علائم آب سیاه چشم باید جدی گرفته شوند! بیماری آب سیاه چشم یا گلوکوم (Glaucoma) به معنی افزایش فشار داخل چشم است. این عارضه می تواند به عصب بینایی صدمه وارد کرده و فرد را به کوری مبتلا کند. ضروری است که بدانید، این بیماری می تواند بدون هیچ نشانه ای پیشروی کند و فرد متوجه آن نشود.
بیمار هنگامی متوجه این عارضه می شود که بر اثر افزایش فشار داخل چشم، رشته های عصب بینایی او از بین رفته باشد. لذا تشخیص به موقع علائم گلوکوم می تواند در بهبود سریع بیماری نقش داشته باشد. مایع شفافی در چشم تراوش می کند که زلالیه نام دارد.
زلالیه از محلی که قرنیه با عنبیه تلاقی می کند، به بیرون تراوش می کند. این محل را در اصطلاح پزشکی زاویه می نامند. چنانچه به هر دلیلی زاویه مسدود شود، زلالیه دیگر به بیرون ترشح نخواهد کرد؛ همین امر باعث می شود تا فشار داخل چشم افزایش پیدا کند.
علت بوجود آمدن آب سیاه چشم
گلوکوم به دلیل ایجاد فشار زیاد در چشم بوجود می آید؛ حال این فشار می تواند دلایل زیادی از جمله:
- افزایش سن
- ژنتیکی
- سایر بیماری ها مثل دیابت
- و غیره
داشته باشد.
علائم آب سیاه چشم چیست ؟
بیماری آب سیاه چشم به دلیل فقدان تعادل در ساخت مایع داخل چشمی یعنی زلالیه بوجود می‌آید. گاهی میزان خارج شدن این مایع می‌تواند در بروز علائم آب سیاه چشم نیز نقش داشته باشد. این که چرا این عدم تعادل، بوجود می‌آید بستگی به نوع آب سیاه دارد. یک توپ را در نظر بگیرید!
رایج ترین نوع آب سیاه، گلوکوم زاویه باز اولیه است “primary open-angle”. این قسم آب سیاه، تنها نشانه‌ای که دارد، افت بینایی است. از همین رو، همه افراد جامعه صرف نظر از سن و جنس و حرفه‌ای که دارند، باید سالی یکبار مورد معاینه چشمی قرار بگیرند.
علائم اولیه آب سیاه چشم
آب سیاه چشم در ردیف بیماری های خطرناک چشمی قرار دارد. این بیماری انواع مختلفی دارد که در متن فوق به نوع زاویه باز آن اشاره شد. نوع دیگر این بیماری آب سیاه زاویه بسته است. (POAG).
گلوکوم زاویه باز معمولا هیچ نشانه ای ندارد تا این که فرد در بینایی خود دچار کاهش دیده می شود. با این همه بیماری گلوکوم در بیشتر بیماران دارای نشانه های اولیه است. به عنوان مثال در مراحل اولیه، فرد ممکن است دید محیطی خود را از دست بدهد و تنها کمی دید داشته باشد.
میدونی چند درصد احتمال داره به گلوکوم مبتلا بشی؟! با HealthX، میتونی احتمال ابتلات به آب سیاه چشم رو ارزیابی و از بروز بیماری های ژنتیکی پیشگیری کنی. برای اطلاعات بیشتر کلیک کن.
در نشانه های اولیه آب سیاه، تاری دید رخ می دهد که این اتفاق از یک سمت و معمولا از قسمت داخلی چشم شروع می شود. اما در مراحل پیشرفته شاهد این علائم هستیم:
- افت دید محیطی
- دیده شدن یک هاله رنگی در اطراف چراغ ها
- تعویض زود به زود عینک
- افت دید در تاریکی
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- چشم درد زمانی که فرد چشم خود را به طرفین حرکت می دهد
- قرمزی چشم
- سفت شدن کره چشم
- حس نبض زدن در ناحیه بالای چشم
- کاهش دید در شب
- ناتوانی در تطبیق دید از روشنایی به تاریکی
- بروز کوری در صورت عدم مراجعه به پزشک
علائم انواع آب سیاه چشم
آب سیاه چشم در بیشتر بیماران تا هنگامی که دید شروع به افت نکرده است، مشخص نمی شود. این پدیده هنگامی که به رشته های عصب بینایی صدمه می زند، باعث مشاهده شدن نقاط کور کوچکی می‌شود.
این نقطه ها در پیرامون جانبی میدان بینایی ظاهر می شوند. متاسفانه بیماران بسیاری هستند که تا هنگامی که عصب بینایی کاملا از بین نرفته، این نقاط کور را درک نمی کنند.
در حقیقت کوری زمانی اتفاق می افتد که تمامی عصب بینایی نابود شده باشد. در ادامه، ضمن مرور انواع آب سیاه به علائم گلوکوم یا علائم آب سیاه چشم نیز اشاره می شود.
علائم گلوکوم باز
یکی از انواع نشانه های آب سیاه چشم، گلوکوم باز است. متاسفانه در حال حاضر دانشمندان علت قطعی بروز این بیماری را تشخیص نداده اند. در بعضی از موارد، عصب هایی که پروسه تخلیه را کنترل می کنند، ممکن است عملکرد خود را از دست داده باشند.
در برخی موارد دیگر نیز پای پروتئین ها، رنگدانه ها، سلول های خونی، و دیگر مواد زائد در میان است. این مواد قادرند باعث مسدود شدن شبکه ترابکولار شوند. چنانچه فرد تجربه درمان های استروئیدی را نیز داشته باشد، می تواند باعث بالا رفتن فشار داخلی چشم شود.
علائم آب سیاه چشم در مراحل نخست خود نشانه های واضحی ندارد. اما در مراحل پیشرفته، تار شدن دید ممکن است اتفاق بیفتد. تاری دید می تواند در یک یا هر دو چشم ظاهر شود.
گاهی نیز این پدیده با باریک شدن میدان بینایی همراه است. در این شرایط تاری دید از لبه های بیرونی میدان بینایی فرد آغاز می شود. کم کم این کاهش بینایی گسترش یافته و در صورت عدم مراجعه به پزشک به کوری ختم می شود.
علائم گلوکوم مادرزادی
آب سیاه چشم حتی می تواند مادرزادی باشد. این امر به خاطر مختل شدن ساختمان زلالیه اتفاق می افتد. فشار چشم از همان زمان که فرد متولد می شود، بالاست.
چنانچه نوزادی دارای چشم های سفید و کدر رنگ بود، لازم است هر چه سریعتر نوزاد را به چشم پزشک رساند. یکی دیگر از نشانه های گلوکوم مادرزادی بزرگ بودن و ترس نوزاد از نور است.
علائم آب سیاه با زاویه بسته
در این وضعیت آب سیاه چشم پشت عنبیه تولید شده و به وسیله مردمک به قسمت جلوی چشم حرکت می کند. این مایعات سپس به وسیله کانال ترابکولار به سمت رگ های بخش سفید چشم می روند. گلوکوم بسته زمانی رخ می دهد که کانال ترابکولار بسته شده باشد.
در چنین شرایطی این مایع تولید شده دیگر قادر به تخلیه نیست. وقتی این مایع به درستی در حرکت نباشد و تخلیه نشود، موجب بالارفتن فشار در چشم شده و به عصب بینایی ضربه می زند. نشانه های آب سیاه می تواند با یک تاری بینایی بسیار شدید شروع شود. این تاری بدون درد نیست. سایر نشانه های آب سیاه بسته عبارتند از:
- درد شدید
- قرمز شدن چشم
- مشاهده کردن هاله های نور
- تهوع
- تغییر رنگ در قرنیه
- مردمکی که دیگر قادر به حرکت نیست
- نیمه باز شدن قرنیه
- پرخونی مژگانی
علائم گلوکوم ثانویه
آب سیاه چشم می تواند به صورت گلوکوم ثانویه عارض شود. در این بیماری، دیگر عوارض و بیماری های چشمی می تواند در بوجود آمدن گلوکوم ثانویه نقش داشته باشند. بیماری هایی که می توانند در علائم آب سیاه چشم از نوع ثانویه نقش داشته باشند، عبارتند از:
- آب مروارید شدید
- تومورها
- آسیب های چشمی
- التهاب و عفونت چشم
- عمل جراحی چشم
علائم گلوکوم رنگی
یکی دیگر از اقسام آب سیاه چشم ، گلوکوم رنگدانه ای (Pigmentary Glaucoma) است. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که رنگدانه های چشم از عنبیه رها شوند. این امر باعث مسدود شدن بافت زاویه چشم می شود.
این بخش از چشم در حالت عادی دارای شبکه هایی است که مایع زلالیه از آن خارج می شود. وقتی این مجرا به وسیله رنگدانه ها بسته می شوند، مایع زلالیه قادر به خارج شدن نیست. همین مسئله می تواند به چشم فشار بیاورد.
علائم گلوکوم تنش طبیعی
گلوکوم تنش طبیعی Normal Tension نیز یکی دیگر از انواع آب سیاه چشم است. نام دیگر این بیماری آب سیاه کم فشار Low-tension می باشد. گاهی اوقات بدون هیچ نوع فشاری، به عصب صدمه وارد می شود.
علت این امر هنوز مشخص نیست. با این همه حدس زده می شود ممکن است یک نوع حساسیت شدید در میان باشد. ممکن است وقتی جریان خون به قدر کافی به بافت چشم و عصب بینایی نرسد، این عارضه رخ بدهد. در حقیقت نشانه گلوکوم تنش طبیعی می تواند گونه ای نادر از آب سیاه باشد که دانشمندان قادر به درک آن نیستند.
تاثیر آب سیاه چشم بر عصب بینایی
اگر این متن را تا این جا خوانده باشید، متوجه شده اید که عصب بینایی زمانی دچار آسیب می شود که آب سیاه چشم به آن فشار آورده باشد. وقتی فشار داخلی چشم بنا به دلایلی که در این متن آمد، افزایش پیدا کند، به عصب های دید صدمه می زند.
اگر قبل از آسیب دیدن کامل عصب بینایی به چشم پزشک مراجعه نکنیم، احتمال از دست رفتن عصب های بینایی بسیار بالا خواهد بود. با مراجعه به موقع می توان رشته های عصبی را بازسازی کرد.
علائمی که باید به پزشک مراجعه کرد
برای پیشگیری از آب سیاه چشم بهتر است، سالی یک بار به چشم پزشک مراجعه کرد. در عین حال اگر حتی یکی از علائم آب سیاه چشم را در خود احساس می کنید، خوب است حتما با یک چشم پزشک مشورت کنید. آب سیاه یک بیماری ساده نیست.
اگر در مراحل اولیه بروز این بیماری، درمان شروع شود، چشم سلامت خود را باز می یابد؛ اما هرگونه سهل انگاری و به تعویق انداختن زمان مراجعه به پزشک باعث نابودی کامل عصب بینایی و در نتیجه کوری می شود. اگر سن شما بالای چهل سال است و بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون دارید، در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.
سوالات شما
آیا لیزر در درمان آب سیاه چشم کمک کننده است؟
خوشبختانه یکی از راه های درمانی آب سیاه استفاده از لیزر است. این شیوه با این که یک راه موثر در درمان آب سیاه دانسته شده اما در برخی از افراد نتیجه پایداری به دست نمی دهد. لذا امکان عود بیماری است.
آب سیاه چگونه با عمل جراحی بهبود می یابد؟
عمل جراحی می تواند با به وجود آوردن یک منفذ و راه خروج برای زلالیه، مایع شفاف را از چشم خارج سازد. زمانی از این روش استفاده می شود که لیزر و دارو درمانی نتوانسته باشد بهبودی حاصل کند. این شیوه بسیار ایمن و موفق ارزیابی شده است.
متداول ترین شیوه های درمان گلوکوم چیست ؟
برای درمان گلوکوم از دارو استفاده می شود. این تجویز در مراحل آغازین بیماری است. دارو را باید به صورت قطره ای در چشم ریخت. این داروها کمک می کنند تا فشار داخلی چشم کم شده و عصب از صدمه دیدن در امان باشد.
