پرخاشگری کودکان از چه چیزی سرچشمه می‌گیرد؟ گاهی اوقات این رفتار والدین است که باعث ایجاد کودک خشمگین می‌شود. گاهی کودک عصبی می‌شود چون نمی‌داند چطور باید احساسات خود را کنترل کند.
اگر شما هم کوک عصبی یا خشمگینی تربیت کرده‌اید یا به دنبال پیشگیری از پرخاش در کودک خود هستید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا شما را با علل پرخاشگری در کودکان، نشانه‌های پرخاشگری کودکان و راه مقابله با پرخاش در کودکان آشنا سازیم.
پرخاشگری کودکان را چطور کنترل کنیم؟
بعد از فهمیدن علل پرخاشگری کودکان، حالا وقت پیشگیری، کنترل و درمان است. در اینجا به چند راه کنترل پرخاشگری کودکان اشاره می‌کنیم:
تنظیم خلق و خوی والدین و کودکان
پیش از هرچیز بهتر است به عنوان پدر و مادر یک کودک، مشکلات هیجانی و خلق و خوی خود را کنترل و در صورت لزوم با کمک روانشناس درمان کنید. چرا که به عنوان یک والد و الگو، ممکن است در کنترل خلق و خوی و واکنش‌های عاطفی و همچنین هیجانی خود مشکل داشته باشید.
در ادامه به سراغ زمان‌هایی بروید که کودک‌تان واکنش هیجانی یا تکانشی خاصی از خود بروز می‌دهد. با یادآوری به موقع و برخورد مناسب خود، اقدام به اجتناب از تکرار دوباره آن رفتار از سوی کودک کنید.
این روش به نوعی با حل تعارضات ناخواسته شکل گرفته در کودک از پرخاشگری کودکان جلوگیری می‌کند و مسیر آموزشی مناسبی را برای آن‌ها فراهم می‌کند.
چارچوب‌بندی مشخص
برای مقابله با بروز واکنش‌های تهاجمی بعدی، از قوانین و چارجوب‌های از پیش تعریف شده در تربیت کودک خود استفاده کنید. البته هرگز از روش تنبیه برای مشخص شدن این چارچوب‌ها استفاده نکنید، چرا که اثرات سوء تنبیه کودکان بیشتر از نتایج احتمالی اثربخش آن است.
برای مثال به کودک خود بگویید که در صورت بروز خشم و عصبانیت، از پاداش یا تفریحی خاص منع خواهد شد. همچنین لازم است علاوه بر حذف یک پاداش، او را از عواقب بروز خشم از جمله ناراحت شدن دوستان و از دست دادن گروه‌های دوستی خود به دنبال رفتارهای پرخاشگرانه آگاه کنید.
آموزش مهارت حل مسئله
پرخاشگری در کودکان ممکن است به دلیل ضعف مهارت حل مساله باشد. برای مثال وقتی کودک شما نمی‌داند که به هنگام شنیدن یک ناسزا از زبان دوست خود چه رفتاری را پیش بگیرد و چگونه رفتار کند، ناخواسته به رفتارهای تکانشی و پرخاشگری روی می‌آورد.
اگر کودک شما هم به کلمات ناپسند عادت کرده، برای پیشگیری از بددهنی کودک خود این مقاله را بخوانید.
کودک خود را هدایت کنید.
خیلی از رفتارهای کودکان عمدی نیست. برای مثال زمانی که متوجه پرخاشگری کودکان می‌شوید، بلافاصله وارد بحث و درگیری به وجود آمده نشوید و واکنش آنی و همراه با عصبانیت نشان دهید.
پس از مدت کوتاهی، کودک خود را به سمت دیگری هدایت کنید. این هدایت کلامی و رفتاری به موقع از سوی شما، به مرور رفتار صحیح و الگوبرداری مناسب را در او شکل می‌دهد. آموزش شیوه‌های مقابله با رفتارهای پرخاشگرانه از جمله لجبازی کودکان، یکی از روش‌های ساده اما کاربردی مقابله با پرخاشگری کودکان است.
تعامل اجتماعی را به کودک خود آموزش دهید.
کودکان ممکن است ندانند که چطور با دیگران رفتار کنند. گاهی تنها دلیل استفاده از کلمات زشت و زننده از سوی کودکان، ضعف در ایجاد تعامل و برقراری روابط با دیگر کودکان است.
به کودک خود یاد دهید، چطور با دیگر هم سن و سالان خود و همچنین بزرگ‌ترها ارتباط برقرار کند و تفاوت نوع برخورد با افراد هر سن چگونه است.
فاکتورهای محیطی
گاهی پرخاشگری در کودکان به دلیل الگوبرداری از همکلاسی‌ها و سایر افرادی است که طولانی مدت با کودک در ارتباط هستند و پدر و مادر را در تربیت کودک خود همراهی می‌کنند. حتما از سلامت محیطی که کودک خود را برای ساعاتی طولانی در آن قرار می‌دهید از جمله مهدکودک و خانه دوستان و آشنایان اطمینان حاصل کنید.
فاکتورهای ژنتیکی
علاوه بر محیط، رفتارهای ما از ژنتیک ما نیز سرچشمه می‌گیرند. به همین دلیل نیز آزمایش‌های ژنتیکی به کمک ما آمده‌اند.
در آزمایش ژنتیک کشف توانمندی TalentX که با بررسی اطلاعات ژنتیکی موجود در نمونه بزاق کودک شما انجام می‌شود، می‌توانید 24 صفت ژنتیکی از جمله خشم و کینه‌توزی و واکنش به خشم کودک خود را بررسی کنید و در ادامه با استفاده از این اطلاعات، از مشاوران متخصص برای تربیت هرچه بهتر کودک خود بهره‌مند شوید.
توجه داشته باشید که برای بررسی دقیق علل پرخاشگری کودک خود و در صورت شدید بودن علائم بهتر است از مشاور متخصص کمک بگیرید. به ویژه اگر علل پرخاشگری کودکان اختلالات اوتیسم، افسردگی و بیش فعالی باشد.
علل پرخاشگری کودکان چیست؟ چرا کودک خشمگین می‌شود؟
پیش از شروع درمان پرخاشگری، ابتدا باید بفهمیم که چه چیزی باعث پرخاشگری کودکان می‌شود؟ پرخاشگری کودکان علل متعددی دارد و هر کودک ممکن است بنا به شرایط و محیط رشد و تربیتی خود، پرخاشگری را به صورت متفاوتی بروز دهد.
پرخاشگری در کودکان گاه به دلیل اختلالات خلقی و گاه به دلیل مشکلات رفتاری- تربیتی است. در ادامه به بررسی انواع این اختلالات خلقی و تربیتی می‌پردازیم.
اختلال بیش فعالی (ADHD)
علائم اختلال بیش فعالی غالبا از بعد از رفتن به مدرسه در کودک ایجاد می‌شود. رفتارهای تکانشی و تکرار شونده از جمله پرخاشگری از طریق پرتاب اشیا یا ضربه زدن به اشیا و دیگران، از جمله نشانه‌های شایع پرخاشگری در کودکان بیش فعال است.
البته بهتر است برای تشخیص دقیق اینکه علائم پرخاشگری کودک شما به اختلال بیش فعالی مرتبط است یا نه، حتما از مشاور متخصص کمک گرفته شود.
چنانچه پرخاش و خشم کودک بیش فعال به موقع کنترل نگردد، در ادامه و در بزرگسالی به سختی قابل کنترل خواهد بود و عوارض خطرسازی را به همراه خواهد داشت. افسردگی، زودرنجی، عصبانیت بیش از حد و تصمیم‌گیری عجولانه از جمله عوارض خطرناک تداوم پرخاشگری کودک تا بزرگسالی است.
کودکان بیش فعال گاه چند قدم جلوتر از دستور مغز خود عمل می‌کنند (انجام رفتار بدون فکر) و به همین دلیل بیشتر اوقات با عصبانیت والدین به دلیل بروز رفتارهای تهاجمی خود روبرو می‌شوند.
اختلال دو قطبی
پرخاشگری در کودکان دوقطبی، رفتاری شایع است. کودکان با اختلال دوقطبی غالبا عواطف و احساسات بالا و پایینی را تجربه می‌کنند.
ممکن است همان لحظه که در حال خندیدن به مطلبی خاص هستند، فورا با یادآوری خاطره‌ای تلخ، خشم و عصبانیت لحظه‌ای و شدیدی را از خود بروز دهند. برای مثال ممکن است تغییر شدید هیجان کودک از حالت مثبت به منفی، یا از شیدایی به افسردگی، خود را به صورت خشم و عصبانیت نشان دهد.
افسردگی
در موارد بسیاری، عمده دلیل پرخاشگری در کودکان افسردگی است. از آنجایی که کودکان قادر به بروز صحیح عواطف و هیجانات خود نیستند، ممکن است از بروز خشم و عصبانیت برای اعلام مشکلات روحی و درونی‌شان کمک بگیرند.
بنابراین باید توجه داشت که گاه خلق پایین و افسرده در کودکان، خود را به صورت خشم و عصبانیت نشان می‌دهد. از طرفی، کودکان افسرده، تحریک‌پذیرتر هستند و با کوچک‌ترین سرزنش یا نصیحتی از سوی دیگران، از کوره در می‌روند.
ضعف تربیتی- آموزشی
گاهی دلیل پرخاشگری کودکان، عدم آموزش به موقع و مناسب والدین درباره نوع واکنش و برخورد کودک با اتفاقات و رویدادهای مختلف زندگی و همچنین بروز هیجانات و عواطف او است.
برای مثال کودکی را تصور کنید که در جواب بددهنی و خشونت دیگر کودکان و درست مقابل چشمان والدین خود، از قدرت و ضرب و شتم یا فحش و ناسزا استفاده می‌کند، بدون آنکه با هیچ واکنشی از سوی پدر و مادر خود روبرو شود. در نتیجه با تداوم سکوت والدین، بی شک پرخاشگری کودک و تکرار این رفتار زننده از سوی او اجتناب‌ناپذیر است.
مشکلات عاطفی و نیاز به جلب توجه
گاهی دلیل اصلی بروز عصبانیت در کودک و پرخاشگری کودکان، عواطف و هیجانات کنترل نشده است. به ویژه در والدینی که در سنین پایین کودک، مدام درگیر مشاجره و جر و بحث کلامی و درگیری فیزیکی هستند، بیشتر با رفتارهای پرخاشگرانه از سوی کودک خود روبرو می‌شوند.
نیاز به جلب توجه والدین نیز از دیگر ضعف‌های عاطفی است که کودکان را وادار به ابراز پرخاشگری برای جلب حمایت و محبت بیشتر از سوی والدین به ویژه والدین پر مشغله می‌کند.
الگوسازی غلط
به دنبال تماشای هر نوع مشاجره لفظی و رفتاری از سوی والدین یا دیگر افراد، کودک نیز شروع به تکرار این رفتار و الگوبرداری نامناسب از او خواهد کرد. پرخاشگری در کودکان دارای والدین ناسازگار و خانواده‌های آسیب‌پذیر بیش از سایر کودکان است.
واکنش به دروغ
گاهی کودکان از خشم و عصبانیت به عنوان یک عامل و واکنش تدافعی در برابر دروغگویی خود استفاده می‌کنند. به قولی کودکان برای اینکه به خاطر دروغ لو رفته خود در مقابل دوستان و پدر و مادرشان کم نیاورند، متوصل به دروغ می‌شوند.
اما این تنها دلیل دروغگویی کودکان نیست و ممکن است دروغگویی کودکان دلایل دیگری نیز داشته باشد. برای مطالعه موارد بیشتر درباره دلایل دروغگویی کودک، اینجا کلیک کنید.
جمع بندی
پرخاشگری کودکان غالبا علائم هشدار دهنده اولیه‌ای را به همراه دارد و در همان روزهای اول والدین را از خطر بروز و تشدید آن آگاه می‌کند.
علائمی که در ادامه‌ی بروز یک رفتار تکرار شونده به والدین کمک می‌کند تا کودک عصبی و در معرض خطر پرخاشگری خود را شناسایی کرده و در زمان مناسب‌تری از اقدامات پیشگیرانه نظیر آزمایش‌های ژنتیکی و مشاوران متخصص کمک بگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره ژنتیک رایگان، اطلاعات تماس خود را در فرم زیر تکمیل کنید.
