آزمایش‌های چکاپ کامل زنان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها برای بررسی وضعیت سلامت و تندرستی خانم‌ها است. بسیاری از افراد تنها در صورت بروز بیماری یا علائم آن در بدن به پزشک مراجعه می‌کنند. در صورتی که باید هنگامی که در سلامتی نیز به سر می‌برید هم به طور مرتب به پزشکتان سر بزنید. این معاینات منظم با اهداف زیر انجام می‌شوند:
- تحت نظر گرفتن هرگونه مشکل پزشکی در بدن
- ارزیابی میزان خطر ابتلای شما به بیماری‌های مختلف در آینده
- تشویق شما به داشتن سبک زندگی سالم
- به روز نگه داشتن برنامه واکسیناسیون
چرا انجام آزمایش‌های چکاپ کامل زنان مهم است؟
معاینه های روتین در حفظ سلامت زنان نقش مهمی دارند. با انجام چکاپ کامل زنان که شامل آزمایش هایی چون سرطان سینه، سرطان تخمدان، معاینه های باروری، تراکم استخوان ها و حتی بررسی وضعیت هورمون ها به پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری و هم همچنین بالابردن کیفیت زندگی اهمیت بالایی دارد.
فهرست آزمایش‌های چکاپ کامل زنان
حتی در زمان سلامتی نیز به معاینات منظم توسط پزشک احتیاج دارید. به عنوان مثال، تنها راهی که می‌توانید از طریق آن متوجه شوید که فشار خونتان بالاست، این است که آن را تحت نظر گرفته و به طور منظم چک کنید. همچنین بالا بودن سطح قند و کلسترول در بدن نیز ممکن است در مراحل اولیه ظهور خود در بدن هیچ گونه علائمی از خود نشان ندهند. انجام یک آزمایش خون ساده چیزی است که می‌تواند تمامی این موارد را بررسی کند.
در ادامه لیست آزمایش‌هایی که در چکاپ کامل زنان (۱۸ تا ۳۹ سال) انجام می‌شوند و توضیحاتی در مورد هریک از آن‌ها آماده کردیم که می‌تواند شما را در این زمینه راهنمایی کند:
آزمایش سلامت ژنتیک
یکی از روش‌های مؤثر در پیشگیری و تشخیص انواع بیماری‌ها، تست سلامت ژنتیک HealthX است. این آزمایش توانایی شناسایی احتمال بروز انواع سرطان و بیماری‌های مزمن مانند میگرن و لوپوس را دارد.
با بررسی نمونه‌های بزاق، نتایج آزمایش سلامت ژنتیک به فرد اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت سلامتی او در آینده ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید تست سلامت HealthX را مطالعه نمایید. برای دریافت مشاوره ژنتیک کلیک کنید.
آزمایش فشار خون
یکی از مهم ترین آزمایش های چکاپ کامل زنان، زیر نظر داشتن فشارخون است. در کنار رعایت رژیم غذایی درست و داشتن شرایط زیر، فشار خون شما باید هر ۳ تا ۵ سال یکبار بررسی شود:
- فشار خونتان در محدوده نرمال باشد (عدد بالایی فشارخون کمتر از ۱۲۰ و عدد پایینی کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه)
- ریسک فاکتورهای فشار خون بالا را نداشته باشید
- برای فشار خون بالا چی بخوریم؟
در صورتی که هرکدام از موارد زیر برای شما صدق کند، باید هر سال برای معاینه فشار خون خود به پزشک مراجعه کنید:
- عدد بالایی از ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی‌متر جیوه و عدد پایینی از ۷۰ تا ۷۹ میلی‌متر جیوه باشد.
- به دیابت، بیماری قلبی، مشکلات کلیوی، اضافه وزن یا شرایط خاص پزشکی دیگری مبتلا باشید.
- یکی از بستگان درجه یک شما به بیماری فشارخون بالا مبتلا باشد.
- سیاه پوست باشید.
- در دوران بارداری خود فشار خون بالا را تجربه کرده باشید.
اگر عدد بالایی بیشتر از ۱۳۰ و عدد پایینی بیشتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه باشد، شما به سطح ۱ بیماری فشار خون بالا مبتلا بوده و برای دریافت مشاوره در مورد کاهش آن باید به پزشک خود مراجعه نمایید. همچنین می‌توانید راه های پیشگیری از فشار خون بالا را مطالعه نمایید.
مطلب پیشنهادی: آزمایش‌های چکاپ آقایان
معاینه سرطان سینه در چکاپ کامل زنان
سرطان سینه یکی از بیماری های شایع در بین زنان است. برخی روش های معاینه سینه در خانه وجود دارد که بهتر است خانم ها به صورت ماهانه آن ها را انجام دهند و در صورت مشاهده هرگونه نشانه غیرعادی به پزشک مراجعه کنند. با این حال، معاینه خانگی به تنهایی کفایت نمی کند؛ انجام آزمایش های مربوط به سرطان سینه مثل سونوگرافی و ماموگرافی سالی یک بار یا دو سال یک بار بهتر است انجام شود.
- انجام آزمایش ماموگرافی برای اکثر زنان زیر ۴۰ سال توصیه نمی‌شود.
در صورتی که بنا به دلایلی مثل:
- ابتلای مادر یا خواهر به سرطان سینه در سن کم (معمولاً شروع معاینات را از سنی زودتر از سن ابتلای خویشاوند فرد به سرطان در نظر می‌گیرند)
- وجود یک نشانگر ژنتیکی پرخطر در بدن شما
خطر ابتلا به سرطان سینه برای شما بیشتر از مردم عادی باشد، ممکن است پزشکتان برای شما تصویر برداری ماموگرافی، MRI یا سونوگرافی را تجویز کند. نکته قابل توجه این است که این آزمایش ها وجود توده یا هر گونه علائمی از بیمار را بررسی می کند؛ در واقع شما را از مبتلا شدن به بیماری مطلع می کنند. البته که تشخیص زودهنگام در درمان سرطان نقش بسزایی دارد؛ اما اگر بدانیم که از نظر ژنتیکی ریسک ابتلا به چه بیماری ها و سرطان هایی را داریم، می توانیم برای پیشگیری، اقدامات لازم را انجام دهیم. آزمایش ژنتیک سلامت HealthX به پیشگیری از بیماری ها کمک می کند.
سرطان دهانه رحم
معاینات مربوط به سرطان دهانه رحم باید از سن ۲۱ سالگی در لیست آزمایش چکاپ کامل زنان قرار گیرد.
پس از انجام اولین آزمایش:
- زنان بین ۲۱ تا ۲۹ سال باید هر سه سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر (آزمایشی برای تشخیص سرطان دهانه رحم) را انجام دهند. انجام آزمایش HPV برای افراد این گروه سنی توصیه نمی‌شود.
- زنان بین ۳۰ تا ۶۵ سال می‌توانند بین انجام هر سه سال یکبار پاپ اسمیر، هر پنج سال یکبار تست HPV یا انجام هر دو تست هر پنج سال یکبار یکی را انتخاب کنند.
- زنانی که تحت درمان وضیعت پیش سرطانی (دیسپلازی دهانه رحم) قرار گرفته‌اند باید به مدت ۲۰ سال پس از درمان یا تا سن ۶۵ سالگی به طور منظم تست‌های پاپ اسمیر را انجام دهند.
- در صورتی که رحم و دهانه رحم خود را قبلا برداشته اید (هیسترکتومی کامل) و سابقه تشخیص سرطان رحم را هم نداشته باشید، احتمالا دیگر به انجام تست‌های پاپ اسمیر نیازی نخواهید داشت.
میدونی ریسک ابتلا به چه بیماری‌هایی رو داری؟!
با HealthX، میتونی احتمال ابتلات به بیماری‌های ژنتیکی رو ارزیابی و ازشون پیشگیری کنی. برای اطلاعات بیشتر کلیک کن.
معاینه کلسترول در چکاپ کامل زنان
انجام معاینات سطح کلسترول بدن باید به این صورت در برنامه آزمایش چکاپ کامل زنان شروع شود:
- در صورت عدم وجود بیماری عروق کرونر قلبی، چکاپ کلسترول باید از سن ۴۵ سالگی آزمایشات شروع شود.
- زنانی که دارای ریسک فاکتورهای بیماری عروق کرونر قلبی هستند باید این معاینات را از ۲۰ سالگی شروع کنند.
معاینات سطح کلسترول بدن باید به صورت زیر برنامه ریزی شوند:
- برای زنانی که دارای سطح کلسترول عادی هستند، هر ۵ سال یکبار.
- در صورت ایجاد تغییر در سبک زندگی (از جمله تغییر رژیم و اضافه وزن) فاصله بین معاینات باید کمتر شود.
- در صورت ابتلا به بیماری‌هایی از جمله دیابت، بیماری قلبی، مشکلات کلیوی یا سایر شرایط خاص، باید معاینات با فاصله کمتری نسبت به مردم عادی انجام شوند.
معاینه دیابت در آزمایش‌های چکاپ زنان
در صورتی که هیچ کدام از ریسک فاکتورهای دیابت در بدنتان وجود نداشته باشد، شما باید معاینات دیابت را از سن ۳۵ سالگی شروع کرده و هر سه سال یکبار آن را انجام دهید. در صورتی که ریسک فاکتورهای دیابت در بدن شما دیده شود، ممکن است نیاز به تعداد معاینات بیشتر و با فاصله کمتری داشته باشید. این ریسک فاکتورها می‌توانند موارد زیر باشند:
- یکی از بستگان درجه یک شما به دیابت مبتلا باشد.
- وجود اضافه وزن یا چاقی.
- ابتلا به فشار خون بالا، پیش دیابت یا سابقه بیماری قلبی.
در صورتی که قصد بارداری داشته و به اضافه وزن یا سایر ریسک فاکتورهای دیابت مانند فشار خون بالا مبتلا هستید، ابتدا باید معاینات و تست‌های دیابت را انجام دهید. در مقاله آزمایش های لازم قبل از بارداری، به طور مفصل در این باره صحبت کردیم.
معاینه دندان
برخی از افراد به دلایل ژنتیکی، بیشتر از سایرین مستعد پوسیدگی دندان هستند. این دسته از افراد برای پیشگیری از پوسیده شدن دندان ها و به حداقل رساندن آسیب ها، علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان، باید به صورت منظم چکاپ انجام دهند. شما باید برای معاینه و جرم گیری دندان‌های خود، سالی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که به تعداد معاینات بیشتری نیاز داشته باشید، دندانپزشک شما را در جریان قرار داده و برایتان برنامه ریزی خواهد کرد.
معاینه چشم
- در صورتی که مشکلات بینایی دارید، برای معاینه چشم هر دو سال یکبار به چشم پزشکی مراجعه نمایید. البته در صورت نیاز، چشم پزشک برای شما تعداد معاینات بیشتری را تجویز خواهد کرد.
- در صورت ابتلا به دیابت، باید حداقل هر سال یک بار آزمایش چشمی بدهید که شامل معاینه شبکیه (پشت چشم) نیز باشد.
بررسی ابتلا به بیماری‌های عفونی در چکاپ کامل زنان
زنان بسیاری درگیر بیماری های عفونی زنانه یا جنسی هستند؛ اغلب این بیماری ها با داروها و مراقبت های بهداشتی حل می شوند اما دسته ای دیگر از این بیماری ها، می توانند عوارض و خطرات جدی را برای خانم ها به دنبال داشته باشند؛ لذا بهترین کار مراقبت و پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری ها است.
کلامیدیا و سوزاک
- زنانی که از نظر جنسی فعال هستند، باید تا سن ۲۵ سالگی غربالگری کلامیدیا و سوزاک را انجام دهند.
- زنان از ۲۵ سال به بالا تنها در صورت بودن در معرض خطر ابتلا باید معاینات کلامیدیا و سوزاک را انجام دهند.
هپاتیت C
- تمامی بزرگسالان بین ۱۸ تا ۷۹ سال باید یک بار تست هپاتیت C را انجام دهند.
- زنان باردار باید در هریک از دوره‌های بارداری خود این تست را انجام دهند.
ایدز (HIV)
- تمامی افراد ۱۵ تا ۶۵ ساله باید یک بار آزمایش ابتلا به HIV را انجام دهند.
علاوه بر این موارد، شما ممکن است بسته به سبک زندگی و سابقه پزشکی خود به آزمایش‌های دیگری نیز در زمینه بیماری‌های عفونی مانند سفلیس، HIV و… نیاز داشته باشید.
معاینه فیزیکی در چکاپ کامل زنان
تمامی افراد بزرگسال باید هر چند مدت یک بار جهت انجام معاینات، به پزشک خود سر بزنند. هدف از انجام این معاینات عبارت است از:
- شناسایی بیماری‌ها
- ارزیابی میزان خطر ابتلا به مشکلات پزشکی مختلف در آینده
- تشویق فرد به داشتن سبک زندگی سالم
- به روز کردن واکسیناسیون
- حفظ ارتباط بین پزشک و فرد و در نتیجه افزایش بازدهی و کیفیت معاینات و توصیه‌های پزشکی
در هریک از این جلسات معاینه، قد، وزن و BMI شما باید بررسی شود.
پزشک شما ممکن است در طول معاینه از شما سوالاتی مربوط به موضوعات زیر بپرسد:
- افسردگی و اضطراب
- رژیم و تمرین
- مصرف توتون و الکل
- مسائل تغذیه و ورزش
معاینه‌های فیزیکی در چکاپ کامل زنان، به منظور ارزیابی جسمانی و تشخیص زودهنگام مشکلات جسمی و سلامتی زنان انجام می‌شوند. این معاینه‌ها ممکن است توسط یک پزشک، پرستار یا متخصص زنان انجام شوند و شامل موارد زیر باشند:
1. معاینه فیزیکی عمومی
معاینه فیزیکی عمومی شامل اندازه‌گیری وزن، قد، فشارخون، و ضربان قلب می‌شود. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت عمومی سلامت زنان را ارزیابی کنند.
2. بررسی پوست
پزشک می‌تواند پوست را برای شناسایی علائم عفونی، زگیل‌ها، ترک‌ها یا تغییرات مشکوک بررسی کند. همچنین برای بررسی علائم ابتلا به سرطان پوست، مخصوصا زمانی که در خطر ابتلا به این بیماری باشید، ضروری است. به عنوان مثال؛ در موارد زیر خطر ابتلای شما به سرطان پوست بالاست:
- سابقه ابتلا به سرطان پوست
- داشتن بستگان نزدیکی که به سرطان پوست مبتلا هستند
- سیستم ایمنی ضعیف
3. بررسی مهبل و رحم
معاینه مهبل و رحم شامل انجام پاپ اسمیر (Pap smear) برای معاینه رحم و اجزاء تناسلی دیگر مانند سرویکس و کولپوس است. این معاینه به تشخیص زودرس سرطان سرویکس و سایر مشکلات جنسی کمک می‌کند.
4. معاینه پستان
معاینه سینه ها برای بررسی تغییرات غیرعادی، تورم، ترشحات غیر عادی، یا کیست‌های پستان انجام می شود.
5. معاینه شکم و اعضای داخلی
پزشک ممکن است شکم و اعضای داخلی مانند رحم و تخمدان‌ها را معاینه کند تا به دنبال تورم، درد یا علائم مشکوک دیگر باشد.
6. معاینه عضلات و استخوان‌ها
این معاینه ها شامل بررسی استقامت و قدرت عضلات، مفاصل و استخوان‌ها است.
7. سیستم عصبی
ارزیابی وضعیت اعصاب و حساسیت‌ها از جمله معاینه‌های فیزیکی مهم هستند.
8. معاینه دستگاه تناسلی
معاینه دستگاه تناسلی یکی از اصلی ترین آزمایش ها در در چکاپ کامل زنان، برای تشخیص ویروس‌ها و عفونت‌های جنسی است.
9. انجام تست‌های خونی و آزمایش‌های دیگر
در صورت لزوم، پزشک می‌تواند تست‌های خونی و آزمایش‌های دیگری را نظیر تست‌های هورمونی یا تست‌های بیوشیمیایی درخواست کند.
معاینه‌های فیزیکی در چکاپ کامل زنان مهم هستند تا به تشخیص زودرس مشکلات جسمی و سلامتی کمک کنند و به زنان اطمینان دهند که وضعیت سلامتشان در دست پایش است. زنان باید به منظور حفظ سلامت خود به صورت منظم به چکاپ‌های زنان مراجعه کنند.
سایر معاینات چکاپ زنان
در صورتی که در سوابق خانوادگی‌تان، سرطان روده بزرگ یا پولیپ زیاد دیده می‌شود یا اینکه خودتان سابقه ابتلا به پولیپ یا بیماری التهابی روده (IBD) را دارید، حتما با پزشک خود در مورد غربالگری سرطان روده بزرگ صحبت کنید. وجود معاینه منظم تراکم استخوان نیز در برنامه آزمایش چکاپ کامل زنان زیر ۴۰ سال توصیه نمی‌شود.
بررسی روند ایمن سازی در چکاپ کامل زنان
واکسن‌های ضروری در حفظ سلامت افراد:
- واکسن HPV، در صورتی که قبلا تزریق نکرده باشید. تا سن 25، بهترین فرصت برای تزیریق واکسن گارداسیل یا HPV است.
- واکسن آنفولانزا: سالی یک بار تزریق شود.
- واکسن Tdap (کزاز-دیفتری و سیاه سرفه بدون سلول): در صورتی که در نوجوانی واکسن کزاز-دیفتری دریافت نکردید، می‌توانید در سن ۱۹ سالگی یا پس از آن این واکسن را یک بار تزریق کنید.
- واکسن کزاز-دیفتری: هر ده سال یک بار یک دوز بوستر (یا واکسن Tdap) تزریق کنید.
- واکسن واریسلا: در صورتی که تاکنون واکسن واریسلا یا آبله مرغان را دریافت نکردید، ۲ دوز از این واکسن را تزریق کنید.
- واکسن هپاتیت B: بسته به شرایطتان باید از این واکسن ۲، ۳ یا ۴ دوز دریافت کنید.
- واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخجه): در صورتی که در برابر MMR ایمن نیستنید، یک یا دو دوز از این واکسن را دریافت کنید. پزشک شما می‌تواند تشخیص دهد که شما نسبت به MMR ایمنی دارید یا خیر.
در صورتی که به مواردی مبتلا هستید که می‌توانند خطر ابتلای شما به بیماری‌هایی مانند ذات الریه را افزایش دهد، باید با پزشک خود در مورد دریافت واکسن‌ها وایمن‌سازی‌های مربوطه مشورت نمایید.
جمع‌بندی
انجام آزمایش‌های چکاپ کامل زنان به صورت دوره‌ای یکی از کارهایی مهمی است که تمام خانم‌ها با توجه به شرایط سنی و جسمی خود، باید در برنامه قرار بدهند. این آزمایش‌ها کمک می‌کند که بتوانند از جدید‌ترین وضعیت سلامت بدن خود آگاه باشید و در صورت نیاز بتوانید اقدامات لازم و پیشگیرانه‌ای انجام بدهند.
