درمان اگزمای پوستی چیست؟

اگزما پوستی (Eczema) یکی از بیماری‌هایی است که در آن پوست بیمار خشک و ملتهب شده و همین موضوع منجر به تمایل فرد به خارش نواحی خشک و متورم می‌شود.

جالب است بدانید که اگزمای پوستی با افزایش استرس فرد و تماس پوست با مواد آلرژی زا و محرک شدت می‌گیرد.

در این مقاله از مجله مای اسمارت به تعریف بیماری اگزما، علل به وجود آورده و تشدید کننده بیماری و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

اگزما پوستی چیست؟

اگزما پوستی یکی از انواع بیماری‌های پوستی است که با خشکی پوست، خارش، پوسته پوسته شدن و بثورات پوستی همراه است. گاهی این بیماری مسبب بروز بیماری‌های عفونی در پوست خواهد بود.

به همین دلیل مردم آن را نوعی حساسیت پوستی در نظر می‌گیرند. خارش پوست به عنوان شایع ترین علامت بیماری اگزما به حساب می‌آید و هفت نوع مختلف دارد. بیماری اگزمای پوستی در سنین مختلف رخ می‌دهد.

حتی برخی نوزادان از همان هفته‌ها یا ماه‌های آغازین زندگی، علائم اگزما پوستی دارند که عموماً خشکی و خارش پوست هستند. بزرگسالان نیز می‌توانند این بیماری را تجربه کنند. اما عموماً در فاصله سنی 20 تا 50 سال به اگزما مبتلا خواهند شد.

انواع اگزمای پوستی

همانطور که اشاره کردیم، بیماری اگزما انواع مختلفی دارد که افرادی با سنین مختلف به آنها مبتلا خواهند شد. در ادامه شما را با انواع اگزما پوستی آشنا خواهیم کرد.

• درماتیت آتوپیک

درماتیت اتوپیک (Atopic dermatitis) نوعی اگزماست که مهم ترین علائم آن تغییر رنگ پوست و بثورات پوستی خارش دار است. این نوع از اگزما پوستی عموماً از کودکی شروع می‌شود. اما با افزایش سن شدت گرفته و تا بزرگسالی ادامه خواهد یافت.

کرم‌های مختلفی مانند آنتی هیستامین‌ها و کرم‌های کورتیکواستروئیدی وجود دارند که برای کنترل اگزما توپیک استفاده می‌شوند. اما از نظر متخصصان اگزما آتوپیک قابل درمان نیست. تنها باید با رعایت اصول مراقبتی و بهداشتی آن را کنترل کرد.

• درماتیت تماسی

اگزما پوستی (Contact dermatitis) که نوعی واکنش آلرژیک یا تحریک کننده به شمار می‌آید، باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک و خارش دار می‌شود.

چنانچه به نام این نوع اگزما دقت کنید، اگر پوست با عوامل آلرژی زا مانند پیچک سمی یا محرکی همچون مواد شوینده تماس مستقیم داشته باشد، درماتیت تماسی به وجود می‌آید.

• سبورئیک

سبورئیک (Seborrheic dermatitis) نوعی اگزما خفیف، شایع، غیر مسری و قابل کنترل است که علائم اصلی آن لکه‎ های قرمز خارش دار و پوسته‌های چرب روی پوست محسوب می‌شوند.

در حالی که پوسته پوسته‌های سفید و زرد روی پوست فرد مبتلا دیده می‌شود. گفتنی است که اگزما پوست سر نوعی اگزما سبوره به حساب می‌آید.

• درماتیت سکه ای

درماتیت سکه ای (Nummular eczema)، یک نوع اگزما پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های دایره ای و برجسته روی پوست خواهد شد. ظاهر سکه ای لکه‌ها باعث شده که این نوع اگزما سکه ای نامیده شود.

این بیماری همراه با پوسته پوسته شدن، ترشح مایعی شفاف از پوست و خارش است. درماتیت سکه ای نوعی بیماری مزمن است که می‌تواند از چند هفته تا ماه‌ها ادامه داشته باشد. انواع اگزمای سکه ای درماتیت نومولار و اگزمای دیسکوئید هستند.

• نورو درماتیت

نوع دیگری از اگزما پوستی، نورو درماتیت (Neuro dermatitis) است که به خاطر اختلالات عصبی رخ می‌دهد؛ در واقع نوعی اگزمای عصبی محسوب می شود. این بیماری پوستی خطرناک بوده و شایع ترین علامت آن بثورات پوستی خارش دار است که در نواحی مختلف بدن مشاهده می‌شود.

بنابراین گاهی اگزمای دست نوعی درماتیت پوستی است. اما می‌توان انتظار داشت که علائم نورو درماتیت در بازوها، شانه ها، آرنج ها، پاها، مچ پا، مچ دست، پشت گردن یا پوست سر، نواحی مقعد، اندام تناسلی و صورت دیده شوند و خارش داشته باشند.

 

• درماتیت استازیس

افرادی که با مشکل ضعف جریان خون مواجه هستند و با ایستادن طولانی مدت اذیت می‌شوند، مستعد ابتلا به درماتیتت استازیس (stasis dermatitis) بوده و معمولاً علائم بیماری روی ساق پای آنها مشاهده می‌شوند؛ اما در موارد نادری هم در نواحی دیگر بدن این علائم مشاهده خواهند شد.

• دیسیدروتیک

دیسیدروتیک (Dyshidrotic eczema) یکی از انواع اگزما پوستی مزمن است که با تاول‌های کوچک، پوست خشک و خارش‌های شدید بثورات پوستی همراه است.

اگزما انگشت دست می‌تواند نوعی دیسیدروتیک باشد. زیرا علائم این نوع اگزمای پوستی بیشتر روی انگشتان دست ظاهر می‌شوند.

• همراه با سوزش

نوعی دیگر از اگزما یا حساسیت پوستی اگزمای همراه سوزش نام دارد که فرد علاوه بر خارش بثورات پوستی یا التهاب و تورم، سوزش پوست را نیز تجربه خواهد کرد.

اگزما در کدام اندام ها بوجود می آید؟

همانطور که پیش از این هم توضیح دادیم، ‌اگزما نوعی بیماری پوستی است که می‌تواند اندام‌های مختلف را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین برخی به اگزما پوستی دست و بعضی نیز به اگزما ناخن یا اگزمای پوست سر مبتلا خواهند شد.

علائم اگزمای پوستی

اکنون نوبت به آن رسیده با علائم اگزمای پوستی آشنا شوید تا به راحتی بتوانید اگزما را از حساسیت پوستی تشخیص دهید.

• خشکی پوست

خشکی پوست یکی از شایع ترین علائم اگزما پوستی و همچنین حساسیت پوستی است. این خشکی عموماً به حدی شدید است که با کرم‌های مرطوب کننده هم نرم نمی‌شوند. در این حالت کرم‌های مخصوص برای درمان اگزمای پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• ترک های پوستی

خشکی پوست گاهی آنقدر شدید می‌شود که ترک‌هایی روی پوست ایجاد می‌شوند. البته گاهی خارش زیاد پوست خشک باعث ایجاد چنین ترک‌هایی خواهند شد که باید جدی گرفته شوند.

• تورم و قرمزی پوست

از علائمی که وجود آنها باعث اشتباه گرفتن حساسیت پوستی و اگزما می‌شود، تورم و قرمزی پوست هستند. تورم و قرمزی پوست از علائمی به حساب می‌آیند که موجب کلافه شدن بیماران می‌شوند.

• افزایش ضخامت پوست

افرادی که از نورو درماتیت رنج می‌برند، شاهد افزایش ضخامت پوست خود هستند که می‌تواند متأثر از اختلالات عصبی رخ داده در سلول‌های پوستی باشد. در این حالت ناحیه ضخیم تر پوست رنگی تیره تر دارد و خارش و التهاب آن ناحیه بیشتر از بخش‌های دیگر پوست خواهد بود.

• پوسته پوسته شدن

گاهی مبتلایان به اگزمای پوستی با پوسته پوسته شدن مواجه می‌شوند. این علامت در میان کودکان نیز بسیار شایع است. علاوه بر این، افراد مبتلا به نوع دیسیدروتیک از پوسته پوسته شدن پوست انگشتان دستشان شکایت می‌کنند.

• حساسیت بالا در تماس

التهاب، تورم، خارش و خشکی پوست باعث می‌شوند که پوست حساس و آسیب پذیرتر شود. به همین دلیل به تماس پوست با لباس و اشیا یا حتی دست افراد حساس هستند.

• خارش در اگزما پوستی

خارش بثورات پوستی علامتی است که میان افراد مبتلا به اگزما پوستی بسیار شایع است. فارغ از اینکه فرد به اگزمای ناخن مبتلا باشد یا اگزمای پوست سر، خارش را می‌توان در عموم مبتلایان به اگزمای پوستی مشاهده کرد.

• ترشح مایع

یکی از انواع اگزما که اگزمای سکه ای نام دارد، با علامتی همراه است که آن را ترشح مایع می‌نامند. در این حالت تاول‌های کوچکی روی پوست فرد زده می‌شوند که اگر سوراخ شوند، مایع جمع شده زیر آنها خارج خواهد شد.

• لکه های قرمز

لکه‌های قرمز را می‌توان از علائمی معرفی کرد که میان افراد مبتلا به انواع اگزمای پوستی مخصوصاً در میان کودکان شایع است. البته در بسیاری از مبتلایان به اگزما، این علامت به عنوان اولین نشانه بیماری به حساب می‌آید.

• ضایعات پوستی

ضایعات یا بثورات پوستی علامتی شایع میان بیمارانی است که از اگزما رنج می‌برند. خارش پوست و حتی گاهی خون ریزی‌های ناشی از زخم شدن، بیشتر در ناحیه ضایعات پوستی به وجود می‌آیند.

• تاول

گروهی از بیماران از جمله آنهایی که به دیسیدروتیک مبتلا هستند، تاول‌های کوچکی را روی پوست دست، پا یا سایر نواحی بدن مشاهده می‌کنند. این تاول‌ها می‌ترکند و مایعی شفاف از آنها خارج می‌شود و همین علامت باعث افتراق اگزما و حساسیت پوستی خواهد شد.

علت اگزما پوستی – حساسیت پوست

اگزما بیماری پوستی عجیبی برای مردم است زیرا عوامل مختلفی باعث ابتلا به آن می‌شوند و تشخیص این موضوع که چه علتی باعث شده که فردی به اگزما پوستی مبتلا شود، کاری دشوار است. در ادامه به علل شایع ابتلا به اگزما اشاره خواهیم کرد.

• اختلال در سیستم ایمنی

سیستم ایمنی تحت تأثیر عوامل عفونی، مواد آلرژی زا و اختلالات عصبی است. این عوامل باعث می‌شوند که برخی افراد به دلیل ضعف سیستم ایمنی به اگزمای عصبی مبتلا ‌شوند.

• حساسیت به مواد غذایی

مواد غذایی مختلفی مانند بادمجان، گوجه فرنگی یا خوراکی‌های تند می‌توانند محرک‌ها یا عوامل آلرژی زایی باشند که پوست را تحریک کرده و باعث ابتلا به اگزما می‌شوند.

• دخانیات و اگزما پوستی

سیگار و سایر دخانیات باعث تأثیر در عملکرد انتقال دهنده‌های عصبی مغز می‌شوند. از طرفی می‌توانند به عنوان عوامل محرک عمل کرده و باعث بروز خارش، تورم و بثورات پوستی می‌شوند.

• تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی باعث بروز علائمی از جمله التهاب، تورم، قرمزی و خارش می‌شوند که نشان دهنده اگزما پوستی هستند.

• آلرژی و حساسیت

مواد آلرژی زا یکی از عواملی هستند که زمینه را برای ابتلا به انواع اگزما پوستی به ویژه نوع تماسی فراهم می‌کنند. این عوامل مانند گرده گل، پشم و موی حیوانات یا مواد شوینده هستند که باعث بروز حساسیت پوستی نیز می‌شوند.

• ژنتیک

پژوهش‌ها نشان داده که گروهی از مبتلایان به اگزما به دلیل جهش‌های ژنتیکی به این بیماری مبتلا می‌شوند. به همین دلیل اگزما پوستی در میان بیماری‌های پوستی ارثی هم قرار می‌گیرد.

• اگزما بعد از کاشت ناخن

کاشت ناخن بستری را فراهم می‌کند تا پوست در ناحیه ناخن‌ها حساسیت بیشتری نسبت به محرک‌ها داشته باشد. بنابراین اگزمای ناخن میان افرادی که ناخن می‌کارند دیده می‌شود.

• اگزما بارداری

اگزما پوستی در زمان بارداری اگزمای بارداری نامیده می‌شود که بیشتر در ناحیه صورت مشاهده می‌شود.

درمان قطعی اگزما

اگزما پوستی نوعی بیماری است که روش درمان قطعی برای آن وجود ندارد. به همین دلیل روش‌های درمانی که برای آن وجود دارند، عموماً باعث کنترل شدت بیماری هستند. در ادامه چندین روش درمان اگزما را با شما به اشتراک می‌گذاریم.

• نور درمانی اگزما پوستی

نور درمانی (Photo Therapy) یکی از روش‌های مؤثر در درمان اگزما و انواع بیماری‌های پوستی به شمار می‌رود. در این راستا بیماران مبتلا به اگزما می‌توانند از پرتو فرابنفش نوع (B) برای درمان استفاده کنند. جریان غیر مستقیم نور خورشید هم در این زمینه کاربرد دارد.

• آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک‌ها برای از بین بردن عوامل عفونت زا استفاده می‌شوند. سفالکسین نمونه ای آنتی بیوتیک است که برای درمان خارش ناشی از اگزما پوستی استفاده می‌شود.

• کنترل یا مهار سیستم ایمنی

اختلال عملکرد سیستم ایمنی باعث بروز بیماری‌هایی از جمله بیماری‌های خود ایمنی و اگزما می‌شود. بنابراین داروهایی وجود دارند که عملکرد سیستم ایمنی را کنترل و مهار می‌کنند تا پیشرفت علائم اگزما پوستی آرام تر و قابل کنترل باشد.

• آنتی هیستامین ها

آنتی هیستامین‌هایی مثل فکسوفنادین، لوراتادین و سیتریزین برای کاهش علائمی که در حساسیت پوستی نیز دیده می‌شوند (مانند بثورات پوستی، خارش و التهاب پوست) مفید هستند.

• مهارکننده کلسینورین

مهارکننده کلسینورین مانند (Protopic) و (elidel) داروهای غیر استروئیدی هستند که با پیشگیری از فعال شدن بخشی از سیستم ایمنی بدن، مانع از بروز علائمی مانند قرمزی، التهاب و تورم پوست می‌شوند.

• پماد درمان اگزما

پمادها یکی از راه‌های درمان اگزما هستند. زیرا باعث کاهش خشکی، خارش‌ها یا التهاب پوست می‌شوند.

کلوبتازول، دوکسپین موضعی و کلوبتازول چند نمونه از پمادهایی هستند که با محافظت از پوست و کاهش خشکی، خارش و تورم پوست از پیشرفت علائم بیماری اگزما پوستی جلوگیری می‌کنند.

• لیزردرمانی

لیزردرمانی روشی غیر تهاجمی برای درمان بیماری اگزما پوستی محسوب می‌شود. لیزر درمانی اثر درمانی مشابه نور درمانی برای بیماران مبتلا به اگزما دارد.

در نتیجه میزان خارش، قرمزی و حتی زخم‌های ریز روی پوست کاهش یا تحت کنترل قرار می‌گیرند.

کنترل عوارض اگزمای پوستی

با توجه به اینکه راهی قطعی برای درمان اگزما وجود ندارد، می‌توان از روش‌هایی غیر از روش‌های درمانی برای کنترل عوارض بیماری اگزما پوستی و پیشرفت علائم استفاده کرد.

• خنک کردن پوست با کمپرس یخ

کمپرس یخ یکی از ابزارهای مناسب برای کاهش التهاب، تورم و قرمزی پوست مبتلا به اگزماست. شما با این روش جریان خون را در نواحی متورم کند کرده و از التهاب کم می‌کنید.

• رژیم غذایی

مصرف نکردن مواد خوراکی آلرژی زا می‌تواند شدت علائم اگزما را که به حساسیت پوستی شباهت دارند، کم کند.

• استحمام با آب گرم

استحمام با آب گرم یکی از بهترین روش‌ها برای باز شدن منافذ پوستی و نرم شدن پوست افرادی می‌شود که از اگزما و علائمی مانند خشکی و خارش پوست رنج می‌برند.

• ماساژ پوستی

ماساژ پوست به افزایش جریان خون در سلول‌های پوستی خشک و حساس افراد مبتلا به اگزما کمک می‌کند. در نتیجه میزان خشکی و خارش پوست کم می‌شود.

• استفاده از مرطوب کننده

مرطوب کننده‌ها یکی از مناسب ترین ابزارها برای نرم کردن و محافظت از پوست به حساب می‌آیند. با استفاده منظم مرطوب کننده‌ها می‌توان از شدت خشکی و خارش پوست جلوگیری کرد.

• طب سنتی

طب سنتی به ویژه طب سوزنی از جمله روش‌های التیام بخش برای بدن به حساب می‌آید.

با این روش می‌توان هماهنگی ذهن و سلامت روان را ارتقا داده و با بهبود جریان خون در سلول‌های پوستی از عوارض اگزمای پوست کاست.

• استفاده از لباس های نخی

پوشیدن لباس‌های نخی کمک می‌کند که پوست خنک شود و التهاب و تورم نواحی حساس کاهش یابد.

• استفاده از شوینده های بدون الکل

توصیه می‌کنیم که از شوینده‌هایی استفاده کنید که فاقد الکل هستند. ویژگی محرک بودن آنها برای پوست بسیار از کمتر از سایر شوینده‌هاست. بنابراین از عوارض اگزما مخصوصاً نوع تماسی کاسته می‌شود.

جمع‌بندی

• اگزما پوستی (Eczema) یکی از بیماری‌هایی است که در آن پوست بیمار خشک و ملتهب شده و همین موضوع منجر به تمایل فرد به خارش نواحی خشک و متورم می‌شود.
• افرادی که از نورو درماتیت رنج می‌برند، شاهد افزایش ضخامت پوست خود هستند که می‌تواند متأثر از اختلالات عصبی رخ داده در سلول‌های پوستی باشد.
• استرس، هوای خیلی گرم یا هوای خیلی سرد، خشکی بیش از حد پوست، مواد موجود در هوا و گرد و غبار از ریسک فاکتورهای تشدید کننده اگزما پوستی هستند.