لیست آزمایش چکاپ کامل بدن

آزمایش چکاپ کامل بدن فرایندی ست که هر فردی در دوره های مختلف زندگی باید انجام دهد تا از وضعیت سلامت خود آگاه شود. بسیاری از مردم در این زمانه معتقدند که پیشگیری بهتر از درمان است. یکی از راه‌هایی که می‌توان سریع‌تر از زمان دیگری پیشگیری را انجام داد، انجام آزماش چکاپ کامل بدن است. در این مقاله در مورد تعداد این آزمایش‌ها، روتین آزمایش کامل سلامت و شرایط آن توضیح خواهیم داد.

آزمایش چکاپ کامل بدن چیست و شامل چه مواردی است؟

یکی از کارهایی که پزشکان برای تشخیص بیماری‌ها و عوارض مختلف در بدن افراد انجام می‌دهند، گرفتن آزمایش است. همیشه این‌گونه نیست که برای درمان بیماری خاصی از ما آزمایش گرفته شود؛ گاهی از بخش‌های مختلف بدن فرد آزمایش گرفته می‌شود تا از سلامت آن بخش‌ها اطمینان حاصل گردد.

چکاپ کامل بدن یا آزمایش کامل سلامت نیز با همین هدف انجام می‌شود. در این روند، آزمایش‌های مختلفی از بخش‌های مختلف بدن فرد گرفته می‌شود تا در صورت وجود عامل غیرعادی، پیش از وقوع یا وخیم شدن هرگونه عارضه‌ای از آن جلوگیری شود.

آزمایش‌ها در طول چکاپ کامل بدن با اهداف مختلفی انجام می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به تشخیص یک عارضه، بررسی وضعیت یک بیماری در بدن، بررسی وضعیت سلامت جسمی بیمار یا غربالگری اشاره نمود.

آزمایش چکاپ کامل بدن یکی از راه‌هایی است که با انجام مستمر آن، افراد می‌توانند به طور دائم بر وضعیت سلامت جسمی‌شان مسلط بوده و از شرایط بدن خود آگاه باشند. همچنین با انجام این آزمایشات، پزشک شما نیز می‌تواند اطلاعات دقیق‌تر و کامل‌تری از بدن شما داشته و همین امر باعث می‌شود تا توصیه‌های کاربردی‌تری را در زمینه‌های مختلف به شما ارائه کند.

لیست انواع آزمایش چکاپ کامل

اولین و مهم ترین سری چکاپ کامل بدن، آزمایش های خون هستند:

 آزمایش‌های خون

آزمایش‌های خون، یکی از بخش‌های بسیار مهم و حیاتی یک چکاپ کامل بدن را تشکیل می‌دهند. نتیجه این آزمایش‌ها می‌تواند یک دید بسیار خوب از وضعیت کلی سلامت فرد به پزشک بدهد. در ادامه به معرفی بعضی از آزمایش‌های رایج خون می‌پردازیم:

• آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

در آزمایش شمارش کامل خون، سطح گلبول‌های سفید و قرمز، هموگلوبین و پلاکت‌های موجود در خون فرد اندازه گیری می‌شود. این مشخصات می‌تواند دید خوبی از وضعیت کلی سلامت جسمی فرد به پزشک بدهد.

• آزمایش چربی خون یا پروفایل چربی

در این آزمایش، سطوح چربی در بدن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که شامل کلسترول‌‎های LDL (مفید)، کلسترول‌های HDL (مضر) و تری گلیسیریدهاست. نتیجه این آزمایش به ارزیابی وضعیت سلامت قلبی عروقی فرد کمک می‌کند.

• آزمایش عملکرد کبد (LFT)

در این آزمایش، آنزیم‌های کبد و سایر شاخص‌های لازم برای بررسی وضعیت سلامت و تشخیص عارضه‌های کبدی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

• آزمایش عملکرد کلیه‌ها (KFT)

این آزمایش سطح کراتینین، نیتروژن اوره خون (BUN) و سایر شاخص‌های مهم در تشخیص عارضه‌های کلیه را بررسی می‌کند.

• سطح گلوکز خون

سطح قند موجود در خون، جهت تشخیص دیابت یا پیش دیابت مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد.

• آزمایش عملکرد تیروئید (TFT)

آزمایش TFT سطح هورمون‌های غده تیروئید را با هدف تشخیص اختلالات تیروئید ارزیابی می‌کند.

• سطح ویتامین D

ویتامین D یک ویتامین حیاتی برای سلامت استخوان‌ها و سلامت کلی بدن محسوب می‌شود که سطح آن در بدن در چکاپ کامل بدن مورد ارزیابی قرار می‌‎گیرد. علائم کمبود ویتامین دی را جدی بگیرید!

• سایر آزمایش‌های خاص

در آزمایش کامل سلامت، بسته به سوابق پزشکی و وضعیت سلامت فرد، ممکن است علاوه بر آزمایش‌های رایج، یک سری آزمایش به خصوص نیز از فرد گرفته شود. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به آزمایش سطح آهن، آنالیز ادرار و آزمایش‌های بررسی عفونت‌های خاص اشاره نمود.

 بررسی‌های تصویربرداری

عکسبرداری از قسمت‌های مختلف، یک سری اطلاعات تصویری از بخش‌های داخلی بدن را به ما ارائه می‌کند که تجزیه و تحلیل آن‌ها می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌ها و مشکلات بالقوه موجود در بدن کمک کند. در ادامه به معرفی یک سری از عکسبرداری‌های رایجی که در یک آزمایش کامل سلامت انجام می‌شوند اشاره خواهیم کرد:

• اشعه ایکس(قفسه سینه)

عکسبرداری اشعه ایکس از قفسه سینه می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌های ریوی، قلب و سایر عارضه‌های مربوط به قفسه سینه کمک کند.

• سونوگرافی (شکم)

در این روش با استفاده از امواج صوتی از ارگان‌های حیاتی موجود در شکم تصویربرداری می‌شود که تصاویر گرفته شده می‌توانند در بررسی وضعیت کبد، کیسه صفرا، کلیه و سایر ارگان‌های موجود مفید باشند.

• نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG)

نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند که به تشخیص بی‌نظمی‌های موجود در ریتم قلب و سایر عارضه‌های قلبی کمک می‌کند.

• تست ورزش (TMT)

در این تست، وضعیت عملکرد قلب در هنگام انجام فعالیت جسمی بررسی می‌شود که می‌تواند اطلاعات مفیدی از وضعیت قلبی و عروقی بدن فرد به پزشک بدهد.

• اکوکاردیوگرافی

در اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج صوتی از ساختار و عملکرد قلب تصویربرداری می‌شود که با استفاده از تصاویر آن، پزشک می‌تواند مواردی مانند ناهنجاری‌های موجود در دریچه‌های قلب یا نارسایی قلب را بررسی کند.

تست سلامت ژنتیک

یکی از تست‌هایی که می‌تواند به شما در پیشگیری و تشخیص انواع بیماری‌های کمک کند آزمایش سلامت ژنتیک یا HealthX است که در آن احتمال بروز انواع سرطان و یا بیماری‌های مزمن مانند میگرن و لوپوس شناسایی می‌شود. تست سلامت ژنتیک با استفاده از نمونه خون یا بزاق انجام می‌شود و به شما دید کلی از سلامتی‌تان در سال‌های پیش رو را خواهد داد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید چکاپ کامل با تست HealthX را مطالعه نمایید.

مطلب پیشنهادی: با انواع آزمایش ژنتیک آشنا شوید.

 سایر تست‌های خاص

پزشک شما می‌تواند با استفاده از وضعیت سلامت جسمی و سوابق پزشکی‌تان، یک سری از عکسبرداری‌ها را به چکاپ کامل بدن شما اضافه کند. از جمله این عکسبرداری‌ها می‌توان به MRI، سی تی اسکن یا تراکم‌سنجی استخوان اشاره نمود.

غربالگری سرطان

آزمایش‌های غربالگری سرطان، برای پیشگیری و درمان به موقع این بیماری امری بسیار حیاتی و مهم است. بسته به سن، جنسیت یا سوابق پزشکی موجود در خانواده‌‍تان ممکن است آزمایش‌های مختلفی در این زمینه برای شما تجویز شود. بعضی از آزمایش‌های رایج در این زمینه عبارت‌اند از:

• پاپ اسمیر (مخصوص بانوان)

این تست برای سرطان دهانه رحم گرفته شده و می‌تواند تغییرات پیش از وقوع سرطان در این ناحیه را جهت پیشگیری شناسایی کند.

• ماموگرافی (مخصوص بانوان)

در ماموگرافی به کمک اشعه ایکس از بافت سینه عکسبرداری می‌شود که با استفاده از آن می‌توان سرطان سینه را در مراحل اولیه‌اش درمان کرد.

• آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA – مخصوص آقایان)

تست آنتی ژن اختصاصی پروستات، سطح PSA موجود در خون، با هدف تشخیص سرطان پروستات یا ارزیابی وضعیت سلامت پروستات اندازه گیری می‌شود.

• کولونوسکوپی

روده بزرگ و راست روده یا رکتوم با هدف تشخیص سرطان روده بزرگ یا پولیپ‌های پیش از وقوع سرطان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

      سایر تست‌های خاص

همانطور که در موارد قبل نیز به این امر اشاره کردیم، پزشک شما در بخش آزمایش‌های غربالگری نیز می‌تواند بر اساس سوابق و دستورالعمل‌های موجود، یک سری تست‌های مورد نیاز را به آزمایش کامل سلامت اضافه کند که از جمله آن‌ها می‌توان به غربالگری سرطان پوست یا تست ژنتیک اشاره نمود.

اهمیت و ضرورت انجام چکاپ سلامت

انجام چکاپ کامل بدن یک امر بسیار مهم در حفظ سلامت و پیشگیری از بروز هرگونه بیماری احتمالی در بدن است. در ادامه به معرفی تعدادی از مزایای انجام چکاپ کامل خواهیم پرداخت:

• 
  

  تشخیص زودهنگام بیماری‌ها

یکی از اهداف و مزایای اصلی چکاپ کامل، تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز بیماری‌هاست. به عنوان مثال، در صورتی که شخصی به فشار خون بالا مبتلا باشد، در طول معاینات فیزیکی متوجه این مسئله شده و می‌تواند پیش از اینکه عوارض سنگین‌تری به سبب آن در بدن او به وجود آید، به درمان این عارضه بپردازد. در آزمایش خون بیماری‌های دیگری از قبیل دیابت و سطح بالای کلسترول نیز تشخیص داده می‌شود.

• آرامش خاطر

یکی دیگر از مزایای انجام چکاپ کامل، آرامش خاطری است که با انجام آن در ذهن فرد شکل می‌گیرد. دانستن اینکه وضعیت سلامت جسمی‌تان خوب است یا درمان یک بیماری پیش از بروز آن در بدن می‌تواند تا مقدار زیادی استرس شما را کاهش داده و از نگرانی‌های شما کم کند.

• بهبود سلامت

انجام چکاپ کامل به طور منظم باعث می‌شود تا فرد همیشه در جریان وضعیت جسمی، انجام تست‌های غربالگری و واکسیناسیون خود باشد و به روز بودن در این زمینه بسیار اهمیت داشته و می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ و جدی در بدن شما جلوگیری کند.

• مدیریت بهتر بیماری‌های مزمن

در صورتی که به یک عارضه مزمن مانند دیابت یا بیماری قلبی مبتلا باشید، انجام چکاپ‌های مرتب می‌تواند باعث شود که پزشک شما همیشه در جریان شرایط فعلی شما بوده و عارضه مورد نظر را بهتر مدیریت کند.

• 
  

  کاهش هزینه‌های درمان

انجام معاینات به طور منظم باعث می‌شود تا بسیاری از عارضه‌ها در مراحل ابتدایی خود و پیش از وخیم شدن درمان شوند که همین امر باعث می‌شود تا از پرداخت هزینه‌های مربوط به درمان‌های سنگین جلوگیری شده و بیماری‌ها با هزینه‌ای بسیار کمتر در مراحل اولیه خود درمان گردند.

شرایط آزمایش چکاپ کامل

حتماً می‌دانید که بسیاری از آزمایش‌ها برای دقیق بودن نتیجه باید تحت شرایط خاصی از فرد گرفته شوند. البته پزشک شما پیش از انجام آزمایش، شرایط لازم را برای شما به طور کامل توضیح می‌دهد. در این قسمت به شرایط چند مورد از این آزمایش‌ها اشاره خواهیم کرد:

آزمایش خون

در آزمایش خون، یک نمونه از خون شما گرفته می‌شود و احتیاجی نیست برای آن ناشتا باشید.

آزمایش ادرار

این آزمایش‌ هم احتیاجی به ناشتا بودن ندارد. دقت داشته باشید که آزمایش ادرار در صبح زود به دلیل غلظت بیشتر ادرار فرد، کیفیت بیشتری دارد.

آزمایش سطح گلوکز خون

برای آزمایش قند خون شما باید ناشتا باشید. سعی کنید شب قبل یک وعده شام سبک میل کرده و پس از آن (از ساعت ۱۲ به بعد) به جز آب چیز دیگری میل نکنید.

آزمایش چربی خون

برای این آزمایش نیز باید شرایطی مشابه آزمایش قند خون داشته باشید. شما باید ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از انجام این آزمایش چیزی نخورده باشید.

آزمایش تیروئید

برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست. در آزمایش تیروئید، یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود که در نوزادان، این نمونه را از پاشنه پا می‌گیرند. اگر علائم کم کاری تیروئید را دارید؛ می توانید با تشخیص پزشک آزمایش تیروئید را انجام دهید.

آزمایش پاپ اسمیر

این تست نیازی به ناشتا بودن ندارد. در آزمایش پاپ اسمیر، از سلول‌های ناحیه گردن رحم نمونه گیری می‌شود. دقت داشته باشید که عادت ماهانه می‌تواند نتایج این تست را مختل کند. بنابراین در این زمان نباید برای این کار اقدام کرد.

آزمایش عملکرد کبد

این آزمایش به شرایط خاصی احتیاج ندارد و لازم نیست ناشتا باشید.

آزمایش عملکرد کلیه

در آزمایش عملکرد کلیه، نمونه خون از شما گرفته می‌‎شود و از ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از آن باید ناشتا باشید.

هر چند وقت یک بار چکاپ آزمایش کامل بدهیم؟

توصیه‌ای که از سوی پزشک در زمینه تعداد دفعات و روتین چکاپ کامل بدن به شما می‌شود با توجه به سن، ریسک فاکتورها و وضعیت سلامتتان متغیر خواهد بود. با اینکه دیدگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد، اما به طور کلی روتین آزمایش کامل سلامت به صورت زیر توصیه می‌شود:

• در صورتی که سن شما زیر ۵۰ سال بوده و در وضعیت خوبی از نظر سلامت هستید، هر سه سال یک بار.
• پس از رسیدن به سن ۵۰ سالگی، هر سال یک بار.

در صورتی که به بیماری‌های مزمنی مانند دیابت یا COPD (انسداد ریوی مزمن) مبتلا هستید، فارغ از سن و سال، تعداد دفعات معاینات شما باید بیشتر از حالت عادی باشد.

البته پزشک شما با بررسی نتیجه آزمایشات، ریسک فاکتورها و وضعیت سلامتتان ممکن است بازه زمانی بین معاینات را برای شما کوتاه‌تر یا بلندتر در نظر بگیرد.