تقویت سیستم ایمنی بدن هدفی است که شما با مجموعهای از عادتهای ساده اما موثر میتوانید به آن برسید. وقتی خواب کافی دارید، بدن شما فرصت بازسازی و تولید سلولهای ایمنی را پیدا میکند. شما با ورزش منظم، بهویژه فعالیتهای هوازی با شدت متوسط، جریان خون را تقویت میکنید و سلولهای دفاعی را در بهترین وضعیت نگه میدارید.
اگر در وعدههای غذایی روزانه از میوهها، سبزیجات رنگی، پروتئین کافی و ریزمغذیهایی مثل ویتامین C، ویتامین D و روی استفاده کنید، سوخت لازم برای عملکرد بهتر سیستم ایمنی را تامین میکنید. مدیریت استرس، دوری از دخانیات و مصرف کافی مایعات هم ستونهای مکمل این مسیر هستند. شما با همین تغییرات ساده میتوانید در کوتاهمدت کمتر بیمار شوید و در بلندمدت کیفیت زندگی خود را بالا ببرید. اگر میخواهید راهکارهای علمی و دقیقتری برای تقویت سیستم ایمنی بدن یاد بگیرید، ادامه این مطلب را با دقت دنبال کنید.
سیستم ایمنی بدن چیست و چگونه کار میکند؟
سیستم ایمنی بدن یک شبکه پیچیده از سلولها، بافتها و اندامهاست که با هدف محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی عمل میکند. این سیستم مهاجمان را شناسایی میکند، آنها را بهعنوان بیگانه تشخیص میدهد و سپس آنها را نابود میسازد. هر بار که بدن با یک عامل بیماریزا روبهرو میشود، حافظه ایمنی ایجاد میکند تا در مواجهه بعدی، سریعتر و قویتر واکنش نشان دهد.
وقتی مسیر افزایش سیستم ایمنی بدن را جدی میگیرید، باید بدانید بخشی از این مسیر در ژنهایتان نوشته شده است. آزمایش ژنتیک سلامت در ایران به شما این امکان را میدهد که با بررسی بیش از ۷۰۰ هزار نقطه ژنتیکی، ریسک بیماریهای قلبی، سرطانها، مشکلات پوستی و گوارشی را شناسایی کنید. این آگاهی به شما کمک میکند راهکارهای دقیقتری برای تقویت سیستم ایمنی بدن انتخاب کنید.
نتیجه این آگاهی چیست؟ شما میتوانید برنامه غذایی، سبک زندگی و حتی مکملهای ضروری را بهصورت شخصیسازیشده انتخاب کنید تا بالا بردن سیستم ایمنی بدن بهصورت هدفمند اتفاق بیفتد. برای دریافت مشاوره رایگان همین حالا اقدام کنید.
اجزای اصلی: سلولهای T، آنتیبادیها، گلبولهای سفید
- گلبولهای سفید اولین خط دفاعی هستند و عوامل بیماریزا را بهطور مستقیم نابود میکنند.
- سلولهای T نقش فرمانده را دارند و هم سلولهای آلوده را تخریب میکنند و هم دیگر سلولهای ایمنی را فعال میسازند.
- آنتیبادیها مانند کلیدهای خاصی عمل میکنند که فقط روی ویروس یا باکتری هدف اثر میگذارند و آن را خنثی میکنند.
ارتباط سیستم ایمنی با گوارش و میکروبیوم روده
بیش از ۷۰ درصد سلولهای ایمنی بدن در روده قرار دارند. میکروبیوم روده که شامل تریلیونها باکتری مفید است، نقش اساسی در تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا میکند. رژیم غذایی غنی از فیبر، پروبیوتیکها و سبزیجات تازه، تعادل میکروبیوم را حفظ میکند. تحقیقات Nature Reviews Immunology نشان داده است که اختلال در میکروبیوم، خطر بیماریهای خودایمنی و التهابی را بالا میبرد؛ بنابراین تغذیه سالم کلید تقویت سیستم ایمنی بدن است.

موانع احتمالی سلامتی خود را در آینده بررسی کنید و از ریسک ابتلا به بیش از ۷۰ بیماری و اختلال در دستههای مختلف مانند قلبی عروقی، سرطان، متابولیسم و سیستم ایمنی آگاه شوید. این آگاهی فرصت ارزشمندی برای پیشگیری و مراقبت بهموقع فراهم میکند. برای مشاوره رایگان همین حالا اقدام کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه تست های ژنتیکی متفاوت اطلاعات زیر را تکمیل کنید.
چرا باید سیستم ایمنی را تقویت کرد؟
تقویت سیستم ایمنی بدن بهطور مستقیم با سلامت عمومی و طول عمر ارتباط دارد. وقتی این سیستم ضعیف باشد، بدن مستعد ابتلا به بیماریهای ویروسی، باکتریایی و حتی سرطان میشود. در مقابل، بالا بردن سیستم ایمنی بدن باعث کاهش مدت زمان بیماری و تسریع روند بهبود میشود. همچنین پژوهشها نشان دادهاند که افراد با سیستم ایمنی قوی در برابر استرس و خستگی مقاومتر هستند. بنابراین هر فرد باید برای افزایش سیستم ایمنی بدن تلاش کند؛ چه از طریق رژیم غذایی و ورزش، چه با استفاده از مکملها و داروهای تجویز شده. این موضوع فقط برای پیشگیری از بیماری نیست، بلکه کیفیت زندگی روزمره را نیز بهبود میبخشد.
راهکارهای اثربخش برای تقویت سیستم ایمنی بدن
افزایش سیستم ایمنی بدن فقط با یک عامل محقق نمیشود؛ شما باید مجموعهای از رفتارها را در کنار هم قرار دهید. وقتی خواب شبانه کافی دارید، التهابهای پنهان کاهش پیدا میکنند و سلولهای ایمنی فرصت ترمیم مییابند. شما با ورزش منظم، بهویژه فعالیتهای هوازی با شدت متوسط، جریان خون را بهبود میدهید و سلولهای ایمنی را در سراسر بدن فعال نگه میدارید. تغذیه متعادل هم پایه اصلی است: میوهها و سبزیجات تازه، منابع پروتئینی باکیفیت و ویتامینهای C، D و روی، عملکرد ایمنی را بهینه میکنند. در کنار این موارد، شما با مدیریت استرس و پرهیز از دخانیات، سیستم دفاعی بدن را در بهترین حالت نگه میدارید. در ادامه به موارد بیشتری مثل بهترین صبحانه برای تقویت سیستم ایمنی بدن، نقش نوشیدنیها، مکملها و حتی معجون تقویت سیستم ایمنی بدن میپردازیم.
تغذیه و رژیم غذایی مناسب
تقویت سیستم ایمنی بدن از سفره شروع میشود. وقتی شما مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدان، پروتئین و فیبر مصرف میکنید، سلولهای ایمنی قدرت بیشتری برای مقابله با عوامل بیماریزا پیدا میکنند. تحقیقات منتشر شده در Harvard School of Public Health نشان میدهد که رژیم غذایی حاوی میوهها و سبزیجات تازه، آجیل، غلات کامل و پروتئینهای بدون چربی به طور مستقیم به افزایش و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن با خوردن ۱۰ ماده غذایی: سیر، زنجبیل، زردچوبه، مرکبات، ماست پروبیوتیک، انار، قارچ، فلفل دلمهای، مغزها و سبزیجات برگ سبز.
- بهترین صبحانه برای تقویت سیستم ایمنی بدن: ترکیب جو دوسر، تخممرغ، مغزها و میوههای تازه.
نوشیدنیها و مایعات تقویتی
آبرسانی کافی عملکرد سلولهای ایمنی را بهبود میدهد. شما با نوشیدن مایعات سالم میتوانید به بالا بردن سیستم ایمنی بدن کمک کنید. دمنوش زنجبیل و لیمو خاصیت ضدالتهابی دارد. چای سبز سرشار از آنتیاکسیدان است و پاسخ ایمنی را تقویت میکند. همچنین نوشیدن آب نارگیل یا آبمیوههای طبیعی مثل آب پرتقال تازه به تقویت و بالا بردن سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- بهترین نوشیدنی برای تقویت سیستم ایمنی بدن: آب لیمو تازه، چای سبز، دمنوش زنجبیل و عسل، آب انار.
- معجون تقویت سیستم ایمنی بدن: ترکیب عسل، زنجبیل، لیمو و دارچین.
ویتامینها و مواد معدنی بهترین گزینه برای افزایش سیستم ایمنی بدن اند
سیستم ایمنی برای عملکرد موثر به ریزمغذیهای ضروری نیاز دارد. ویتامین D با تنظیم پاسخ ایمنی بدن، خطر ابتلا به عفونتهای تنفسی را کاهش میدهد. ویتامین C تولید گلبول سفید را تحریک میکند. روی (Zinc) تکثیر ویروسها را مهار میکند و سرعت بهبودی را بالا میبرد.
- بهترین ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی بدن: ویتامین C، D، E و روی.
- منابع طبیعی: مرکبات، ماهیهای چرب، تخممرغ، مغزها و سبزیجات برگ سبز.
برای آشنایی با انواع ویتامین های مورد نیاز بدن کلیک کنید.
سبک زندگی سالم
سبک زندگی سالم یکی از پایههای اصلی برای تقویت سیستم ایمنی بدن است. وقتی شما روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش میکنید، جریان خون بهتر میشود و سلولهای ایمنی سریعتر به نقاط مورد نیاز میرسند. خواب کافی هورمونهای تنظیمکننده سیستم ایمنی را متعادل میکند. همچنین مدیریت استرس از طریق مدیتیشن یا یوگا باعث کاهش ترشح کورتیزول و بالا بردن سیستم ایمنی بدن میشود. اجتناب از دخانیات و مصرف الکل هم از دیگر عوامل مهم است.
بهترین صبحانه برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن
تقویت سیستم ایمنی بدن از همان وعده صبح شروع میشود. شما وقتی روز را با صبحانهای غنی از پروتئین، فیبر و ریزمغذیها آغاز میکنید، بدن را برای مقابله با استرسهای روزانه آماده میکنید. ترکیب جو دوسر با شیر و عسل منبع عالی بتاگلوکان است که پاسخ ایمنی ذاتی را بهبود میدهد. تخممرغ پروتئین کامل و ویتامین D فراهم میکند و برای سنتز آنتیبادیها ضروری است.
با اضافه کردن میوههای تازه مثل پرتقال یا کیوی، ویتامین C دریافت میکنید که به کاهش مدت و شدت سرماخوردگی کمک میکند. اگر در صبحانه آجیلها (بادام یا گردو) بگنجانید، اسیدهای چرب امگا-۳ التهابهای مزمن را کاهش میدهند. پژوهش Harvard School of Public Health (2020) نشان داد افرادی که صبحانه غنی از فیبر و ویتامین C مصرف کردند، ۲۵٪ کمتر دچار عفونتهای فصلی شدند. شما با چنین انتخابهایی میتوانید پایه محکمی برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن بسازید.
آیا استفاده از قرص و مکمل برای تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است؟
تحقیقات نشان میدهد در برخی شرایط، استفاده از مکملها ضروری میشود. بهعنوان نمونه، مرور نظاممند BMJ 2021 گزارش داد مصرف روزانه ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد ویتامین D در افرادی که کمبود داشتند، خطر عفونتهای تنفسی را تا ۲۲٪ کاهش داد. همچنین متاآنالیز Cochrane 2022 نشان داد ویتامین C در ورزشکاران تحت استرس شدید بدنی، بروز سرماخوردگی را تا ۵۰٪ کمتر کرد. پس شما باید اولویت را بر اصلاح کمبودها بگذارید و مصرف مکملها را هدفمند و تحت نظر پزشک انجام دهید. در غیر این صورت، مصرف بیرویه میتواند عوارض ایجاد کند و سودی برای تقویت سیستم ایمنی بدن نداشته باشد.
بالا بردن سیستم ایمنی بدن با مکملها و داروها
تقویت سیستم ایمنی بدن همیشه فقط با تغذیه و سبک زندگی سالم اتفاق نمیافتد؛ گاهی شما برای پر کردن شکافهای تغذیهای یا اصلاح کمبودها به مکمل یا دارو نیاز دارید. پژوهشهای منتشرشده در BMJ (2021) نشان دادند که مصرف روزانه ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد ویتامین D در افراد دچار کمبود، خطر ابتلا به عفونتهای حاد تنفسی را تا ۲۲٪ کاهش میدهد. همچنین مرور نظاممند Cochrane (2022) گزارش داد مکمل ویتامین C در افراد تحت فشار شدید جسمانی (مثل ورزشکاران حرفهای) بروز سرماخوردگی را تا ۵۰٪ کاهش میدهد. مصرف خودسرانه دارو همیشه مفید نیست و برای انتخاب درست باید با پزشک مشورت کنید. در جدول زیر مهمترین مکملها و داروهای تاثیرگذار بر تقویت سیستم ایمنی بدن آورده شده است:
مکمل/ دارو | شواهد علمی | دوز پیشنهادی عمومی | نکات |
ویتامین D | کاهش عفونتهای تنفسی (BMJ 2021) | 400–1000 IU روزانه | سطح خونی قبل از مصرف بررسی شود |
ویتامین C | کاهش بروز سرماخوردگی در شرایط استرس (Cochrane 2022) | 200–1000 mg روزانه | مصرف بیش از ۲ گرم میتواند اسهال ایجاد کند |
روی (Zinc) | کاهش مدت سرماخوردگی (Meta-analysis, J Clin Virol 2020) | 20–30 mg روزانه | مصرف طولانیمدت دوز بالا خطر مسمومیت دارد |
پروبیوتیکها | بهبود تعادل میکروبیوم و کاهش عفونتهای گوارشی (Lancet 2020) | بسته به نوع سویه | سویه و دوز باید علمی انتخاب شوند |
داروهای ایمونومدولاتور (برای بیماران خاص) | مورد استفاده در افراد با نقص ایمنی | تجویز پزشک | خارج از مصرف عمومی |
مقادیر فقط راهنمای عمومی هستند و شما باید مصرف را با پزشک هماهنگ کنید.
اگر این مکملها را هدفمند و زیر نظر متخصص استفاده کنید، تقویت سیستم ایمنی بدن را تجربه میکنید؛ اما زیادهروی و مصرف بیهدف میتواند نتیجه برعکس داشته باشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن در شرایط خاص
تقویت سیستم ایمنی بدن همیشه یک نسخه یکسان ندارد. کودکان، سالمندان و بیماران مزمن نیازهای متفاوتی دارند. شما اگر این تفاوتها را درک کنید، میتوانید راهکارهای اختصاصی و مؤثر انتخاب کنید. در ادامه با شرایط این گروهها آشنا میشویم.
۱. کودکان و نوجوانان
در دوران رشد باید مطمئن شوید کودک و نوجوان پروتئین، ویتامین D و روی کافی دریافت میکند. مطالعهای در Pediatrics (2020) نشان داد کودکانی که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی داشتند، ۲۸٪ کمتر دچار عفونتهای تنفسی شدند. واکسیناسیون کامل هم ستون اصلی بالا بردن سیستم ایمنی بدن در این گروه است.
۲. برای افزایش سیستم ایمنی بدن سالمندان چه اقداماتی انجام دهیم؟
در سنین بالاتر با پدیده «ایمونسنس» یا کاهش تدریجی توان ایمنی روبهرو میشوید. طبق گزارش WHO (2019)، افراد بالای ۶۵ سال حدود ۴۰٪ بیشتر از بزرگسالان جوان در معرض عفونتهای تنفسی شدید قرار دارند. مکمل ویتامین D و ورزش ملایم (پیادهروی روزانه) به بهبود پاسخ ایمنی کمک میکند.
۳. بیماران مزمن
اگر به بیماریهایی مانند دیابت یا بیماری قلبی مبتلا هستید، باید بدانید التهاب زمینهای ایمنی را تضعیف میکند. مطالعهای در Lancet Diabetes & Endocrinology (2021) نشان داد کنترل دقیق قند خون در بیماران دیابتی خطر عفونتهای شدید را تا ۳۵٪ کاهش میدهد. مشورت با پزشک درباره داروهای ایمنافزا (مثل واکسنهای سالانه) حیاتی است.
باورهای غلط در مورد تقویت سیستم ایمنی بدن
برخی باورهای رایج نه تنها بیفایدهاند، بلکه به بدن آسیب میزنند:
- مصرف زیاد ویتامینها همیشه خوب است؟ نه. پژوهش NIH (2020) نشان داد مصرف بیش از ۲ گرم ویتامین C در روز هیچ سود اضافی ندارد و فقط عوارض گوارشی ایجاد میکند.
- آنتیبیوتیکها سیستم ایمنی را تقویت میکنند؟ کاملا غلط است. آنتیبیوتیکها فقط باکتریها را میکشند و مصرف بیرویه آنها میتواند مقاومت میکروبی و تضعیف میکروبیوم ایجاد کند.
- معجونهای عجیب تضمینکننده ایمنیاند؟ نه. شما باید بر تغذیه متعادل و شواهد علمی تکیه کنید، نه وعدههای بدون پشتوانه.
- ورزش خیلی شدید ایمنی را بالا میبرد؟ اشتباه است. مطالعه در Journal of Sport Health Science (2019) نشان داد تمرینات بسیار شدید ایمنی را تضعیف میکنند و خطر عفونتهای تنفسی را تا ۲ برابر افزایش میدهند.
وقتی از این باورهای غلط فاصله میگیرید و به شواهد علمی تکیه میکنید، مسیر واقعی برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن را پیدا میکنید.
معجون تقویتی برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن
معجون تقویت سیستم ایمنی بدن وقتی ارزشمند است که شما آن را با مواد علمی و موثر آماده کنید، نه صرفا ترکیبات تبلیغاتی. ترکیب زنجبیل تازه + عسل طبیعی + آب لیموی تازه بهطور همافزایانه عمل میکند: زنجبیل التهاب را کاهش میدهد، عسل خاصیت ضد باکتریایی دارد و لیمو منبع غنی ویتامین C است. پژوهش Nutrients (2020) نشان داد مصرف منظم نوشیدنیهای غنی از پلیفنول و ویتامین C ظرفیت آنتیاکسیدانی خون را تا ۲۵٪ افزایش داد. شما اگر این معجون را صبح ناشتا یا عصرها مصرف کنید، سیستم ایمنی را فعال نگه میدارید. اضافه کردن دارچین یا زردچوبه نیز میتواند اثر ضدالتهابی بیشتری ایجاد کند. چنین معجونی ساده، کمهزینه و بر پایه شواهد علمی میتواند یک راهکار کاربردی برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن باشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن با خوردن ۱۰ ماده غذایی
افزایش سیستم ایمنی بدن با تغذیه روزانه عملیترین روش است. شما وقتی از این ۱۰ ماده غذایی استفاده میکنید، پایههای دفاعی بدن را مستحکمتر میسازید:
- سیر: حاوی ترکیبات سولفور فعال؛ طبق Journal of Nutrition (2016) خطر سرماخوردگی را کاهش میدهد.
- زنجبیل: خاصیت ضدالتهابی دارد.
- مرکبات (پرتقال، لیمو): غنی از ویتامین C.
- ماست پروبیوتیک: تقویت میکروبیوم روده.
- بادام: منبع ویتامین E و آنتیاکسیدان.
- انار: پلیفنولهای قوی با اثر ضدویروسی.
- قارچ شیتاکه: افزایش فعالیت سلولهای T.
- اسفناج: سرشار از آهن و فولات.
- عسل طبیعی: خاصیت ضدباکتریایی.
- ماهیهای چرب (سالمون): امگا-۳ برای کاهش التهاب.
مطالعه Frontiers in Immunology (2019) گزارش داد مصرف منظم میوه و سبزیجات رنگی بروز عفونتهای تنفسی را تا ۲۷٪ کاهش داد. شما با این ده ماده غذایی، بالا بردن سیستم ایمنی بدن را به عادت روزانه تبدیل میکنید.
برای تقویت سیستم ایمنی بدن چه قرصی بخوریم؟
برای تقویت سیستم ایمنی بدن چه قرصی بخوریم؟ پاسخ بستگی به نیاز واقعی بدن شما دارد. اگر کمبود ویتامین D دارید، قرصهای Vitamin D3 بهترین انتخاباند، چون مطالعات BMJ (2021) نشان دادند خطر عفونت تنفسی را در افراد کمبوددار تا ۲۲٪ پایین میآورند. اگر رژیم غذاییتان کمبود روی دارد، مکمل Zinc Gluconate میتواند مدت بیماریهای ویروسی را کاهش دهد (طبق J Clin Virol 2020).
برای کسانی که دچار استرس شدید جسمی یا فصلی هستند، ویتامین C در دوز ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیگرم میتواند شدت و طول سرماخوردگی را کاهش دهد. انتخاب قرص درست یعنی شناسایی کمبود واقعی، سپس انتخاب مکمل معتبر خارجی یا داخلی تحت نظر پزشک. در غیر این صورت، مصرف بیرویه هیچ سودی برای افزایش سیستم ایمنی بدن نخواهد داشت.
بهترین دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن بزرگسالان
بهترین دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن بزرگسالان بیشتر در شرایط خاص مطرح میشود، نه برای مصرف عمومی. بزرگسالانی که نقص ایمنی یا بیماریهای مزمن دارند، گاهی به داروهای ایمونومدولاتور نیاز پیدا میکنند. برای مثال، واکسنهای فصلی آنفولانزا و کووید-۱۹ ثابت کردهاند شدت و مرگومیر بیماریهای ویروسی را تا ۶۰٪ کاهش میدهند (CDC, 2022).
در بیماران خاص، داروهایی مانند اینترفرونها یا ایمونوگلوبولینهای وریدی (IVIG) طبق گزارش Lancet 2021 به بهبود پاسخ ایمنی کمک کردهاند. با این حال، شما اگر سالم هستید، بهترین «دارو» همچنان تغذیه متعادل، ورزش، خواب کافی و مدیریت استرس است. پس داروهای تخصصی فقط تحت نظر پزشک و برای بیماران خاص تجویز میشوند. با این آگاهی میتوانید انتخاب کنید چه زمانی نیاز به دارو دارید و چه زمانی عادتهای پایدار برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن کافی هستند.
اگر میخواهید سیستم ایمنی بدن را واقعا تقویت کنید، باید بدانید که ژنهای شما بخشی از این داستان را تعیین میکنند. آزمایش ژنتیک HealthX با بررسی بیش از ۷۰۰ هزار مارکر ژنتیکی به شما نشان میدهد چه بیماریهای مزمنی در کمین بدن شماست؛ از مشکلات قلبی و گوارشی گرفته تا سرطانها. نتیجه این آگاهی، کاهش چشمگیر هزینههای درمانی در آینده و بهرهمندی از مشاور ژنتیک پزشکی شخصیسازیشده است. برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید.
با آگاهی میتوانید سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید
تقویت سیستم ایمنی بدن یک ضرورت برای زندگی سالم و طولانی است. این سیستم هر روز با میلیونها عامل بیماریزا روبهرو میشود و بدون مراقبت، توانایی دفاعی آن کاهش پیدا میکند. دانشمندان در تحقیقات گسترده ثابت کردهاند که تغییرات کوچک در سبک زندگی میتواند تاثیر بزرگی بر افزایش سیستم ایمنی بدن داشته باشد. برای نمونه، ورزش روزانه باعث تحریک گردش خون میشود و این فرآیند سلولهای ایمنی را سریعتر به محل تهدید میرساند. همچنین خواب کافی هورمونهای تنظیمکننده دفاع ایمنی را متعادل میکند.
بالا بردن سیستم ایمنی بدن تنها به مکملها محدود نمیشود؛ بلکه رژیم غذایی سرشار از سبزیجات برگ سبز، پروتئینهای سالم، ویتامینهای A، C، D و روی نقش اصلی را ایفا میکنند. نوشیدنیهایی مثل دمنوش زنجبیل یا چای سبز هم اثر مثبت دارند. البته در شرایط خاص، پزشکان بهترین قرص تقویت سیستم ایمنی بدن خارجی یا بهترین دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن بزرگسالان را توصیه میکنند. بنابراین هر فرد میتواند با انتخاب آگاهانه، این سپر دفاعی حیاتی را تقویت کند. اگر امروز شروع کنید، نهتنها از بیماریها پیشگیری میکنید، بلکه کیفیت زندگیتان نیز به شکل محسوسی ارتقا پیدا میکند.