تفاوت چپ مغز و راست مغز؛ شما کدامید؟

تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن در چیست؟ عملکرد دو نیمکره راست و چپ مغز متفاوت است اما آیا تفاوت‌شان چطور در رفتار و تصمیمات ما تمایز ایجاد می‌کند؟ در ادامه این مطلب به تعریف ساختار مغز و عملکرد نیمکره راست و چپ مغز می‌پردازیم.

تفاوت چپ مغزها و راست مغزها بر اساس ویژگی این دو

اصلی‌ترین یا علمی‌ترین دلیل تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن انسان‌ها را می‌توان به شیوه پردازش اطلاعات در مغز ربط داد. یعنی دو نیمکره مغز هر فرد شبیه به هم هستند اما نحوه پردازش اطلاعات آن‌ها متفاوت است و در هر نیمه، بخش خاصی عملکرد مخصوص خود را کنترل می‌کند.

از آنجایی که دسته‌ای از رشته‌های عصبی دو نیمکره را به هم وصل می‌کنند، می‌توان نتیجه گرفت که این دو نیمکره مکمل یکدیگر هستند و این طور نیست که افراد در زمانی مشخص، فقط از یک طرف مغز خود استفاده کنند. برای درک بهتر تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن افراد بیایید به ویژگی‌های افراد چپ مغز و راست مغز بپردازیم.

راست مغز	چپ مغز
خیال‌پردازی	درک زبان
تفکر  کل‌نگر	تفکر خطی (جزئی نگر)
بینش بالا	توانایی ریاضیات
هنری	تفکر در کلمات
احساسات	منطق
درک فضایی	درک استعاره و کنایه

ویژگی افراد چپ مغز

در افراد چپ‌‌مغز همان طور که از نام‌شان پیداست، نیمکره چپ مغز نسبت به راست آن فعالیت بیشتری دارد، بنابراین در کارهایی که به تمرکز بیشتری نیاز دارد از جمله برنامه‌ریزی و تحلیل قوی‌تر هستند اما آیا به این معناست که چپ مغزها باهوش‌تر است؟

توجه داشته باشید که چپ یا راست مغز بودن افراد هیچ ارتباطی به سطح هوش یا ضریب هوشی آن‌ها ندارد و به باور اکثر روانشناسان هوش به معنای سازگاری فرد با محیط و توانایی تفکر انتزاعی یا یادگیری او است. برای مطالعه موارد بیشتر درباره ضریب هوشی و تعریف آن، اینجا کلیک کنید. و اما صفات بارز افراد چپ مغز عبارتند از: 

تفکر منطقی

افرادی که مهارت‌های نیمکره چپ مغز آن‌ها بیشتر به کار گرفته شده است، در برخورد با مسائل و اتفاقات روزمره منطقی‌تر و با استدلال بهتری برخورد می‌کنند. به همین دلیل است که گاهی قضاوت یا وکالت توسط افراد چپ مغز شایسته‌تر صورت می‌گیرد. 

تکرار منظم یک رفتار

انجام کارهای متوالی و منظم از سوی افراد چپ مغز با دقت بالاتری صورت می‌گیرد. برای مثال برنامه‌نویسی یکی از مشاغلی است که افراد چپ مغز در آن عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.

جزئی‌نگر

برخلاف افراد راست مغز، چپ مغزها در نگاه به اتفاقات و کارها روزمره خود جرئی‌نگر هستند و با وسواس بیشتری با مسائل زندگی برخورد می‌کنند. برای مثال در افراد چپ مغز، قدرت تفکیک مسائل بالاتر است.

درک زبان

مهارت درک زبان‌های مختلف برای مثال درک و یادگیری یک زبان خارجی مثل زبان انگلیسی، در افراد با نیمکره چپ مغز فعال‌تر، قوی‌تر است.

ویژگی افراد راست مغز

افراد راست مغز مهارت‌های مربوط به نیمکره راست مغز را بیشتر به کار می‌برند. به همین دلیل گفته می‌شود که نیمکره چپ مغز آن‌ها فعال‌تر است. در ادامه به برخی از صفات پررنگ در افراد راست مغز اشاره می‌کنیم. نتایج تحقیقات راجر دبلیو نشان داد که نیمکره راست مغز در مقایسه با نیمکره چپ مغز، تحلیلی و منظم‌تر عمل می‌کند.

همچنین تحقیقات این دانشمند نشان داده است که نیمکره راست مغز در مواردی مانند خواندن، نوشتن و توانایی ریاضیات بهتر از سمت چپ آن عمل می‌کند. از طرفی، سمت راست مغز از نظر بصری، شهودی و خلاقیت فعال‌تر است.

بنابراین اگر تمایل بیشتری به انجام کارهای هنری و خلاقانه دارید و کمتر مایل به انجام مسائل ریاضی یا مفاهیم مرتبط با آن هستید یعنی یک فرد راست مغز هستید. و اما صفات بارز افراد راست مغز عبارتند از: 

خلاق

شاید یکی از چند تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن افراد در خلاقیت و ایده‌پردازی از جمله حل مسائل با استفاده از راه‌های نوآورانه است. برای مثال خلاقیت چینش پازل به سبک‌های مختلف یا حل معما از راه‌های جدید، مربوط به افراد راست مغز است. 

تجسم گر

درک مفاهیم انتزاعی و تجسمی، مربوط به نیمکره راست مغز است. بنابراین افرادی که از این مهارت بیشتر استفاده می‌کنند در فعالیت‌هایی مثل مجسمه‌سازی، عکاسی و تصویرسازی موفق‌تر عمل می‌کنند.  

احساسی

یکی از مواردی که در خصوص افراد راست مغز شایع‌تر است این است که حساسیت بیشتری نسبت به احساسات خود یا دیگر اطرافیان‌شان دارند. برای مثال، افراد راست مغز اکثر تصمیمات زندگی خود را بیشتر بر اساس احساس‌شان می‌گیرند. به همین دلیل یکی از چند تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن، تجربه نوعی تردید و دودلی هنگام تصمیم‌گیری‌ها است. 

کلی نگر

بعضی تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که از نیمکره راست مغز خود بیشتر کار می‌کشند کلی نگرتر هستند. ویژگی شایع این افراد، قابلیت تفکر همزمان به چند موضوع مختلف است.

با این حال، مطالعات دانشگاه یوتا بر روی 1011 مغز جوان نشان داد که تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن به عملکرد مغز ربطی ندارد و انسان از هر دو نیمکره مغز خود به طور منظم استفاده می‌کند، نه فقط از یکی برای فعالیتی خاص. بنابراین هیچ یک از تحقیقات انجام شده نشان نمی‌دهد که نیمکره چپ مغز یا نیمکره راست مغز در برخی انسان‌ها قوی‌تر از دیگری است.

انتخاب شغل و رشته تحصیلی در افراد راست مغز و چپ مغز

تفاوت ویژگی‌های بارز افراد چپ مغز و راست مغز با یکدیگر ممکن است افراد را در مسیر انتخاب شغل یا رشته تحصیلی مناسب آن‌ها کمک کند. در ادامه به برخی از رشته‌های شغلی و تحصیلی مناسب برای چپ یا راست مغزها خواهیم پرداخت.

• با انجام آزمایش ژنتیک استعدادیابی، می‌توانید ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسید و با آگاهی از توانایی‌های ذاتی‌تان انتخاب رشته کنید. برای مطالعه بیشتر در این بار، کلیک کنید: تست استعدادیابی برای انتخاب رشته

راست مغز ها و خلاقیت؛ رشته تحصیلی و شغلی مناسب راست مغز ها

همانطور که گفتیم افراد راست مغز خلاقیت، نوآوری و تجسم بالایی دارند. بنابراین افراد راست مغز در رشته‌های هنری (موسیقی، مجسمه‌سازی و موسیقی)، علوم انسانی (ادبیات، روانشناسی و فلسفه) و کارآفرینی (بازاریابی، تبلیغات و مدیریت کسب و کار) موفق‌تر از سایر افراد عمل می‌کنند.

چپ مغز ها و تحلیل؛ رشته تحصیلی و شغلی مناسب چپ مغز ها

تحلیل، منطق و قدرت ریاضیات در افراد چپ مغز فعال‌تر است. بنابراین افراد چپ مغز بیشتر در رشته‌هایی مثل پزشکی (دندانپزشکی، داروسازی و…)، رشته‌های مالی (حسابداری، امور مالی و…) و رشته‌های فنی و مهندسی (مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، علوم کامپیوتر و…) عملکرد موفقی دارند.

البته این موارد به این معنی نیست که افراد راست یا چپ مغز فقط در این رشته‌های شغلی و تحصیلی می‌توانند موفق باشند، بلکه تنها به این منظور اشاره دارد که ممکن است در این رشته‌های شغلی یا تحصیلی عملکرد بهتری از خود نشان دهند. 

ساختار مغز انسان چگونه است؟ 

سال 1960 راجر دبلیو اسپری به دنبال تحقیق و کشف راهی برای درمان صرع، مجبور به بررسی کامل عملکرد 2 نیمکره مغز شد. او در ادامه تحقیقات خود نتیجه گرفت که وظایف نیمکره چپ مغز بیشتر با زبان و ریتم‌سازی و وظایف نیمکره راست مغز با احساسات و درک کلامی- موسیقایی مرتبط است.

این کشف به این معنا نبود که تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن به دلیل جدا بودن دو نیمه مغز از هم است. پس این باور که سمت چپ مغز صرفا مسئول تفکرات منطقی و سمت راست مغز صرفا مسئول عملکردهای خلاقانه است بی پایه و ثابت نشده است. پس ساختار مغز چگونه است؟

حقیقت این است که نیمکره راست مغز مسئول وظایف سمت چپ بدن و نیمکره چپ مسئول عملکردهای سمت راست بدن است و بسته به میزان فعالیت یا به بیان عامیانه‌تر «کار کشیدن از هر مهارت»، آن قسمت از مغز قوی‌تر می‌شود. اما عده‌ای به اشتباه لوب‌های مغز را با 2 نیمکره یکی می‌دانند.

بخش بزرگی از عملکرد مغز ما تحت تاثیر لوب‌های مغز است. در ادامه به نقش این لوب‌ها در مغز می‌پردایم و با هم می‌خوانیم که آیا تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن وابسته به لوب‌های مغزی است؟ 

لوب های مغز انسان و وظایف آن‌ها

عملکرد مغز ما از جمله انتقال حواس 5 گانه تحت نظر بخش‌هایی به نام لوب‌های مغزی مشخص می‌شود. برای مثال لوب پیشانی مسئول عملکردهای مهمی از جمله حرکات و ویژگی‌های شخصیتی ما است.

ویژگی‌هایی از جمله حافظه بلند مدت، توان ریاضیات یا توانایی خواندن و … که همگی به همراه بیش از 20 صفت شخصیتی دیگر در آزمایش ژنتیک TalentX و تنها با استفاده از نمونه بزاق فرد با دقت بالا قابل بررسی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این آزمایش ژنتیکی اینجا کلیک کنید و یا اطلاعات تماس خود را در فرم مشاوره رایگان ژنتیک ثبت کنید تا همکاران ما برای پاسخگویی به سوالاتتان تماس بگیرند.

درست است که درک زبان عملکردی چپ‌گرا و از وظایف نیمکره چپ مغز و احساسات راست‌گرا و از وظایف نیمکره راست مغز است اما بخش‌های مختلفی از تمام لوب‌های مغز در هر دو نیمکره راست مغز و چپ آن وجود دارد.

بنابراین با اینکه لوب‌های مغز نقش پررنگی در درک تفاوت نیمکره چپ مغز و راست مغز انسان دارند اما به تنهایی دلیل خوبی برای بیان تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن افراد نیستند و در کنار آن عواملی مثل ارتباطات بین دو نیمکره مغز، تجربیات زیسته فرد و از همه مهم‌تر ژنتیک نیز در نوع عملکرد مغز هر فرد موثر است.

تمرین های تقویت نیمکره راست و چپ مغز

از آنجا که هر یک از دو نیمکره مغز، عملکردهای مربوط به خود را دارند، بنابراین تمرین‌های خاصی نیز برای هر کدام از دو نیمکره راست مغز و چپ آن وجود دارد.

تمرین های تقویت نیمکره راست مغز

• تمرین‌های خلاقانه و هنری از جمله عکاسی، داستان‌نویسی، ترانه‌سرایی و …
• آشپزی و پخت غذاهای تازه
• رویا پردازی، به ویژه انجام روزانه آن به شکل یک عادت با حدود تقریبی 15 دقیقه در روز
• مدیتیشن و هر نوع تمرین آرامش ذهنی

تمرین های تقویت نیمکره چپ مغز

• حل معماهای مختلف از جمله جدول، سودوکو یا پازل
• بازی‌های فکری، بازی با کلمات یا پانتومیم
• یادگیری یک مهارت جدید مثل یک زبان خارجی تازه یا موسیقی جدید
• تجزیه و تحلیل داده‌های مختلف از جمله داده‌های آماری
• مطالعه مطالب مختلف از جمله کتاب، مجله یا روزنامه

تمرین های مشترک 2 نیمکره چپ و راست مغز

علاوه بر تمرینات تخصصی، بعضی تمرینات بین دو گروه افراد راست مغز و چپ مغز مشترک است. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم.

تمرینات هوازی و پیشگیری از زوال عقل

انجام روزانه یا حداقل 3 بار در هفته‌ی ورزش‌های هوازی به تقویت حافظه کمک می‌کند. به ویژه در افراد بالای 55 سال می‌تواند به کاهش احتمال زوال عقل بیانجامد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع راه‌های تقویت حافظه، این مقاله را مطالعه کنید.

تغذیه سالم برای تقویت عملکرد مغز

مصرف غذاهای سالم از جمله قهوه، غلات، سبزیجات تازه، آجیل، ماهی چرب و مرغ نیز به تقویت عملکرد مغز کمک می‌کند.

خواب کافی و ترک سیگار

خواب کافی برای سلامت و بهبود عملکرد مغز حیاتی است و به تقویت حافظه نیز کمک می‌کند. علاوه بر این، با حذف سیگار به عنوان یکی دیگر از عوامل زوال عقل، می‌توان به پیشرفت عملکردهای مختلف ذهن از جمله ارتقا سطح حافظه کمک کرد. 

توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید عملکرد هر دو نیمکره راست و چپ مغز شما تقویت شود، بهتر است تمرینات مربوط به هر دو نیمکره مغز را در برنامه قرار دهید.

تست های تعیین چپ مغز یا راست مغز بودن

از آنجایی که هیچ معیار دقیق و قابل اندازه‌گیری برای تعیین راست مغز یا چپ مغز بودن افراد وجود ندارد، بنابراین اینطور می‌توان گفت که هیچ تستی نمی‌تواند ما را به جواب مطلق و مشخصی درباره فعالیت غالب نیمکره راست مغز یا چپ آن برساند.

یکی از دلایل اصلی محبوبیت بیش از حد این تست‌ها این است که برخی افراد تست‌های تعیین فعالیت نیمکره مغز را با تست‌های شخصیت‌شناسی از جمله هالند و گاردنر اشتباه می‌گیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع تست‌های شخصیت شناسی و درک بهتر تفاوت این تست‌ها با تست‌های عملکرد مغز اینجا کلیک کنید.

چند تست رایج تعیین چپ مغز و راست مغزی عبارتند از:

آزمون تشخیص نقطه کور

در این آزمون که بیشتر نوعی آزمون سنجش تمرکز است از فرد خواسته می‌شود تا برای مثال، رد حرکت یک نقطه خاص روی یک نمودار مشخص را دنبال کرده و جای آن را به وضوح تشخیص دهد. چنانچه فرد نقطه را در سمت چپ تصویر تشخیص دهد، راست مغز و در صورت تشخیص آن در سمت راست تصویر، چپ مغز خواهد بود.

آزمون چهره یا مکان 

آزمون چهره نوعی آزمون سنجش سطح حافظه است. در این آزمون از فرد خواسته می‌شود تا تعدادی چهره یا مکان مشخص را به خاطر بسپارد. در پایان، اگر چهره‌ها را بهتر به خاطر بسپارد راست مغز و اگر مکان‌ها را بهتر به خاطر بیاورد چپ مغز تشخیص داده می‌شود.

شاید بتوان ماجرای راست یا چپ مغزی افراد را نوعی شبه علم خواند، اما برای تشخیص علمی و دقیق‌تر مهارت‌ها و در ادامه انتخاب رشته تحصیلی و شغلی مناسب، بهتر است از راه‌های کاملا علمی و با دقت بالا از جمله آزمایش‌های ژنتیکی استفاده کرد.

آزمایش ژنتیک استعدادیابی TalentX که با استفاده از تجزیه و تحلیل اطلاعات ژنتیکی موجود در DNA نمونه بزاق فرد انجام می‌شود، بیش از 20 ویژگی شخصیتی (جنگندگی، وظیفه‌شناسی و…)، هیجانی (پشتکار، نوجویی و…) و شناختی (حافظه منطقی، هوش سیال و…) را در فرد بررسی می‌کند و با ایجاد شناخت بهتر از فرد، او را در انتخاب بهترین مسیر آینده زندگی او کمک می‌کند. 

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تست ژنتیک استعدادیابی و دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

جمع‌بندی

تفاوت چپ مغز و راست مغز بودن افراد، نشانه‌های به ظاهر مشخص و واضحی دارد اما نکته مهم این است که به تنهایی و بر اساس آن‌ نباید آینده شغلی و تحصیلی فرد را تغییر داد.

بنابراین جدا از چپ مغز یا راست مغز بودن و انجام تست‌های گول زننده، به دنبال علایق و کشف توانمندی‌های اصلی خود یا فرزندتان باشید و بر اساس آن‌ها مسیرهای مهمی مثل رشته تحصیلی و حرفه خود را انتخاب کنید.

برای شناخت بهتر توانمندی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی، هیجانی و شناختی خود و دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.

منابع:

1. https://www.webmd.com/brain/the-difference-between-the-left-and-right-brain 
2. https://ar.drrezajabari.com/blog/lobes-of-the-brain/ 
3. https://neurolandgame.com/blog/games/strengthen-childrens-brains/ 
4. https://zehn.ir/blog/%D9%81%D8%B9%D8%
5. https://pt.slideshare.net/JuciVasconcelos/medresumos-2016-neuroanatomia-13-anatomia-macroscpia-do-telencfalo 

از کجا بفهمیم راست مغز هستیم یا چپ مغز؟

راه کاملا دقیق و مشخصی برای تعیین مطلق راست مغز یا چپ مغز بودن انسان وجود ندارد اما برای مثال، گاهی با انجام تمریناتی مثل اینکه پردازش فضایی در کدام دسته از افراد دقیق‌تر است (برای انتساب راست مغز بودن) یا درک زبانی فرد چگونه است (برای انتساب چپ مغز بودن) می‌توان به فعالیت بیشتر نیمکره راست مغز یا چپ مغز فرد پی برد.

چگونه هم از راست مغز و چپ مغز استفاده کنیم؟

با انجام تمرینات مربوط به هریک از نیمکره‌های مغز می‌توان فعالیت مربوط به آن بخش از مغز را بهبود بخشید. برای مثال از معماها یا پازل‌های مختلف می‌توان برای تقویت نیمکره چپ مغز و از تصویرسازی و تجسم اشکال فضایی برای تقویت نیمکره راست مغز استفاده کرد.