تفاوت اوتیسم و بیش فعالی در چیست؟ شاید زمانی که فرزند شما نمی تواند در مدرسه بر روی درس هایش تمرکز کند، اولین چیزی که به ذهن شما برسد، اختلال بیش فعالی و نقص توجه یا ADHD باشد.
کودک نمی تواند بر روی تکالیف مدرسه متمرکز شود؟ نمی تواند مدت طولانی بر روی صندلی خود بنشیند؟ یا نمی تواند ارتباط چشمی با افراد برفرار کند و یا ارتباط چشمی را حفظ کند؟
همه ی این موارد می تواند نشانه هایی از اختلال ADHD باشد. با این حال این نشانه ها در خیلی از کودکان دیده می شود؛ بدون تشخیص پزشک نمی توان درباره اوتیستیک یا بیش فعال بودن افراد اظهار نظر کرد.
جالب است بانید؛ اوتیسم هم نشانه هایی مشابه بیش فعالی دارد. البته از همین ابتدای مقاله باید بگوییم تفاوت اوتیسم و بیش فعالی بسیار بیشتر از شباهت های آن است.
آمار شیوع اوتیسم و ADHD در کودکان
معمولا ADHD در سن ۷ سالگی، زمانی که کودک وارد محیط مدرسه می شود، تشخیص داده می شود. پسران آمار بالاتری نسبت به دختران در ابتلا به این اختلال دارند.
البته می توان گفت یکی از دلایل تشخیص بیشتر ADHD در پسران، بروز علایم به صورت متفاوت و ساده تر است. با توجه به تفاوت اوتیسم و بیش فعالی، در اختلال اوتیسم داستان کمی متفاوت تر است.
اوتیسم، اختلالی پیچیده است. این اختلال با درگیری سیستم عصبی تکاملی، در رفتار و تکامل فرد تاثیرگذار است. اوتیسم، مدار فکری فرد مبتلا را درگیر می کند و بر روابط اجتماعی او اثر می گذارد. با توجه به آمار جهانی، پسران ۴.۵ برابر دخترها ممکن است با اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده شوند.
تشخیص به موقع و صحيح اختلال اوتیسم و ADHD
اختلال بیش فعالی و نقص توجه یا ADHD و اختلال طیف اوتیسم ممکن است بسیار شبیه بهم به نظر برسند. کودکانی که یکی از این اختلالات را دارند، می توانند:
مشکل عدم تمرکز داشته باشند.
رفتار تکانشگرانه از خود نشان دهند.
به سختی ارتباط برقرار کنند.
دچار مشکلاتی در مدرسه و روابط دوستی خود باشند.
با اینکه علایم مشابهی بین این دو اختلال وجود دارد ولی باید این دو را دو اختلال جدا از هم دانست. اختلال طیف اوتیسم، به یک سری اختلال در تکامل فرد که می تواند در مهارت های گفتاری، رفتاری، برخوردهای اجتماعی و توانایی یادگیری اثرگذار باشد، گفته می شود؛ اما ADHD بر نحوه ی رشد و تکامل مغز تاثیرگذار است.
آیا فرد می تواند در یک زمان مبتلا به اوتیسم و بیش فعالی باشد؟ بله ممكن است فرد به هر دو اختلال مبتلا باشد.
تشخيص صحيح، درست و زودهنگام این اختلال ها باعث می شود تا کودک درمان مناسب و درستی داشته باشد. بدین ترتیب کودک مبتلا، از یادگیری و تکامل عقب نمی ماند.
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) می توانند افرادی موفق باشند و زندگی شادی داشته باشند. اگر تشخیص اوتیسم تا قبل از ۱۸ ماهگی انجام شود، می توان با روش های درمانی به بهبود شرایط اوتیسم در کودکان کمک فراوانی کرد.
مطلب پیشنهادی: بهترین سبک پرورش کودک
تفاوت های رفتاری در کودک اوتیسم و بیش فعال
انجام حرکات تکراری بدون خستگی
از جمله علائم مشترک بین هر دو اختلال اوتیسم و بیش فعالی، انجام حرکات مداوم بدون احساس خستگی است. خستگی و حرکات تکراری بین آن ها مشترک است اما تفاوت اوتیسم و بیش فعالی در نوع این حرکت ها است. مثلا کودک اوتیسم بیشتر حرکات تیک مانند دارد. البته باید یادآوری شود که معیار شناسایی افراد مبتلا محسوب نمی شود.
بی توجهی و تمرکز
بی توجهی و عدم تمرکز، از مشکلات شایع این کودکان در درک حسهای مختلف است؛ تفاوت اوتیسم و بیش فعالی نحوه بروز این رفتار است. مثلا کودک اوتیسم حالات مختلف چهره را ممکن است درک نکند در حالیکه کودک بیش فعال هنگام یادگیری این مشکل را بروز ندهد.
مهم ترین تفاوت اوتیسم و بیش فعالی در تمركز کودک است. کودکان مبتلا به اوتیسم، بر روی چیزهایی که دوست ندارند سعی بر تمرکز دارند؛ مثل کتاب خوانی و یا بازی پازل. کودک اوتیستیک به راحتی با چیزهایی که دوست دارد، مثل اسباب بازی مورد علاقه ش، بازی می کند اما کودک مبتلا به ADHD دوست ندارد که بر روی چیزی تمرکز کند.
تحریک پذیری
حرکت مداوم دست در افراد مبتلا به اوتیسم، از جنبه های اصلی اختلال بیش فعالی نیز شناخته شده است. از دیگر خصوصیات مشترک در بین مبتلایان به دو اختلال اوتیسم و بیش فعالی، حرکات مداوم بدنی و ضعف در عملکرد مغز برای سازمان دهی و برنامه ریزی است.
مهارت های اجتماعی
نحوه ی معاشرت کردن کودک نیز می تواند نشان دهنده ی تفاوت اوتیسم و بیش فعالی باشد. اگرچه در هر دو این اختلالات کودک برای ایجاد ارتباط دچار مشکل می شود ولی در اوتیسم آگاهی اجتماعی نسبت به اطرافیان کمتر است.
کودک اوتیستیک به سختی افکار و احساسات خود را در قالب کلمات می گنجاند. برقراری ارتباط چشمی برای کودک مبتلا به اوتیسم دشوار است.
کودک مبتلا به اختلال ADHD، می تواند بدون وقفه صحبت می کند. آن ها بیشتر در میان صحبت دیگران می پرند و سعی می کنند مکالمه را خودشان ادامه دهند. ولی باید بدانید که کودک مبتلا به اوتیسم هم می تواند ساعت ها در مورد مبحث مورد علاقه ش صحبت کند.
تكرار و ترتیب
دیگر تفاوت اوتیسم و بیش فعالی، تکرار و ترتیب است. کودک اوتیستیک علاقه به تكرار و ترتیب دارد. ولی کودک مبتلا به ADHD هیچ علاقه ای به تکرار ندارد حتی اگر تکرار کردن برایش آموزنده باشد.
کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است همیشه یک مدل غذا را در رستوران سفارش دهد و یا مداوم یک پیراهن را بپوشد یا با یک مدل اسباب بازی، بازی کند. آن ها زمانی که تغییری در روتینشان اتفاق بیفتد، ناراحت می شوند.
کودک با اختلال ADHD، دوست ندارد کار تکراری انجام دهد یا زمان زیادی را صرف کاری کند. با استفاده از جدول زیر می توانید با انواع شباهت ها و تفاوت اختلال اوتیسم و اختلال بیش فعالی و نقص توجه بيشتر آشنا شوید.
تاثیر اوتیسم و بیش فعالی بر یادگیری کودکان
همانطور که اشاره شد؛ عدم تمرکز از ویژگی های مشترک بین کودکان اوتیسم و بیش فعالی است. این مسئله تاثیر بسزایی روی روند یادگیری این بچه ها در مقایسه با سایر کودکان گذاشته است؛ شاید این کودکان به تکرار و تمرین بیشتر تمایل داشته باشند و یا بنا به صلاح دید پزشک داروهایی برای افزایش تمرکز مصرف کنند.
فعالیت هایی وجود دارد که با تمرین آن ها می توان این عدم تمرکز را کاهش داد. یادگیری این کودکان علاوه بر فعالیت های متفاوت و خاص، نیاز به محیط و شرایط ویژه دارد که والدین و آموزگاران این کودکان باید خیلی به این موضوع توجه کنند.
شباهت ژنتیکی اوتیسم و ADHD
با مطالعاتی که از سال ۲۰۱۳ آغاز شده است، محققین دریافته اند که ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، نشانه های اختلال ADHD هم دارند. با توجه به اینکه هر دو این اختلالات ریشه ی ژنتیکی دارند، مطالعاتی در پیرامون اختلال اوتیسم و نقص توجه و بیش فعالی انجام شد که نشان داد تعداد محدودی از ژن ها در هر دو اختلال مشترك است.
درمان اوتیسم و بیش فعالی
درمان قطعی برای اختلال اوتیسم و ADHD وجود ندارد، ولی با تشخیص درست و مدیریت و شیوه های درمانی می توان علایم را کنترل کرد. با ذهن باز و صبوری باید به درمان پرداخت. ممکن است با توجه به سن فرزند و علایم مختلف، درمان های متفاوت برای او در نظر گرفته شود.
