مراحل دفع سنگ کلیه؛ از کجا بفهمیم سنگ کلیه دفع شده است؟

دفع سنگ کلیه چیست و چگونه اتفاق می افتد؟ اگر کلیه شما سنگ ساز باشد یا حداقل یک مرتبه به مشکل سنگ کلیه دچار شده باشید، می‌دانید که اغلب دفع سنگ کلیه تا چه میزان دردناک است. گاهی هم شاید سنگ‌های موجود در کلیه شما دفع شوند، بدون اینکه ذره ای درد احساس کنید. در حالی که بسیاری از سنگ‌های کوچک موجود در کلیه بدون درمان خاصی از مجاری دستگاه ادرار افراد عبور می‌کنند و دفع می‌شوند، بسیاری از نمونه‌ها هم نسبت به درمان سرسخت هستند.

به گونه ای که شاید نتوانید آن‌ها را با روش‌های خانگی درمان کنید و شاید مجبور به انجام عمل جراحی شوید. در هر صورت اگر به این عارضه مبتلا هستید، حتماً باید درباره نحوه درمان سنگ کلیه و علائم آن آگاهی کاملی داشته باشید. با ما همراه باشید تا درباره علائم دفع سنگ‌ها، پیشگیری و علت بروز این مشکل صحبت کنیم.

بزرگترین سنگ کلیه دفع شده چقدر است؟

بزرگترین سنگ کلیه جهان! طبق گزارش CNN رکورد بزرگ ترین سنگ کلیه جهان در کشور سریلانکا و برای آقای کونگه ثبت شده است. بر اساس این گزارش، وزن این سنگ کلیه عظیم، 801 گرم و طول آن برابر با 13.372 سانتی متر است. برای درک بهتر، باید بدانید که انداره این سنگ، بزرگتر از کلیه واقعی کونگه بوده است.

پیش از این رکورد بزرگ ترین سنگ کلیه جهان، سال 2004 با قطر 13 سانتی متر در هند و همچنین وزن 620 گرم در پاکستان و در سال 2008 ثبت شده بود. اغلب سنگ کلیه هایی با قطر بیشتر از 3 میلی متر، با روش هایی به غیر از روش طبیعی، مثل جراحی برداشته می شوند.

دفع و درد سنگ کلیه چه قدر طول می کشد؟

درد شدید، بزرگ ترین نشانه رفع سنگ کلیه است. بنابراین ممکن است این پرسش ایجاد شود که

از زمان بروز درد زیاد تا دفع سنگ کلیه چقدر زمان طول می‌کشد؟

مطلب پیشنهادی: پیشگیری از دیابت غیرممکن نیست!

اگرچه این زمان بسته به سایز و نوع سنگ و البته شرایط بیمار می‌تواند متفاوت باشد، اما طبق بررسی‌های انجام شده ممکن است فرد بین 1 تا 4 هفته (گاهی بیشتر) پس از شروع علائم دفع سنگ کلیه، این مواد زائد را از بدن بیرون براند.

درد اولیه ناشی از دفع سنگ کلیه می‌تواند به دلیل حرکت به سمت لوله بسیار باریک حالب باشد. برخی از مواقع هم ممکن است سنگ‌های کلیه جریان ادرار از مسیر کلیه به مجاری خروجی را مسدود کنند.

در چنین شرایطی بیمار با فشار، تورم و درد شدیدی رو به رو می‌شود. در نهایت سنگ با حرکت به سمت مثانه با کاهش درد همراه است، هر چند که فشار نهایی برای خارج شدن سنگ از مثانه ممکن است دوباره درد را تشدید کند.

درد سنگ کلیه چقدر طول می کشد؟

احساس درد شدید که به قلنج کلیه نیز معروف است؛ معمولا از 20 تا 60 دقیقه به طول می انجامد. فرد مبتلا به سنگ کلیه این درد را در نواحی پهلوها، بین دنده ها و باسن احساس می کند. در صورتی که این تجربه را داشته اید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

از کجا بفهمیم سنگ کلیه دفع شده است؟

سنگ کلیه در ابعاد مختلفی وجود دارد؛ برخی از آن ها به قدری ریز است که احتمالا فرد متوجه دفع شدن آن نشود. یکی از راه هایی که فرد می تواند متوجه دفع شدن یا نشدن سنگ کلیه شود؛ توجه به علائمی است که قبلا آن ها را تجربه کرده است. بدین شکل که اگر علائم سنگ کلیه که قبلا آن ها را تجربه کرده، از بین برود می توان نتیجه گرفت احتمالا سنگ کلیه دفع شده است.

اگر دچار درد و فشار شدید ناشی از دفع هستید، معمولاً بعد از افتادن سنگ این درد از بین می‌رود. اما برای تشخیص دقیق تر شاید لازم باشد نزد پزشک بروید و از روش‌های گوناگون برای بررسی شرایط کلیه استفاده کنید.

مطمئن ترین راه برای اطمینان از این موضوع مراجعه به پزشک مربوطه و انجام آزمایش است؛ با این حال در ادامه مقاله به معرفی علائم دفع سنگ کلیه پرداختیم تا افراد مبتلا به شرایطی که در آن قرار گرفته اند، آگاهی نسبی داشته باشند.

آیا سنگ کلیه از مدفوع دفع می شود؟

جواب این سوال کوتاه است؛ خیر!
دفع سنگ کلیه به هیچ عنوان از طریق مدفوع صورت نمی گیرد؛ چرا که سنگ کلیه از کلیه ها به سمت دستگاه ادرار (از طریق لوله حالب)، وارد مثانه شده و با ادرار از بدن خارج می شوند.

---

شاید برایتان جالب باشد که بدانید؛ از لحاظ ژنتیکی، بدن هر فرد نسب به سایرین ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به سنگ کلیه باشد. سنگ کلیه به سبک زندگی و شرایط محیطی افراد خیلی بستگی دارد اما ژنتیک شما و محیط با هم می توانند شما را در معرض این بیماری قرار دهند. برای مثال اگر فرد x از نظر ژنتیکی، کلیه اش مستعد سنگ ساز بودن باشد و با فرد y که در ژنتیک اش استعداد کلیه سنگ ساز وجود ندارد، در یک محیط و سبک زندگی مشابه قرار داشته باشند، فرد X بیشتر در معرض ابتلا خواهد بود. خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی، امروزه می توان با انجام نمونه برداری های ساده ژنتیکی، ریسک ابتلا به بیماری ها را فهمید و اقدامات لازم برای پیشگیری را انجام داد. این خدمات در مجموعه مای اسمارت ژن با عنوان تست ژنتیک سلامت HealthX انجام می شود.

---

علائم دفع سنگ کلیه

سنگ کلیه همانطور که از نامش پیداست، از توده‌های سخت معدنی تشکیل شده است. توده‌هایی که می‌توانند هنگام خروج از مجاری متعدد ادرار، منجر به بروز عوارض زیادی مثل درد شدید شوند.

سنگ‌های کلیه می‌توانند بسیار کوچک باشند، از طرفی شاید باورتان نشود اما بزرگ ترین آنها ممکن است به اندازه توپ پینگ پنگ بزرگ بوده و کار درمان را بسیار سخت کنند.

دفع سنگ کلیه علائم متعددی دارد. در حالت عادی معمولاً تا زمانی که سنگ به بخش حالب کلیه بیمار نرسد، علائم چندانی مشاهده نمی‌شود. اما از زمان رسیدن سنگ به این لوله که محل حرکت ادرار از کلیه به مثانه است، علائم بروز پیدا خواهند کرد. برای اینکه اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، بهتر بتوانید روند دفع سنگ کلیه را درک کنید، علائم آن را به شکل مجزا برای شما شرح می‌دهیم.

رایج ترین نشانه وجود سنگ کلیه، احساس درد است. البته تمام سنگ‌ها باعث درد نمی‌شوند، اما اگر در ناحیه پهلوهای خود دچار درد هستید، ممکن است به این عارضه دچار شده باشید. اکثر نشانه های این بیماری در مردان و زنان مشترک است؛ مثل:

• حالت تهوع و استفراغ

وجود سنگ کلیه رابطه مستقیمی با ایجاد ناراحتی در معده دارد. درد ناشی از دفع سنگ کلیه می‌تواند به قدری طاقت فرسا باشد که منجر به ایجاد حالت تهوع و حتی استفراغ در فرد شود.

• خون در ادرار

وجود خون در ادرار را می‌توان شایع ترین علامت سنگ کلیه دانست. این مورد خصوصاً در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود.

• ادرار غیرعادی و بد بو

اگر علائم بالا را مشاهده کردید و علاوه بر آن شاهد تغییر رنگ ادرار، کدر یا بد بو شدن آن هستید، می‌توانید از وجود سنگ کلیه مطمئن شوید.

• کم‌ و زیاد شدن حجم ادرار

مشکلات جریان ادرار نیز از دیگر علائم ایجاد سنگ کلیه محسوب می‌شوند. سنگ کلیه علاوه بر اینکه منجر به کم و زیاد شدن حجم ادرار می‌شود، می‌تواند حتی در توقف آن نیز تأثیر بگذارد که البته این حالت کمتر اتفاق می‌افتد.

• تب و لرز

از دیگر نشانه‌های داشتن سنگ کلیه، ایجاد تب و لرز است. البته بروز چنین حالتی ممکن است نشان دهنده یک مشکل بزرگ تر در مجاری ادراری مثل عفونت هم باشد.

اما برخی دیگر از علائم دفع سنگ کلیه، در مردان و زنان متفاوت خواهد بود:

علائم دفع سنگ کلیه در مردان

• درد پهلو
• احساس درد در ناحیه تناسلی (تستیکولار)
• درد در زمان انزال

علائم دفع سنگ کلیه در زنان

• احساس درد در ناحیه زیرشکم یا زیردل
• رنگ و بوی غیرطبیعی ادرار

با توجه به رایج بودن عفونت های ادراری در دستگاه تناسلی زنان، گاهی این علائم با عفونت اشتباه گرفته می شوند.

آیا دفع سنگ کلیه با خون همراه است؟

بله دفع سنگ کلیه می تواند با خون ریزی همراه باشد که اصطلاحا به آن ماچوری می گویند. شدت خون ریزی و ناراحتی ناشی از دفع دسنگ کلیه، در هر فرد با توجه با نوع و اندازه سنگ کلیه متفاوت خواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که خون ریزی یا ادرار خونی می تواند نشانه ای از بیماری های دیگر نیز باشد؛ با مراجعه به پزشک بیماری تشخیص داده می شود.

آیا سوزش ادرار نشانه دفع سنگ کلیه است؟

احساس سوزش در زمان ادرار، اغلب مرتبط با بیماری های عفونی دستگاه تناسلی و ادراری است. در صورت تجربه این علائم به پزشک مراجعه کنید تا علت بیماری تشخیص داده شود.

بیماری ها و مشکلات کلیوی یکی از مواردی هستند که در آزمایش های چکاپ کامل بدن مورد بررسی قرار می گیرند. چکاپ کامل بدن اقدام ضروری است که هر فرد باید برای حفظ سلامتی خود آن را جدی بگیرد؛ این اهمیت با افزایش سن به مراتب بیشتر می شود. برای آشناسی با انواع آزمایش های چکاپ کامل بدن روی لینک کلیک کنید.

مراحل دفع سنگ کلیه

1. تشخیص علائم

در ابتدا، فرد مبتلا نشانه هایی مانند درد شدید پهلو یا شکم، ادرار خونی، و فرآیند ادرار دردناک را تجربه می کند.

2. معاینه پزشک

بعد از بروز علائم بیماری، مراجعه به پزشک و انجام تصویربرداری (مثل سونوگرافی یا CT scan) اهمیت زیادی دارند.

3. کنترل درد

مصرف داروهای مسکن، اصلاح برنامه غذایی و سبک زندگی به تشخیص پزشک برای کنترل درد و تسهیل روند درمان، اقدامات بعدی هستند.

4. اصلاح ترکیب ادرار

مصرف مقدار زیادی آب و مایعات برای کمک به دفع سنگ کلیه از دستگاه ادراری.

5. روند درمان

مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت بیمار.

6. دفع سنگ کلیه

در این مرحله، افرادی که سنگ کلیه کوچک دارند، با اصلاح برنامه غذایی و مصرف داروهای خود، به صورت طبیعی سنگ را دفع می کنند؛ اما افرادی که سنگ های پیچیده و یا بزرگ تری دارند، نیاز به جراحی، لیزر و یا روش تجویزی توسط پزشک دارند.

7. کاهش علائم بیماری

به مرور زمان، بعد از دفع و یا خارج کردن سنگ کلیه، نشانه های بیماری کاهش و کم کم از بین می روند.

آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا به بیماری های کلیوی را دارید؟  با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله بیماری های کلیوی را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

اندازه های متفاوت سنگ کلیه

دفع سنگ کلیه با توجه به سایز و اندازه ای که دارد، در هر فرد متفاوت خواهد بود. شدت درد، طول درمان، عوارض دفع و غیره در این افراد متغیر است. با توجه به نوع و اندازه سنگی در بدن دستگاه اداری فرد وجود دارد، پزشک روش درمانی را انتخاب می کند. در ادامه سایزهای مختلف سنگ کلیه را بررسی می کنیم.

1. سنگ کلیه کوچک (4-5 میلی متر یا کمتر)

این سنگ ها معمولا از مجاری ادرار دفع می شوند و نیازی به جراحی ندارند؛ برای تسهیل روند دفع سنگ کلیه، اصلاح برنامه غذایی و مصرف زیاد مایعات و خوراکی های فیبردار توصیه می شود. در مقاله درمان خانگی سنگ کلیه، به طور مفصل درباره اصلاح برنامه غذایی برای از بین بردن سنگ کلیه صحبت کردیم.

2. سنگ کلیه با اندازه متوسط (6-10 میلی متر)

برای از بین بردن سنگ هایی با این اندازه، روش های کم تهاجمی مانند سنگ شکنی موج شوک (SWL) یا یورتروسکوپی معمولا برای مدیریت این سنگ ها استفاده می شود. SWL از امواج ضربه ای برای شکستن سنگ ها به قطعات کوچکتر استفاده می کند که راحت تر عبور می کنند. اورتروسکوپی شامل قرار دادن یک لوله نازک برای برداشتن یا تکه تکه شدن سنگ است که راه حلی با حداقل تهاجم ارائه می دهد.

3. سنگ های بزرگ کلیه (بیش از 10 میلی متر)

نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) یک روش رایج برای  از بین بردن سنگ کلیه های بزرگ است. در این روش، یک برش کوچک برای برداشتن یا شکستن سنگ ایجاد می شود. سنگ های بزرگ نیز ممکن است با تکنیک های پیشرفته مانند لیتوتریپسی لیزری یا جراحی باز نیز درمان شوند.

4. سنگ های پیچیده

برخی از سنگ های کلیه به دلیل ترکیب یا محل قرارگیری آنها در مجاری ادراری، پیچیده هستند. سنگ های پیچیده اغلب با روش های جراحی تخصصی، از جمله لیتوتریپسی با لیزر یا جراحی باز درمان می شوند. انتخاب هر کدام از این روش ها، با توجه به ویژگی های خاص سنگ ها و شرایط بیمار توسط پزشک انجام می شود.

عوارض بعد از دفع سنگ کلیه

• در صورت کوچک بودن سنگ کلیه و دفع طبیعی آن، عوارضی مانند خونریزی (وجود خون در ادرار)،
• درد و ناراحتی
• باقی ماندن سنگ های دیگر در بدن
• تشکیل مجدد سنگ کلیه
• به همراه خواهد داشت. علاوه بر آن در صورت برداشتن سنگ کلیه با جراحی و غیره آسیب هایی مانند
• ایجاد تنگی در دستگاه ادرار
• اسکار در حالب یا کلیه

ورزش برای دفع سنگ کلیه

ورزش یکی از بهترین روش‌ها برای رفع سنگ کلیه است. زمانی که یک فرد دچار این عارضه می‌شود، معمولاً پزشکان به وی توصیه می‌کنند که تحرک خود را بالا ببرد تا در روند پس زدن سنگ کلیه و خروج آن از مجرای ادرار کمک کند. پس به طور کلی ورزش محتاطانه می‌تواند منجر به حرکت دادن سنگ‌ها به شکل طبیعی شود.

در بسیاری از مواقع یک پیاده روی ساده یا دویدن می‌تواند منجر به خروج سنگ کلیه از بدن شود. البته توجه داشته باشید که باید از انجام برخی از ورزش‌ها در این دوران اجتناب کنید.

به همین دلیل شاید لازم باشد در این زمینه با اورولوژیست خود مشورت داشته باشید. اما به طور کلی تمرینات منظم در کنار ورزش‌های سبک و انجام یوگا نه تنها می‌توانند مانع از ایجاد سنگ کلیه شوند، بلکه در دفع آن نیز مؤثر خواهند بود.

آیا سنگ کلیه ارثی است؟

بسیاری از عوامل هستند که می‌توانند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. برای مثال اگر سابقه خانوادگی دارید یا قبلاً به این بیماری دچار شده اید، بیشتر از سایرین در معرض بروز سنگ کلیه هستید.

بنابراین به طور کلی سنگ کلیه می‌تواند تا حدودی ارثی باشد. در بسیاری از مواقع سنگ‌های وراثتی بیش از 56 درصد از سنگ‌های کلیه را تشکیل می‌دهند.

علاوه بر عامل وراثت باید بگوییم که مردان نسبت به زنان تا 2 برابر بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند. از طرفی اگر مردی سابقه خانوادگی نیز داشته باشد، این میزان تا 3 برابر نیز افزایش خواهد داشت.

جمع بندی

• سنگ کلیه یک عارضه معمولاً دردناک است که افراد زیادی را دچار می‌کند.
• اگرچه این مشکل ممکن است در برخی از افراد به صورت خود به خودی رفع شود، اما دفع سنگ کلیه در بسیاری از بیماران ممکن است دردهای طاقت فرسایی را ایجاد کند که با درد زایمان برابری می‌کنند.
• برای رفع سنگ کلیه می‌توان از مواد خوراکی گوناگون مثل آب، آب مرکبات و گیاهان دارویی استفاده کرد و با کمک روش‌های متعدد پزشکی مثل مصرف دارو باعث رفع این عارضه شد.
• دفع سنگ کلیه ممکن است بین چند روز تا بیش از 1 ماه ادامه داشته باشد که در طول این دوران بیمار ممکن است دردهای کم تا شدیدی را احساس کند.

سوالات متداول

از کجا بفهمیم سنگ کلیه دفع شده؟

اگر دچار درد و فشار شدید ناشی از دفع سنگ کلیه هستید، معمولاً بعد از افتادن سنگ این درد از بین می‌رود. اما برای تشخیص دقیق تر شاید لازم باشد نزد پزشک بروید و از روش‌های گوناگون برای بررسی شرایط کلیه استفاده کنید.

درد سنگ کلیه چقدر طول می کشد؟

احساس درد شدید که به قلنج کلیه نیز معروف است؛ معمولا از 20 تا 60 دقیقه به طول می انجامد. فرد مبتلا به سنگ کلیه این درد را در نواحی پهلوها، بین دنده ها و باسن احساس می کند. در صورتی که این تجربه را داشته اید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

دفع سنگ کلیه چه مدت طول می‌کشد؟

زمان دفع سنگ کلیه بسته به عوامل گوناگونی مثل سایز سنگ، شرایط بیمار و روش‌های درمانی استفاده شده متفاوت است. به طور متوسط این زمان بین 1 تا 4 هفته ممکن است به طول بینجامد.