معمولا هیچ نشانه ای ندارد تا این که فرد در بینایی خود دچار کاهش دیده می شود. با این همه بیماری گلوکوم در بیشتر بیماران دارای نشانه های اولیه است. به عنوان مثال در مراحل اولیه، فرد ممکن است دید محیطی خود را از دست بدهد و تنها  کمی دید داشته باشد.

در نشانه های اولیه آب سیاه، تاری دید رخ می دهد که این اتفاق از یک سمت و معمولا از قسمت داخلی چشم شروع می شود. اما در مراحل پیشرفته شاهد این علائم هستیم:

• افت دید محیطی
• دیده شدن یک هاله رنگی در اطراف چراغ ها
• تعویض زود به زود عینک
• افت دید در تاریکی
• سردرد
• تهوع و استفراغ
• چشم درد زمانی که فرد چشم خود را به طرفین حرکت می دهد
• قرمزی چشم
• سفت شدن کره چشم
• حس نبض زدن در ناحیه بالای چشم
• کاهش دید در شب
• ناتوانی در تطبیق دید از روشنایی به تاریکی
• بروز کوری در صورت عدم مراجعه به پزشک

6 علامت برای انواع آب سیاه چشم

آب سیاه چشم در بیشتر بیماران تا هنگامی که دید شروع به افت نکرده است، مشخص نمی شود. این پدیده هنگامی که به رشته های عصب بینایی صدمه می زند، باعث مشاهده شدن نقاط کور کوچکی می‌شود.

این نقطه ها در پیرامون جانبی میدان بینایی ظاهر می شوند. متاسفانه بیماران بسیاری هستند که تا هنگامی که عصب بینایی کاملا از بین نرفته، این نقاط کور را درک نمی کنند.

در حقیقت کوری زمانی اتفاق می افتد که تمامی عصب بینایی نابود شده باشد. در ادامه، ضمن مرور انواع آب سیاه به علائم گلوکوم یا علائم آب سیاه چشم نیز اشاره می شود.

1. علائم گلوکوم باز

یکی از انواع نشانه های آب سیاه چشم، گلوکوم باز است. متاسفانه در حال حاضر دانشمندان علت قطعی بروز این بیماری را تشخیص نداده اند. در بعضی از موارد، عصب هایی که پروسه تخلیه را کنترل می کنند، ممکن است عملکرد خود را از دست داده باشند.

در برخی موارد دیگر نیز پای پروتئین ها، رنگدانه ها، سلول های خونی، و دیگر مواد زائد در میان است. این مواد قادرند باعث مسدود شدن شبکه ترابکولار شوند. چنانچه فرد تجربه درمان های استروئیدی را نیز داشته باشد، می تواند باعث بالا رفتن فشار داخلی چشم شود.

علائم آب سیاه چشم در مراحل نخست خود نشانه های واضحی ندارد. اما در مراحل پیشرفته، تار شدن دید ممکن است اتفاق بیفتد. تاری دید می تواند در یک یا هر دو چشم ظاهر شود.

گاهی نیز این پدیده با باریک شدن میدان بینایی همراه است. در این شرایط تاری دید از لبه های بیرونی میدان بینایی فرد آغاز می شود. کم کم این کاهش بینایی گسترش یافته و در صورت عدم مراجعه به پزشک به کوری ختم می شود.

2. علائم گلوکوم مادرزادی

آب سیاه چشم حتی می تواند مادرزادی باشد. این امر به خاطر مختل شدن ساختمان زلالیه اتفاق می افتد. فشار چشم از همان زمان که فرد متولد می شود، بالاست.

چنانچه نوزادی دارای چشم های سفید و کدر رنگ بود، لازم است هر چه سریعتر نوزاد را به چشم پزشک رساند. یکی دیگر از نشانه های گلوکوم مادرزادی بزرگ بودن و ترس نوزاد از نور است.

3. علائم آب سیاه با زاویه بسته

در این وضعیت آب سیاه چشم پشت عنبیه تولید شده و به وسیله مردمک به قسمت جلوی چشم حرکت می کند. این مایعات سپس به وسیله کانال ترابکولار به سمت رگ های بخش سفید چشم می روند. گلوکوم بسته زمانی رخ می دهد که کانال ترابکولار بسته شده باشد.

در چنین شرایطی این مایع تولید شده دیگر قادر به تخلیه نیست. وقتی این مایع به درستی در حرکت نباشد و تخلیه نشود، موجب بالارفتن فشار در چشم شده و به عصب بینایی ضربه می زند. نشانه های آب سیاه می تواند با یک تاری بینایی بسیار شدید شروع شود. این تاری بدون درد نیست. سایر نشانه های آب سیاه بسته عبارتند از:

• درد شدید
• قرمز شدن چشم
• مشاهده کردن هاله های نور
• تهوع
• تغییر رنگ در قرنیه
• مردمکی که دیگر قادر به حرکت نیست
• نیمه باز شدن قرنیه
• پرخونی مژگانی

4. علائم گلوکوم ثانویه

آب سیاه چشم می تواند به صورت گلوکوم ثانویه عارض شود. در این بیماری، دیگر عوارض و بیماری های چشمی  می تواند در بوجود آمدن گلوکوم ثانویه نقش داشته باشند. بیماری هایی که می توانند در علائم آب سیاه چشم از نوع ثانویه نقش داشته باشند، عبارتند از:

• آب مروارید شدید
• تومورها
• آسیب های چشمی
• التهاب و عفونت چشم
• عمل جراحی چشم

5. علائم گلوکوم رنگی

یکی دیگر از اقسام آب سیاه چشم ، گلوکوم رنگدانه ای (Pigmentary Glaucoma) است. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که رنگدانه های چشم از عنبیه رها شوند. این امر باعث مسدود شدن بافت زاویه چشم می شود.

این بخش از چشم در حالت عادی دارای شبکه هایی است که مایع زلالیه از آن خارج می شود. وقتی این مجرا به وسیله رنگدانه ها بسته می شوند، مایع زلالیه قادر به خارج شدن نیست. همین مسئله می تواند به چشم فشار بیاورد.

6. علائم گلوکوم تنش طبیعی

گلوکوم تنش طبیعی Normal Tension نیز یکی دیگر از انواع آب سیاه چشم است. نام دیگر این بیماری آب سیاه کم فشار Low-tension می باشد. گاهی اوقات بدون هیچ نوع فشاری، به عصب صدمه وارد می شود.

علت این امر هنوز مشخص نیست. با این همه حدس زده می شود ممکن است یک نوع حساسیت شدید در میان باشد. ممکن است وقتی جریان خون به قدر کافی به بافت چشم و عصب بینایی نرسد، این عارضه رخ بدهد. در حقیقت نشانه گلوکوم تنش طبیعی می تواند گونه ای نادر از آب سیاه باشد که دانشمندان قادر به درک آن نیستند.

آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا به آب سیاه چشم را دارید؟  با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله آب سیاه چشم را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

تاثیر آب سیاه چشم بر عصب بینایی

اگر این متن را تا این جا خوانده باشید، متوجه شده اید که عصب بینایی زمانی دچار آسیب می شود که آب سیاه چشم به آن فشار آورده باشد. وقتی فشار داخلی چشم بنا به دلایلی که در این متن آمد، افزایش پیدا کند، به عصب های دید صدمه می زند.

اگر قبل از آسیب دیدن کامل عصب بینایی به چشم پزشک مراجعه نکنیم، احتمال از دست رفتن عصب های بینایی بسیار بالا خواهد بود. با مراجعه به موقع می توان رشته های عصبی را بازسازی کرد.

علائمی که باید به پزشک مراجعه کرد

برای پیشگیری از آب سیاه چشم بهتر است، سالی یک بار به چشم پزشک مراجعه کرد. در عین حال اگر حتی یکی از علائم آب سیاه چشم را در خود احساس می کنید، خوب است حتما با یک چشم پزشک مشورت کنید. آب سیاه یک بیماری ساده نیست.

اگر در مراحل اولیه بروز این بیماری، درمان شروع شود، چشم سلامت خود را باز می یابد؛ اما هرگونه سهل انگاری و به تعویق انداختن زمان مراجعه به پزشک باعث نابودی کامل عصب بینایی و در نتیجه کوری می شود. اگر سن شما بالای چهل سال است و  بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون دارید، در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.

جمع بندی

آب سیاه چشم بیماری‌ای جدی و در عین حال خاموش است که با شناخت به‌موقع علائم آن می‌توان از پیشرفت و عوارض شدید جلوگیری کرد. توجه به نشانه‌هایی مثل تاری دید، درد چشم، مشاهده هاله‌های نوری یا کاهش دید محیطی می‌تواند در تشخیص زودهنگام نقش کلیدی داشته باشد. اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه فوری به چشم‌پزشک بهترین راه برای حفظ سلامت بینایی شماست. به یاد داشته باشید که پیشگیری و معاینه منظم، مهم‌ترین قدم برای مدیریت آب سیاه چشم است.

سوالات شما

1. آب سیاه چشم چیست و چرا خطرناک است؟
آب سیاه چشم یا گلوکوم، بیماری‌ای است که باعث افزایش فشار داخل چشم و آسیب به عصب بینایی می‌شود. این بیماری اغلب بدون علامت اولیه پیشرفت می‌کند و می‌تواند به کاهش دید محیطی و در نهایت نابینایی منجر شود.

2. چه کسانی بیشتر در معرض آب سیاه چشم هستند؟
افراد بالای ۴۰ سال، کسانی که سابقه خانوادگی گلوکوم دارند، مبتلایان به دیابت یا فشار خون بالا و افرادی که نزدیک‌بینی شدید دارند، بیشتر در معرض این بیماری هستند.

3. علائم اولیه آب سیاه چشم چیست؟
علائم اولیه ممکن است خفیف باشند و شامل تاری دید، دیدن هاله دور نور، کاهش تدریجی دید محیطی و درد ملایم چشم است. در مراحل پیشرفته، از دست رفتن بینایی محیطی بیشتر مشهود می‌شود.

4. آیا آب سیاه چشم قابل درمان است؟

درمان کامل و برگشت‌پذیر نیست، اما با تشخیص زودهنگام می‌توان پیشرفت بیماری را کنترل کرد. درمان شامل داروهای قطره‌ای، لیزر و جراحی است و هدف اصلی حفظ بینایی موجود است.

5. چگونه می‌توان از آب سیاه چشم پیشگیری کرد؟
معاینات منظم چشم، کنترل فشار چشم، رعایت سبک زندگی سالم و پیگیری بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از پیشرفت آب سیاه چشم هستند.

علت پوسیدگی دندان فقط به مسواک نزدن محدود نمی‌شود. بسیاری از افراد با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان همچنان دچار خرابی و پوسیدگی می‌شوند. این مشکل نشان می‌دهد که عوامل دیگری مانند تغذیه سرشار از قند، مصرف نوشیدنی‌های اسیدی، روش نادرست مسواک زدن یا حتی کمبود بزاق نقش مهمی در سلامت دندان‌ها دارند. اگر این عوامل نادیده گرفته شوند، مینای دندان ضعیف می‌شود و باکتری‌ها راحت‌تر به لایه‌های داخلی نفوذ می‌کنند. شناخت این دلایل و اصلاح عادات روزانه می‌تواند مانع پوسیدگی‌های مکرر شود و سلامت دهان را در بلندمدت حفظ کند.

پوسیدگی دندان چیست؟

علت پوسیدگی دندان در واقع فعالیت باکتری‌های دهانی است که قند موجود در مواد غذایی را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسید به مرور زمان مینای دندان را حل می‌کند و باعث ایجاد حفره یا سوراخ می‌شود. پوسیدگی ابتدا با لکه‌های سفید روی سطح دندان آغاز می‌شود و در صورت بی‌توجهی می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ کرده و درد، حساسیت یا حتی عفونت ایجاد کند. به همین دلیل، پیشگیری و شناسایی زودهنگام پوسیدگی اهمیت زیادی دارد.

علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن چیست؟

چرا با وجود مسواک زدن دندان خراب می شود؟ آیا مسواک زدن دندان را خراب می کند؟ باید بدانیم که اولین راه جلوگیری از پوسیدگی دندان رعایت بهداشت دهان و دندان است. علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن را رابطه مستقیم آن با ژنتیک هر فرد است. به طوری که برخی نژاد ها در دنیا دندان های سالم تری دارند.

1. کاهش مواد معدنی مثل کلسیم، پتاسیم و غیره در بدن و دندان است. همچنین اگر مواد غذایی کربوهیدرات دار بین هر کدام از دندان ها گیر کند در صورت عدم رعایت بهداشت مناسب پوسیدگی را به دنبال خواهد داشت.
2. نوشیدنی ها، غذاهای چسبنده و قندی به باکتری ها در تولید اسید بیشتر کمک می کنند تا پروسه تخریب دندان ها را سریعتر به اتمام برسانند.
3. ژن های به ارث رسیده از والدین روی چگونگی رشد دندان ها تاثیر دارد. دندان های درهم و کج و معوج می توانند مکان مناسبی جهت رشد باکتری ها و در نهایت افزایش پوسیدگی در دندان ها شوند البته در رابطه با پوسیدگی نمی توان اجداد یا والدین خود را سرزنش نمود و قابل پیشگیری است. بنابراین اگر پلاک و قند با هم ترکیب شوند مینای دندان را ضعیف کرده و پوسیدگی را افزایش می دهند.
4. مصرف داروها نیز سلامت دندان را تهدید می کند. (برخی از آنها با خشک کردن دهان از ترشح بزاق جلوگیری می کنند.)
5. دلایل دیگری همچون استرس، تغذیه و سیگار یکی دیگر از دلایل پوسیدگی در دندان ها هستند که نباید آن را دست کم گرفت.

پوسیدگی دندان و رابطه آن با ژنتیک

رابطه ای که بین علت پوسیدگی دندان و ژنتیک وجود دارد باعث بیماری های متعددی در بدن می شود که در برخی مواقع درمان آنها هزینه بر است. حتی اگر شخص عادت به شست و شو، نخ کشیدن و مسواک زدن داشته باشد، ژنتیک نقش کلیدی در سلامت دندان های او ایفا می کند. در حالت کلی 60% از علت پوسیدگی ها به عوامل ژنتیکی بر می گردد.

علت پوسیدگی دندان کودکان

مسواک نزدن: یکی از شایع ترین دلایل پوسیدگی دندان کودکان، مسواک نزدن است. بعضی از خانواده ها با باور این که دندان شیری موقتی است و بعد از چند سال قرار است بیفتد، بر روی مسواک نزدن کودکان خود چشم پوشی می کنند؛ اما نمی دانند که پوسیدگی دندان های شیری چه تاثیری می تواند بر روی دندان های دائمی کودک داشته باشد.

پلاک؛ تاثیرگذارترین علت پوسیدگی دندان

پلاک به تجمع مواد غذایی و باکتری ها روی سطح دندان گفته می شود. ترکیب مواد غذایی باقی مانده و بزاق دهان، موجب ایجاد پلاک می شود. پلاک ها ایجاد شده به دندان می چسبند و اسیدهای موجود در آن مینای دندان را در خود حل کرده و موجب پوسیدگی دندان می شود.

برای از بین بردن پلاک ها باید  به صورت منظم نخ دندان کشید و مسواک زد. اگر پلاک ها از بین نروند، به مرور زمان منجر به بروز سوراخ هایی در دندان شده و منجر به ایجاد پوسیدگی می شوند.

مصرف زیاد قند و شیرینی

یکی از اصلی ترین علت های دندان خراب کودکان، تغذیه ی نامناسب و مصرف زیاد قند و شیرینی و شکلات است. این که در طول روز کودکان چه چیزی می خورند، اهمیت بسیار زیادی در پوسیدگی دندان های کودک دارد.

دندان قروچه

یکی دیگر از علت پوسیدگی دندان کودکان، دندان قروچه در کودکان است. دندان قروچه یا سایش دندان ها به هم موجب از بین رفتن مینای دندان و بروز مشکلات جدی در دندان می شود.

دندان قروچه در کودکان به عنوان یک عادت بد در میان کودکان تبدیل شده است. بیشتر کودکان برای تخلیه ی فشار و استرس، دندان های خود را بر روی هم فشار می دهند. دندان قروچه در کودکان می تواند منجر به بروز دردهایی در ناحیه ی صورت، گوش، سر، و مشکلات فک شود.

آبسه می تواند علت پوسیدگی دندان باشد

آبسه دندان کودکان یکی دیگر از علت های خرابی دندان کودکان است که در سطوح کنار ریشه ی دندان ایجاد می شود. دلیل آبسه دندان کودکان عفونت دندان است و در نواحی نزدیک خط لثه تشکیل می یابد.

آبسه دندان کودکان یک کیسه ی چرکی تشکیل شده در سر ریشه ی دندان است که در اثر پوسیدگی های عمیق دندان و یا وارد شدن ضربه به عصب دندان ایجاد می شود.

عدم استفاده از نخ دندان؛ مهم ترین علت پوسیدگی دندان

والدینی که به صورت مرتب و روزانه چهار بار کودک آن ها مسواک می زند ولی با وجود مسواک زدن، باز هم دندان های فرزندشان دچار پوسیدگی می شود، ممکن است این مسئله پیش بیاید که دلیل این پوسیدگی ناشی از چه چیزی می تواند باشد. مسئله ی مهمی که علاوه بر مسواک زدن وجود دارد، استفاده از نخ دندان است.

مواد غذایی ممکن است در فاصله بین دندان ها قرار بگیرد و از آنجایی که مسواک نمیتواند این فاصله ها را تمیز کند، نخ دندان بهترین گزینه است.

علت پوسیدگی دندان چیست؟ عدم رعایت بهداشت دهان کودکان

یکی دیگر از عوامل دندان خراب کودکان، در رعایت بهداشت دهان کودک است. والدین کودکان باید به رعایت بهداشت دهان فرزندان خود نهایت دقت را داشته باشند و به آن رسیدگی کنند.

کودکان باید در طول روز چهار بار مسواک بزنند و والدین بر روی مسواک زدن کودکان خود نظارت داشته باشند. مقدار خمیردندان کودک برای هر بار استفاده، به اندازه ی یک عدس باید باشد. در این سن کودکان سعی می کنند که مسواک را حتما خودشان بزنند، والدین می توانند مسواک زدن کودک خود را تکمیل کنند.

علت پوسیدگی دندان عقل

پوسیدگی دندان عقل شایع بوده و دلیل آن مسواک نزدن مناسب و مصرف مشروبات الکلی یا خوراکی های ناسالم است. البته دلیل اصلی پوسیدگی دندان عقل تجمع بالای جرم روی این دندان نسبت به دیگر دندان ها است. همچنین به علت موقعیتی که در داخل دهان دارند مقدار پلاک بیشتری در طول شبانه روز روی آن به وجود می آید.

درنتیجه پوسیدگی در دندان عقل خیلی سریع رخ می دهد. اما اگر مسواک زدن شخص منظم بوده و باز نظاره گر پوسیدگی باشد. بنابراین دلیلی جزء نحوه غلط مسواک زدن ندارد.

علت پوسیدگی دندان جلو

انواع خرابی دندان جلو همانند دندان های عقب و ایجاد حفره در آن ها است که در نهایت انواع پوسیدگی دندان جلو را به دنبال دارد. در بزرگسالان انواع پوسیدگی دندان جلو با دندان های عقبی فرقی نداشته و دلیل آن می تواند موارد زیر باشد:

• ژنتیک
• وجود بیماری های خاص
• مصرف نوشیدنی ها و مواد غذایی حاوی مواد اسیدی و قندی زیاد
• نخ کشیدن دندان
• اشتباه مسواک زدن
• کمبود فلوراید
• رفلکس اسید معده
• گیر کردن غذاها و خوراکی در لابه لای دندان ها

علت پوسیدگی دندان

دندانپزشک یا متخصص در همان مراحل اولیه، علائم خرابی و پوسیدگی دندان را با یک معاینه تشخیص می دهد. همچنین جهت تایید تشخیص خود، از عکس برداری رادیولوژی کمک می گیرد. اگر پوسیدگی تشخیص داده شده به حال خود رها گردد، در مراحل دیگر کرم خوردگی دندان را به همراه دارد.

بارزترین نشانه پوسیدگی دندان، احساس درد در زمان نوشیدن مایعات گرم یا سرد است. از سایر علائم پوسیدگی دندان، ایجاد لکه هایی به رنگ قهوه، خاکستری یا سیاه روی دندان، ایجاد مزه بد یا بوی بد دهان هستند. هر چه پوسیدگی شدیدتر باشد مینای دندان و ناحیه پالپ را بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می دهد. دیگر نشانه های پوسیدگی:

• پاره شدن نخ دندان زمان استفاده از آن
• گیر کردن خوراکی در بین دندان ها
• حساس بودن یا درد گرفتن تمام دندان ها هنگام فشار دادن روی هم
• ایجاد حفره در دندان در محل پوسیدگی

آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا بیماری های ژنتیکی را دارید؟  با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله پوسیدگی دندان را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

شایع ترین فضا خرابی دندان

پوسیدگی در تمام سطوح دندان به صورت یکسان پخش نمی شود. بنابراین برخی از سطوح دندان ها به دلیل شرایط خاصی که در آن قرار دارند پوسیدگی را تجربه می کنند.

همچنین شیارهای سطح جونده یکی از محل های شایع پوسیدگی بوده که محیطی مناسب جهت رشد و زندگی میکروب ها محسوب می شوند. این شیار عمیق و باریک هستند که با جایی دادن میکروب های بیشتر در این محیط، پوسیدگی زودرس را به همراه دارند.

انواع کلاس پوسیدگی دندان

دندان پزشکان برای رفع پوسیدگی در دندان ها، آن ها را طبقه بندی می کنند که به انواع کلاس پوسیدگی دندان تقسیم می شوند. بنابراین انواع کلاس پوسیدگی دندان بسته به شدت و محل پوسیدگی جهت انتخاب روش های ترمیمی و درمان در 6 دسته زیر معرفی می گردند.

• پوسیدگی کلاس 1 ارتباط مستقیمی با سطح های جونده در دندان های خلفی دارد.
• پوسیدگی کلاس 2 با سطح های بین دندان های خلفی در ارتباط است.
• پوسیدگی کلاس 3 با سطح های بین دندان های قدامی مرتبط است.
• پوسیدگی کلاس 4 با سطح های بین دندان های قدامی ارتباط داشته در صورتی که پوسیدگی فقط در حد نوک دندان باشد.
• پوسیدگی کلاس 5 در طوق دندانی یا بخش کردن دندان رخ می دهد.
• پوسیدگی کلاس 6 در نوک دندان و یا یکی از لبه ها ایجاد می شود.

مراحل پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان ها انواع و مراحل مختلفی دارند که به شرح زیر می باشند:

حذف مواد معدنی مینای دندان

اولین لایه ای که پوسیدگی در آن رخ می دهد همان مینا (enamel) است. مینا جزء سخت ترین ماده بدن به حساب می آید که بخش آن از مواد معدنی ساخته می شود.

بنابراین اگر دندان ها در یک بازه زمانی زیاد با اسید ایجاد شده از باکتری های پلاک در تماس باشند، موجب حذف مواد معدنی به صورت تدریجی می شوند. سپس با حذف این مواد لکه هایی به رنگ سفید روی دندان رویت میگردد که از نخستین علائم پوسیدگی می باشند.

پوسیدگی مینا دندان

در صورتی که پوسیدگی دندان متوقف نشود تجزیه مینای دندان گسترش می یابد. همچنین لکه های به رنگ سفید تغییر کرده و کم کم به سمت رنگ قهوه ای جهش پیدا می کنند. البته تضعیف مینا، حفره های ریزی در دندان حاصل شده که برای پر نمودن آن ها با مواد مناسب باید به دندانپزشک مراجعه کرد.

پوسیدگی عاج دندان

یکی از لایه هایی که زیر مینای دندان قرار می گیرد عاج است که نسبت به مینا نرم تر بوده و از حساسیت بیشتری برخوردار است. حال اگر پوسیدگی دندان به لایه عاج برسد پیشرفت آن سرعت می گیرد. البته عاج با داشتن تعدادی لوله به اعصاب دندان راه یافته و زمانی که پوسیده شود بر حساسیت دندان می افزاید. برای مثال نوشیدن یا خوردن غذاهای خیلی گرم و خیلی سرد موجب ایجاد ناراحتی و درد در دندان پوسیده می گردد.

تخریب پالپ دندان

داخلی ترین لایه در دندان همان پالپ دندان بوده که موی رگ های خونی و اعصاب را در بر می گیرد. بنابراین اعصاب داخل پالپ دندان، حساسیت را ایجاد می نماید. همچنین اگر پالپ دندان آسیب ببیند، متورم و ملتهب می شود. در این مرحله بافت های اطراف پالپ دندان امکان انبساط و گسترش نداشته و بر اثر تورم به وجود آمده بر اعصاب فشار می آورند. سپس درد و ناراحتی شدت می گیرد.

آبسه

زمانی که پوسیدگی دندان به لایه داخلی پالپ می رسد باکتری موجود در دهان عفونت ایجاد می کند. بنابراین افزایش التهاب کیسه ای مملو از چرک (Pus) را به وجود می آورد که در زبان پزشکی و عامیانه همان آبسه (abscess) است.

این کیسه چرکی دردهای شدیدی را به دنبال دارد و نشانه های آن شامل التهاب گره های لنفاوی در گردن، تب و تورم فک و لثه است. البته آبسه دندان باید خیلی سریع درمان شود. زیرا عفونت به آسانی به استخوان های فک و سایر قسمت های صورت یا گردن گسترش می یابد. در برخی موارد نیز جهت درمان آبسه بایستی دندان پوسیده را کشید.

تشخیص پوسیدگی دندان

برای تشخیص پوسیدگی دندان بهتر است به دندانپزشک مراجعه نمایید؛ در ادامه چند مورد از راه های تشخیص خرابی دندان توسط پزشک را معرفی کردیم:

معاینه فیزیکی و ارزیابی به صورت حضوری

ساده ترین روش جهت تشخیص میزان پوسیدگی و صدمه وارد شده به دندان ها، مراجعه به دندان پزشکی و معاینه فیزیکی توسط متخصص است. البته دندان پزشک عمومی نیز می تواند چنین مشکلاتی را تشخیص و مدیریت نماید.

در مرحله نخست دندان پزشک داخل دندان و دهان را به صورت فیزیکی معاینه می کند. اگر در سطح دندان با لکه های زرد و قهوه ای مواجه شود خوردگی دندان را تشخیص داده و بسته میزان شدت آن را درمان می نماید.

معاینه فیزیکی همراه با تکتایل

به غیر از معاینه فیزیکی به نوعی معاینه لمسی در شناسایی پوسیدگی هر کدام از دندان ها نیاز است. بنابراین دندان پزشک برای اطمینان از وجود یا عدم وجود سوراخ در دندان، آن را لمس کرده و جهت تشخیص عمق حفره از پروب استفاده می نماید.

همچنین مدرج بودن این پروب ها می تواند عمق حفرات را خیلی دقیق اندازه گیری کند. البته اگر دندان در مراحل نخست پوسیدگی باشد با شستشوی آن از طریق فلوراید پروسه درمان تکمیل می شود. درنتیجه تنها به مراقبت های اولیه نیاز دارد.

پرتونگاری از طریق X-Rays

استفاده از خط کشی ها و پروب ها در دندان پزشکی همیشه نمی تواند پوسیدگی و عمق حفره را تشخیص دهد. زیرا برخی مواقع عمق حفره یا سوراخ دندان به قدری زیاد است که تشخیص آن بدون تصویر رادیولوژی ممکن نیست.

بنابراین تصویربرداری ساختارهای نرم، عروق اطراف دندان و استخوان هاف ریشه هر کدام از دندان ها را به نمایش می گذارد. در نتیجه اشعه ایکس یکی از راه های شناسایی پوسیدگی و صدمه وارده شده به ریشه دندان ها محسوب می شود.

تشخیص پوسیدگی دندان کودکان در خانه

روش های بررسی دندان کودک در خانه و تشخیص  پوسیدگی به شرح زیر است:

• بی قراری کودک و حساس شدن آن به خوردن مواد غذایی سرد و گرم
• ایجاد تورم بر روی گونه ی کودک
• ایجاد تورم بر روی لثه ی کودک
• تغییر رنگ لثه و یا پوست صورت
• امتناع از غذا خوردن
• بوی بد دهان
• ایجاد لکه های سیاه بر روی دندان کودک

در صورت مشاهده ی هر کدام از این علائم، برای تشخیص خرابی آن باید به متخصص دندانپزشکی کودکان  مراجعه شود تا دندانپزشک آن را معاینه کند.

درمان پوسیدگی دندان

درمان خرابی دندان ها بسته به گستردگی و شدت آنها به روش های متعددی انجام می شوند.

پر کردن دندان

اگر پوسیدگی دندان گسترده نباشد، بهترین و استانداردترین روش جهت درمان خرابی آن پر کردن است. بنابراین پزشک با استفاده از مته قسمت پوسیده دندان را برداشته و مواد ترمیمی همچون رزین کامپوزیتی، سرامیک، طلا و آلیاژ نقره را جایگزین می کند. ماده ترمیمی کاملا بی خطر بوده و حساسیت به این مواد و آمالگام نقره ای نادر است.

روکش

اگر پوسیدگی گسترده و اجزای باقیمانده آن محدود باشد باید از روش روکش استفاده کرد. بنابراین در حالت نیاز به روکش، قسمت ضعیف شده یا پوسیده ی دندان برداشته و باید ترمیم گردد. سپس  روکش روی ساختار باقیمانده دندان گذاشته می شود. این روکش ها از آلیاژهایی همچون طلا، سرامیک متصل به فلز یا سرامیک ساخته شده اند.

عصب کشی

زمانی دندان به عصب کشی نیاز پیدا می کند که مغز ان یا عصب آن از بین برود. بنابراین در این فرآیند مرکز دندان همچون اعصاب، بافت و رگ های خونی همراه با بخش های پوسیده برداشته می شوند.

همچنین ریشه ها با استفاده از مواد مسدودکننده پر خواهند شد. البته بعد از پروسه پر کردن می توان روی دندان روکش گذاشت. ناگفته نماند که قیمت و هزینه عصب کشی در دندان به شدت مشکل و شرایط دندان های صدمه دیده بستگی دارد

کشیدن دندان پوسیده

اگر پوسیدگی شدت گرفته باشد و باید آن را کشید می توان با استفاده از روش های دیگری مانند دندان مصنوعی، ایمپلنت یا بریج جای دندان کشیده را پر کرد. بریج از 3 لایه یا تعداد بالاتری دندان مصنوعی وصل شده به هم تشکیل می شود.

این نوع دندان با گذاشتن آن در دهان به محل مدنظر چسبیده و بیرون نخواهد آمد. اما در ایمپلنت یک میخ از جنس تیتانیوم وارد استخوان شده تا پایه ای برای نگهداری دندان باشد. سپس با استخوان جوش خورده و در جای خود محکم و ثابت می ماند.

همچنین دندان های مصنوعی در گروه ست دندانی جزئی یا کامل به حساب می آیند که از طریق تثبیت کننده شیمیایی یا گیره ثابت می گردند. البته از ایمپلنت می توان برای ثابت نگه داشتن انواع دندان مصنوعی به شکل ضربه ای یا پیچی استفاده کرد.

درمان خانگی خرابی دندان

روش های درمان خانگی دندان درد کودکان به صورت زیر هستند:

1. شست و شو با محلول گرم آب نمک

شست و شوی با محلول گرم آب نمک، یک مسکن فوری دندان خراب کودکان است. این محلول اصلا خطری نداشته و موجب از بین رفتن باکتری ها می شود. این محلول التهاب ورم لثه را هم کاهش می دهد.

2. استفاده از خمیر سیر

برای درمان دندان خراب کودکان می توان از خمیر سیر استفاده کرد. این خمیر مثل مسکن فوری دندان درد عمل می کند.

3. استفاده از کمپرس سرد

یکی دیگر از روش های درمان دندان خراب کودکان، در استفاده از کمپرس آب سرد است. کمپرس آب سرد با انقباض رگ های خونی و کاهش التهاب و ورم موجب تسکین دندان خراب کودکان می شود.

درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی

چای کیسه ای نعنا فلفلی

یکی از خوشمزه ترین درمان درد دندان خراب کودکان، استفاده از چای کیسه ای نعنا فلفلی است. برای این کار کیسه ی نعنا فلفلی را در فریزر قرار داده و سپس آن را بین گونه و لثه ی کودک قرار دهید.

دمنوش آویشن

آویشن از خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی برخوردار است. دمنوش آویشن را می توانید با پنبه بر روی ناحیه ی ملتهب قرار دهید.

روغن میخک

میخک می تواند موجب تسکین درد دندان خراب کودکان شود. چون این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی است و مانند یک مسکن فوری درد دندان کودک عمل می کند.

سرکه و نمک

استفاده از این محلول به عنوان دهانشویه مانند مسکن فوری درد دندان کودک عمل کرده و موجب ضد عفونی دهان می شود.

عوارض پوسیدگی دندان

بیماری قلبی و عروقی یکی از علائم پوسیدگی در دندان است. اگر لثه ها به دلیل باکتری های عامل بیماری پریودنتال، ملتهب می شوند  با ورود به جریان خون موجب سخت شدن شریان ها می گردند. همچنین تاثیرات مضری بر رگ های خونی و عروق دارند و فشار خون و سکته مغزی را افزایش می دهند.

زوال عمق یکی دیگر از علائم پوسیدگی بوده و مستقیما بر مغز تأثیر می گذارد. زیرا موادی که از لثه های متورم شده از طریق عفونت آزاد می شوند به آسانی سلول های مغز را تجزیه می نمایند. درنتیجه فرد با زوال عقل یا از دست دادن حافظه مواجه می شود.

مورد سوم از عوارض پوسیدگی، عفونت های تنفسی است. حال باکتری از لثه متورم و دندان آلوده به ریه راه پیدا می کند و باعث ایجاد عفونت تنفسی و برونشیت می شود.

پیشگیری از خرابی دندان ها با وجود مسواک زدن

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. به غیر از عوامل ژنتیکی، درصد زیادی از احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان، به خود ما بستگی دارد. رعایت بهداشت دهان و داشتن تغذیه سالم از ساده ترین راه های مراقبت از دندان است.

مراجعه به دندانپزشک در زمان مشخص

بدون تردید تنها کسی که به صورت کاملا تخصصی می تواند در حفظ سلامت دندان و دهان و جلوگیری از پوسیدگی به شما کمک کند، دندانپزشک است. بنابراین مراجعه منظم و در طول سال 2 جلسه مراجعه به دندانپزشک می تواند سلامت دندان و دهان شما را تضمین کند.

همچنین در پیشگیری از پوسیدگی و دیگر مشکلات دندان هم به شما کمک می نماید. البته روش هایی همچون فلوراید درمانی، جرم گیری دندان و چکاپ منظم می تواند عملکردی مناسب در طول سالیان سال برای دندان و دهان شما فراهم کند.

تغذیه سالم

وجود تغذیه سالم و متعادل در تمام جنبه های سلامتی به ویژه بهداشت دندان و دهان نقش موثری دارد. غذاهایی که در حالت طبیعی به مدت طولانی بین دندان ها گیر می کنند، بیشتر دندان را در معرض پوسیدگی قرار می دهند.

این خوراکی ها شامل میوه خشک، آبنبات، کلوچه، چیپس و … می باشند. البته غذاهای شیرین و فرآوری شده از این قاعده مستثنی نیستند. اما میوه های تازه و سبزیجات برای میان وعده ها و حتی وعده های اصلی انتخاب مناسبی محسوب می شوند. زیرا این مواد به بازسازی مینای دندان و افزایش جریان بزاق کمک می کنند. بنابراین هر چقدر مینای دندان تقویت شده و سالم تر باشد احتمال پوسیدگی در دندان ها کمتر می شود.

رعایت بهداشت دهان و دندان

یکی از راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید است. بنابراین در طول شبانه روز باید 1 الی 2 بار با مسواک نرم دندان ها را تمیز کرد. زیرا مسواک نرم از سایش دندان ها با هم جلوگیری می کند.

البته نحوه صحیح در زمان مسواک زدن حائز اهمیت بوده و باید بدون هیچ نیروی خاصی یا فشاری، دندان را نظافت کرد؛ زیرا مسواک زدن به دفعات زیاد مینای دندان را تحلیل نموده و عاج دندان در محیط دهان باز می شود که پوسیدگی را بیشتر می کند.همچنین فلوراید داخل خمیر دندان باعث تقویت مینای دندان شده که خود نوعی جلوگیری از پوسیدگی در دندان ها به حساب می آید.

در مورد علت پوسیدگی دندان و حتی مهم تر از آن علت پوسیدگی دندان با وجود مسواک زدن چیست؟ تغذیه و ژنتیک را دو علت مهم پوسیدگی دندان است. برای آگاهی از میزان تاثیر ژنتیک بر این موضوع تست های ژنتیکی وجود دارد که با بررسی ژن هایی که بر پوسیدگی دندان موثرند را بررسی می کنند.

جمع بندی

علت پوسیدگی دندان همیشه به مسواک نزدن ربطی ندارد. حتی با مسواک زدن روزانه هم اگر روش صحیح رعایت نشود، مصرف قند و نوشیدنی‌های مضر ادامه داشته باشد یا دهان خشک بماند، دندان‌ها در معرض آسیب قرار می‌گیرند. بهترین راهکار برای جلوگیری از این مشکل، ترکیب مسواک زدن اصولی، استفاده از نخ دندان، رژیم غذایی سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک است. توجه به این موارد ساده می‌تواند سلامت دندان‌ها را تضمین کرده و از درمان‌های پرهزینه در آینده جلوگیری کند.