بلاگ

هاپلوگروپ یا تک گروه چیست؟ چند نوع هاپلوگروپ وجود دارد؟
هاپلوگروپ جزو مباحث تبارشناسی و ژنتیک است که به اقوام و دودمان‌ قدیمی و بزرگ اشاره دارد. هاپلوگروپ یا هاپلوگروه، به‌ بررسی اجداد مشترک قومیت‌ها می‌پردازد. در ادامه این مقاله به معرفی انواع و پراکندگی‌ هاپلوگروه ها می‌پردازیم.

هاپلوگروپ ها چه هستند؟

مطابق تعریف انجمن بین‌المللی تبارشناسی ژنتیک، هاپلوگروپ (Haplogroup) یا هاپلوگروه به یک گروه جمعیتی از مردم گفته می‌شود که از طرف پدری، مادری یا هر دو، دارای یک جد مشترک باشند. یکی از راه های شناخت و کسب اطلاعات درباره اجداد پدری و مادری، تست نژاد است.

بعضی هاپلوگروه‌ها با نژادهای مشهوری مانند وایکینگ‌ها یا بومیان استرالیا مرتبط هستند. در برخی منابع، از عبارت‌ دودمان برای اشاره به هاپلوگروه استفاده می‌شود.

با توجه‌ به اینکه Y-DNA از پدر به پسر و mtDNA از مادر به دختر و پسر منتقل می‌شود، هر دو خط وراثت مرد و زن در تعیین هاپلوگروه نقش دارند.

هاپلوگروه ها در امتداد یک دیگر و از هم ایجاد شده اند که مبدا آن هاپلوگروهی است در آفریقا. و در طول چندین هزاره، تعداد آن‌ها افزایش یافته است. با هر بار جهش DNA، گروهی از این مجموعه جدا شده و هاپلوگروپ خود را تشکیل داده است.

هاپلوگروپ های اولیه

رایج‌ترین هاپلوگروپ چیست؟

هر هاپلوگروپ ژنتیکی معمولاً با یک حرف بزرگ انگلیسی نام‌گذاری می‌شود. ممکن است در ادامه، اعداد و حروف کوچکی هم به دنبال این حرف بیاید که نشان‌دهنده زیرشاخه و… است؛ مانند: A → A1 → A1a. در این‌ باره بیشتر توضیح خواهیم داد.

هاپلوگروه H که از نوع mtDNA یا مادری است، در میان حدود ۴۰ درصد از مردم اروپا یافت می‌شود. همین مسئله، آن را به رایج‌ترین هاپلوگروپ مادری در غرب بدل می‌سازد. البته این هاپلوگروپ در شمال آفریقا، خاورمیانه، آسیای مرکزی و شمال آسیا هم فراوانی قابل‌توجهی دارد.

در آفریقا، هاپلوگروه‌های L1، L2 و L3 رایج‌ترین هاپلوگروه‌های mtDNA هستند؛ در حالی‌ که در بیشتر کشورهای جنوبی و شرقی آسیا، انواع B، C، D، M و Y فراوان‌ترین‌ها محسوب می‌شوند. برای اقیانوسیه، رایج‌ترین هاپلوگروپ‌ها انواع N و P و در آمریکا نیز A، B، C و D هستند.

میان هاپلوگروه‌های Y-DNA یا پدری، در اروپا نوع R1 بیشترین سهم را دارد، در خاورمیانه نوع J معمول‌ترین است و در آفریقا نیز E و A رایج‌ترین‌ها به شمار می‌روند. انواع C، O و L در آسیا و اقیانوسیه و نوع Q هم در آمریکا بیشترین رواج را دارند.

مطلب پیشنهادی: درباره جد و آباد!

انسان نئاندرتال یکی از نژاد‌های باستانی و نخستین است حدود ۴۰ هزارسال قبل منقرض شده‌اند اما شباهت ژنی و ظاهری که با انسان‌های امروزی داشتند، توجه خیلی‌ها را جلب کرده است. برای آشنایی با نئاندرتال‌ها کلیک کنید.

تفاوت بین هاپلوگروپ های مادری و هاپلوگروپ های پدری چیست؟

بعضی از موارد تفاوت هاپلوگروه مادری و پدری عبارتند از:

بیشتر بخوانید: اقوام ایرانی شامل کدام قومیت ها می شوند؟

هاپلوگروپ مادری

هاپلوگروپ‌های مادری (Maternal haplogroups) توسط دی‌ان‌ایِ میتوکندری (دی‌ان‌ای میتوکندریایی)، یعنی mtDNA، تعیین می‌شوند. برخلاف انواع دیگر دی‌ان‌ای، mtDNA در خارج از هسته سلول قرار دارد و از همین‌ رو با دی‌ان‌ای‌های دیگر ترکیب نمی‌شود.

این مسئله باعث می‌شود که فرد با افراد دیگری که به خط تباری مستقیم مادری او تعلق دارند، هاپلوگروه مادری یکسانی داشته باشد؛ یعنی با مادر، برادر، خواهر، خاله و مادربزرگ مادری خود هاپلوگروه مادری یکسان دارند. چنانچه منشاء این هاپلوگروه را دنبال کنیم، به یک جهش ژنتیکی مشترک در مقطعی از تاریخ خواهیم رسید.

هاپلوگروپ پدری

وضعیت هاپلوگروه های پدری کمی پیچیده‌تر است. هاپلوگروه پدری به کروموزوم Y فرد مربوط می‌شود و به‌ خاطر آنکه این همان کروموزوم جنسی مردان است، از پدر به پسر به ارث می‌رسد. از آنجا که زنان کروموزوم Y ندارند، به‌طور پیش‌فرض هاپلوگروپ پدری نخواهند داشت.

با این‌ حال این امکان برای آن‌ها وجود دارد که با انجام آزمایش ژنتیک برای یکی از اقوام مذکر از طرف پدر، هاپلوگروپ پدری خود را پیدا کنند. در حالت ایده‌آل، این فرد باید پدر، برادر، عمو یا پدربزرگ فرد باشد.

انواع هاپلوگروپ ها

هاپلوگروپ‌ها را براساس دو دسته پدری (Y) و مادری (mtDNA) تقسیم‌بندی می‌کنیم:

هاپلوگروپ‌های پدری (Y)

هاپلوگروه های بدون جهش M168
- هاپلوگروپ A: رایج در آفریقا
- هاپلوگروپ B: آفریقا
یک نمونه هاپلوگروه

هاپلوگروپ‌های با جهش M168
- C: اقیانوسیه، آسیا، آمریکای شمالی و با فراوانی کمتر در آمریکای جنوبی، جنوب شرق آسیا، جنوب آسیا، غرب آسیا و اروپا
- YAP+:
  - DE
    
    D: تبت، نپال، ژاپن و آسیای میانه. به‌طور پراکنده در نیجریه، سویه و عربستان سعودی
    
    E: اروپا، خاورمیانه، شمال و شرق آفریقا. در ایران از ۱۰ درصد فراتر نمی‌رود.
    
    E1b1a
    
    E1b1b
هاپلوگروه های با جهش M89
- F: اقیانوسیه، اروپا، آسیا و قاره آمریکا
  - FT: چین، ویتنام و سنگاپور
- G: بیشتر در قفقاز و در ایران تنها ۱۰ درصد فراوانی دارد.
- H
  - H1’3
    
    H1
    
    H1a: هند، سریلانکا، نپال، پاکستان، ایران و آسیای میانه
    
    H1b
    
    H3: هند، سریلانکا، پاکستان، بحرین و قطر
  - H2
- IJK
با جهش‌های L15 و L16
- IJK
  - IJ
    
    I: رایج در اروپا، با فراوانی کمتر در خاورمیانه
    
    I1
    
    I2
    
    J: خاورمیانه، ترکیه، منطقه بالکان و شمال آفریقا
    
    J*عمدتاً در سقطرا (جزیره‌ای در یمن)،عمان، یونان، جمهوری چک و در میان مردمان ترک یافت می‌شود. مشاهداتی هم در پاکستان شده است.
    
    J1: رایج در سامی‌ها. در ایرانی‌ها به‌ندرت بالای ۱۰ درصد است.
    
    J2: رایج در بالکان، ساحل اروپایی مدیترانه و منطقه قفقاز. در ایرانی‌ها بالای ۲۳ درصد. در بین کردها فراوانی بالایی دارد. برای معرفی کامل هاپلوگروپ j2 کلیک کنید.
  - K
شما هم می توانید با آزمایش ژنتیک نیاکان، هاپلوگروه مادری و پدری خود را بشناسید؛ برای انجام آزمایش کلیک کنید.

خرید تست نیاکان AncestryX

همراه با جهش M9
- K
  - LT
    
    L: جنوب آسیا، آسیای میانه، جنوب غرب آسیا، مدیترانه و فراوانی در بین بلوچ‌ها
    
    T: شما آفریقا، شاخ آفریقا، جنوب غرب آسیا، جنوب آسیا و مدیترانه
  - K(xLT)
جهش M526
- M: گینه نو، شرق اندونزی
- NO
  - N: شمال اوراسیا
  - O: شرق، جنوب شرقی و جنوب آسیا، آسیای میانه
    
    O1
    
    O1a
    
    O1b
    
    O2
- P-M45
  - Q-M242
    
    Q-M3
  - R
    
    R1
    
    R1a: رایج در اوراسیا. فراوان در اقوام پشتون و بلوچ
    
    R1b: از ایرلند تا ایران گسترده و در نواحی کوهستانی ایران و ارمنستان نسبتاً رایج است؛ به‌ویژه اقوام یغنابی و کردها
    
    R2: جنوب آسیا و آسیای میانه
  - S: گینه نو و شرق اندونزی
هاپلوگروپ‌های R1a و R1b

هر دو هاپلوگروپ منشأ مشترکی در هاپلوگروپ R دارند، اما مسیرهای گسترش آن‌ها متفاوت بوده است. جالب است بدانید هر دو هاپلوگروپ با گسترش زبان‌های هندواروپایی مرتبط هستند و نقش مهمی در شکل‌گیری ساختار ژنتیکی اروپا و بخش‌هایی از آسیا داشته‌اند.

همانطور که بالاتر ذکر شد، R1a یکی از هاپلوگروپ‌های برجسته در آسیای میانه، جنوب آسیا، شرق اروپا و کشورهای حوزه بالتیک است. دانشمندان معتقدند که هاپلوگروپ R1a در حدود ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ سال پیش در اوراسیا پدید آمده باشد و با حرکت‌های مهاجرتی گروه‌های هندواروپایی از استپ‌های اوراسیا به سمت اروپا، آسیای میانه و جنوب آسیا گسترش یافته است.

هاپلوگروپ R1b بیشتر در غرب اروپا شایع است، اما در برخی از جمعیت‌های آسیای مرکزی و جنوب غربی آسیا نیز یافت می‌شود. هاپلوگروپ R1b در حدود ۱۸۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ سال پیش به وجود آمده و در دوران نوسنگی با مهاجرت کشاورزان اولیه از شرق به اروپا گسترش یافته است.

یک نمونه از هاپلوگروپ های آسیای شرقی

هاپلوگروپ‌های مادری (mtDNA)

هاپلوگروپ های میتوکندری یا mtDNA به سه دسته اصلی L، M و N تقسیم می‌شوند. دسته L تقریباً تمام آفریقایی‌تبارها را شامل می‌شود.

گروه M که در پی اولین موج مهاجرت انسان‌ها به وجود آمده،شامل:
- M1: اقوام اتیوپی، سومالی و هند
- CZ: بسیاری از مردم سیبری
  - زیرشاخه C: بعضی از سرخپوستان آمریکا
  - زیرشاخه Z: بسیاری از سامی‌ها، بعضی از کره‌ای‌ها، برخی از مردم شمال چین و بعضی از اقوام آسیای مرکزی
- D: بعضی از سرخپوستان آمریکا، بسیاری از سیبریایی‌ها و اقوام شمال آسیای شرقی
- E: اقوام مالایی، بورنئو، فیلیپینی، بومیان تایوان و پاپوآ گینه نو
- G: بسیاری از اقوام شمال شرق سیبری، شمال آسیای شرقی و آسیای مرکزی
- Q: اقوام ساکن ملانزی، پلینزی و گینه نو
دسته N نیز به دودمانی که در خارج از آفریقا تکامل یافته، اشاره می کند. اعضای این دسته عبارتند از:
- A: بسیاری از سرخپوستان آمریکا و بعضی از اقوام آسیای شرقی و سیبریایی‌ها
- I: فراوانی ۱۰ درصدی در شمال و شرق اروپا
- S: بخشی از بومیان استرالیا
- W: بعضی از اقوام اروپای شرقی، جنوب آسیا و جنوب شرق آسیا
- X: شماری از سرخپوستان آمریکا، سیبریایی‌های جنوب، آسیایی‌های جنوب غربی و اروپایی‌های جنوب
- Y: بیشتر نیوخ‌ها و نیاسی‌ها؛ بسیاری از آینوها، تونگوسی‌ها و آسترونزیایی‌ها. با فراوانی کم، در بعضی نقاط دیگر سیبری، شرق آسیا و آسیای مرکزی
- R: زیر شاخه بزرگی از نوع N که عملا به دو بخش اوراسیای غربی و اوراسیای شرقی تقسیم می‌شود. تقریبا تمام جوامع اروپا و بخش عمده‌ای از خاورمیانه امروزی در این زیرشاخه جای می‌گیرند. درصد کمی هم در سایر گروه‌های N قرار می‌گیرند. اعضای زیرشاخه R عبارتند از:
  - B: برخی از چینی‌ها، تبتی‌ها، مغولی‌ها، اقوام آسیای مرکزی، کره‌ای‌ها، سرخپوستان آمریکا، سیبریایی‌های جنوب، ژاپنی‌ها و استرالیایی‌ها
  - F: به‌طور عمده در جنوب شرق آسیا، به‌ویژه ویتنام و جزیره Hvar کرواسی
  - R0: در عربستان، اتیوپی و سومالی؛ همچنین اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا
  - Pre-JT: شام (ناحیه لبنان امروزی)، با فراوانی ۲۵ درصدی در اقوام بادیه‌نشین، دیده می‌شود؛ همچنین در شمال و شرق اروپا، رود سِند و مدیترانه
  - U: فراوانی زیاد در اوراسیای غربی، شبه‌قاره هند و الجزایر. زیرشاخه U5 آن در کشورهای اسکاندیناوی و بالتیک، به‌ویژه سامی‌ها، فراوانی بالایی دارد.
یک نمونه از هاپلوگروپ آمریکایی

هر فرد چند هاپلوگروپ می‌تواند داشته باشد؟

هر فرد دو هاپلوگروپ از سمت مادر و پدر دارد. برای زنان نمی‌توان با یک آزمایش، مستقیماً هاپلوگروه پدری را تعیین کرد؛ چرا که آن‌ها کروموزوم Y ندارند.

جمع‌بندی

هاپلوگروپ یا هاپلوگروه شامل جمعیتی از انسان‌ها است که از سمت پدری یا مادری، جد مشترکی دارند. به‌عبارتی بررسی هاپلوگروپ‌ها راهی برای آگاهی از واقعیت تعلق فرد به یک قوم و همین‌طور زمان و مکان زندگی اجداد او محسوب می‌شود.

تعلق فرد به یک هاپلوگروپ بستگی به تعداد SNPهایی(چندریختی تک-نوکلئوتید-single-nucleotide polymorphism،) دارد که او وارث آن‌ها است؛ یعنی اساساً همان تعداد جهش‌های ژنتیکی. با انجام آزمایش ژنتیک تبارشناسی، SNPهای فرد بررسی و هاپلوگروه‌های وی مشخص می‌شوند.
10 جولای
آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج لازم است؟
آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج به اندازه آزمایش خون و اعتیاد پیش از عقد ضرورت دارد اما خیلی ها به دلیلی نداشتن اطلاعات کافی به آن اهمیت نمی دهند! می‌دانیم که خانواده سنگ‌بنای جامعه محسوب می‌شود، ولی چه‌چیزی شالوده خانواده را شکل می‌دهد؟

شاید بتوانیم بگوییم اساس یک خانواده باثبات و شاد، «ازدواج سالم» است. ازدواج سالم به معنای وجود تفاهم بین زوج‌ها، ازجمله در مسائل بهداشتی و روانی، است.

در این‌ میان آزمایش‌های پیش از ازدواج یکی از کار‌هایی است که به شکل‌گیری ازدواج سالم، پرورش فرزندان تندرست و به دنبالِ آن، جامعه سرشار از سلامت کمک می‌کند.

در این مطلب به اهمیت آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج، انواع آن و پیامد‌های بی‌توجهی به این آزمایش‌ها می‌پردازیم.

منظور از آزمایش قبل از ازدواج چیست؟

آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج، همان‌طورکه از نامش مشخص است، به تست‌هایی گفته می‌شود که برای سنجش سلامت زوج‌های در شرف ازدواج، انجام می‌شوند. شاید معروف‌ترین نمونه آن‌ها، آزمایش نه‌چندان خوشنامِ اعتیاد باشد، ولی تست‌های مورد بحث ما بسیار فراتر از این‌ها هستند.

به‌ طور کلی افراد را هر اندازه هم که سالم و تندرست باشند یا در ظاهر این‌طور به نظر برسند، از لحاظ اختلالات ژنتیک احتمالی و داشتن بیماری‌های عفونی و مسری مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

کم‌خونی از نوع تالاسمی، ایدز و بیماری‌های آمیزشی مثل سیفیلیس، بعضی از بیماری‌هایی هستند که وجودشان در کسانی که این آزمایش‌ها را می‌دهند بررسی می‌شود.

به این شکل، احتمال انتقال بیماری از هر کدام از همسران به دیگری و همچنین به فرزندان تا اندازه‌ای مشخص می‌شود و طرفین این فرصت را پیدا می‌کنند تا با اقدامات لازم و تمهیدات مناسب، این خطر را به حداقل برسانند.

طبیعتاً در مواردی که به‌دنیا آوردن فرزند سالم دشوار باشد و فرزندآوری برای زوجین قابل چشم‌پوشی نباشد، آن‌ها حتی ممکن است ترجیح بدهند که قید ازدواج با یکدیگر را بزنند.

یکی از مهم‌ترین تست‌های پیش از ازدواج، تست‌های ژنتیک هستند که معمولاً به‌عنوان بخشی از مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج انجام می‌شوند. با وجود آنکه انجام «مشاوره ژنتیک» با پزشک متخصص برای عقد رسمی ضروری نیست، اما در انجام «تست ژنتیک قبل از ازدواج» اجباری وجود ندارد. برای آشنایی با سایر آزمایش‌های ضروری در چکاپ کامل زنان کلیک کنید.

با این‌حال آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج اهمیتی انکار نشدنی دارد و با آن احتمال مبتلا شدن فرزندان به بیماری‌ها و اختلالات شدیدی که می‌توانند آن‌ها را برای یک عمر درگیر کنند، بررسی می‌شود.

در واقع این آزمایش‌ها روی توانایی والدین برای به‌دنیاآوردن و پرورش فرزندان سالم تمرکز دارند تا خدای نخواسته، فرزندان آن‌ها با معلولیت‌ها یا ناتوانی‌هایی که علاوه‌بر عذاب دادن آن‌ها می‌تواند چندین خانواده را درگیر کند، پا به این کره خاکی نگذارند.

تست ژنتیک پیش از ازدواج یکی از کاربردهای آزمایش ژنتیک است؛ در مقاله انواع آزمایش ژنتیک، به معرفی دیگر تست ها پرداختیم.

در صورتی که درباره ضرورت آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج تحقیق کرده‌اید، مقاله جدید «تفاوت چکاپ ژنتیکی با آزمایش های روتین» نگاهی دقیق به مزایا و محدودیت‌های این تست‌ها در مقایسه با آزمایش‌های روتین ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید.

آزمایش ژنتیک قبل از عقد چطور انجام می‌شود؟

پس از مرحله مشاوره ژنتیک یا در حین آن، که تحت نظر پزشک متخصص یا متخصص ژنتیک انجام می‌شود، زوج‌ها می‌توانند برای انجام آزمایش ژنتیک اقدام کنند. پزشک خانواده و پزشک متخصص از کسانی هستند که مجازند برای تست ژنتیک، نسخه بنویسند.

تست ژنتیک قبل ازدواج روش‌های مختلفی دارد و بسته به تجهیزات موجود در آزمایشگاه و نوع آزمایش امکان دارد روی نمونه خون، پوست، بزاق، بافت سطح داخلی گونه‌هایا بافت‌های دیگر بدن زوجین انجام می‌شود. آزمایش ژنتیک معمولاً خطر یا ضرر جسمی برای فرد ندارد. تست ژنتیک با بزاق دهان بی دردسرترین راه آزمایش است.

به‌دلیل اهمیت بالایی که این تست‌ها دارند، باید مطمئن شویم که نمونه در آزمایشگاه‌های معتبر مورد آزمایش قرار بگیرد و تحت نظر پزشک مجرب بررسی شود. در این آزمایش‌ها، متخصص‌ها در DNA فرد به دنبال ژن‌هایی می‌گردند که عامل بیماری‌های خاص هستند.

مطلب پیشنهادی: آزمایش های ضروری پیش از بارداری

اهداف و اهمیت تست ژنتیک قبل از ازدواج

با توجه‌ به اینکه به‌طور کلی مردمِ امروزی نسبت به نسل‌های گذشته، فرزندآوری خیلی کمتری دارند و از طرفی هم عواملی که می‌توانند تأثیر منفی روی ژن‌ها بگذارند در همه‌جا حضور پررنگی دارند، اهمیت آزمایش‌های ژنتیک شاید از هر زمان دیگری بیشتر باشد.

در آزمایش‌های قبل از عقد، هدف‌های مختلفی دنبال می‌شوند که موارد زیر بعضی از آن‌ها هستند:
- محدود کردن گسترش و شیوع بیماری‌های خونی ژنتیکی خاص، مانند تالاسمی و کم‌خونی سلول‌های داسی‌شکل
- افزایش آگاهی مردم در مورد ازدواج سالم
- کاهش فشار بر مراکز بهداشتی و بانک‌های خون
- جلوگیری از انتقال بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت ب، هپاتیت سی، اچ‌آی‌وی (HIV) و ایدز به دیگران
- پیشگیری از به‌وجودآمدن مشکلات اجتماعی و روانی برای خانواده‌ها، بر اثر تولد فرزندان معلول یا دارای ناتوانی
- کاهش فشار‌های مالی کمرشکن وارده بر خانواده‌ها و جامعه، در راه رسیدگی به افراد دارای این اختلالات
بسیاری از اختلال‌های ژنتیکی زمانی مجال بروز پیدا می‌کنند که فردی دو نسخه معیوب از یک ژن داشته باشد؛ یعنی هر کدام از والدین وی، یکی از این نسخه‌های معیوب را داشته باشند و به او منتقل کنند.

در این اختلال‌ها، اگر فرزند تنها یک نسخه معیوب داشته باشد، به بیماری مربوطه دچار نخواهد شد و حتی علائمی هم از خود نشان نخواهد داد، اما بااین‌حال حامل یا ناقل این اختلال خواهد بود. اما اگر ژن معیوب از هر دو طرف به فرزند منتقل شود، او این اختلال را از بدو تولد خواهد داشت.

اهمیت آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج در این است که مشخص می‌کند آیا زن و شوهر حامل ژن معیوب هستند یا خیر؛ درحالی‌که این حامل بودن، نشانه قابل رؤیتی ندارد.

درصورتی‌که هرکدام از زوجین نسخه معیوبی از یک ژن داشته باشند، شرایط برای به‌دنیاآوردن فرزند سالم، دشوار یا غیرممکن می‌شود.

برای کسب اطلاعات در خصوص ارتباط بین ژنتیک و چکاپ کامل بدن، می‌توانید به مقاله ما ‘چکاپ کامل با تست سلامت ژنتیک‘ مراجعه کنید. این مقاله شامل توضیحات دقیقی درباره چگونگی استفاده از اطلاعات ژنتیکی برای بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از برخی از بیماری‌ها است.

چه کسانی باید آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج را انجام بدهند؟

به‌طورکلی به همه زوج‌هایی که در آستانه ازدواج هستند، توصیه می‌شود که آزمایش‌های ژنتیک را انجام بدهند؛ آن‌هم حداقل سه ماه پیش از آنکه پیوند زناشویی خود را آغاز کنند.

اما اگر در بین اعضای خانواده یا خاندان یکی از زوجین، یا هر دوی آن‌ها، اختلال ژنتیکی خاصی شیوع داشته باشد، معمولاً دیگر جای توصیه نیست و انجام آزمایش ژنتیک «ضروری» خواهد بود.

برخی نژاد‌ها و اقوام هم سابقه‌های خاصی در بعضی بیماری‌های ژنتیکی دارند که به‌تنهایی می‌تواند دلیلی برای انجام دادن چنین تست‌هایی با محوریت بیماری مذکور باشد؛ مثلاً:
- نژاد یهودی اشکنازی: بیماری تای ساکس (در ادامه توضیح خواهیم داد)
- آفریقایی-آمریکایی: بیماری کم‌خونی داسی‌شکل
- مردم مدیترانه و جنوب شرق آسیا: تالاسمی
به‌طور خلاصه، افرادی که شرایط زیر را دارند اگر نگوییم حتماً، در اغلب موارد باید آزمایش ژنتیک پیش از ازد‌واج بدهند:
- زوج‌هایی که با یکدیگر نسبت فامیلی دارند؛ حتی نسبت دور. در خصوص مشکلات ژنتیکی ازدواج فامیلی بیشتر بدانید.
- کسانی که در خانواده یا شجره خانوادگی خود پیشینه اختلالات یا بیماری‌های ژنتیکی دارند
- افرادی که مادرشان سابقه چند بار سقط داشته است
- اشخاصی که در محل زندگی یا کار خود، در معرض مواد شیمیایی مختلف یا امواج و پرتو‌های مضر قرار دارند
- کسانی که قصد دارند بعد از ازدواج، در کمترین زمان ممکن فرزندی به دنیا بیاورند
- اشخاصی که نژاد یا قوم آن‌ها پیشینه اختلالات ژنتیکی خاص را دارد
توصیه اکید می‌شود که زوج‌هایی که نسبت فامیلی بسیار دوری دارند هم تست ژنتیک بدهند. حتی زوجینی هم که نسبت‌های فامیلی خیلی کمرنگی با یکدیگر دارند با احتمالی نزدیک به ۵ درصد ممکن است بر اثر اختلالات ژنتیکی، فرزندی معلول به دنیا بیاورند.

موانع ژنتیکی قبل از ازدواج

معمولاً در تست‌ها یا غربال‌گری‌های پیش از ازدواج وجود بیماری‌ها و اختلالاتی بررسی می‌شود که هرکدام آن‌ها می‌توانند یک مانع ژنتیکی برای ازدواج باشند. تعدادی از مهم‌ترین اختلالاتی که در تست‌های ژنتیک استاندارد مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارت هستند از:

فیبروز سیستیک

فیبروز سیستیک یک اختلال ژنتیکی است که روی کیفیت مخاط اثر می‌گذارد و باعث می‌شود که در بخش‌های از بدن، این ترشحات حالتی غلیظ و چسبناک پیدا کنند. این غلظت بالا می‌تواند به اندام‌های فرد، به‌ویژه ریه و پانکراس، آسیب بزند و باعث بروز مشکل حاد یا مزمن در سیستم تنفسی و دستگاه گوارش شود.

فیبروز سیستیک جزء بیماری‌های مادام‌العمر به شمار می‌رود و درحال‌حاضر درمانی قطعی برای آن وجود ندارد؛ هرچند روش‌هایی برای مدیریت آن در دسترس هستند که می‌توانند طول عمر و کیفیت زندگی بیمار را بالاتر ببرند.

سندروم ایکس شکننده

سندروم ایکس شکننده (FXS) یا «سندرم مارتین بل» یک ناهنجاری ژنتیکی است که خودش را اغلب با کم‌توانی ذهنی و بهره هوشی پایین نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که این ناهنجاری یکی از شایع‌ترین علت‌های عقب ماندگی با زمینه خانوادگی به شمار می‌رود. این اختلال باعث ناهنجاری در کروموزوم ۲۳ یا کروموزوم ایکس می‌شود.

البته علائم جسمانی این بیماری، شامل کشیدگی صورت و بزرگی فک پایین، در اغلب مواقع زودتر از زمان بلوغ پدیدار نمی‌شود. سندروم FXS بیشتر پسر‌ها را درگیر می‌کند و معمولاً هم شدت آن در این جنس بیشتر است.

اختلالات خونی، مانند کم خونی سلول های داسی شکل

«کم خونی داسی شکل» یک اختلال خونی است که باعث می‌شود گلبول‌های قرمز خون به جای ظاهر دیسک‌مانند، شکلی غیرعادی و شبیه به داس یا هلال پیدا کنند. این شکل ناهنجار سلول‌های خونی، طول عمر آن‌ها را شدیداً پایین می‌آورد و عبور از مویرگ‌ها را نیز برای آن‌ها دشوار می‌کند.

کم‌خونی، به تأخیر افتادن رشد و بلوغ، آسیب‌دیدن سیستم بینایی، درد‌های شدید دوره‌ای و مسدود شدن موقتی عروق خونی از پیامد‌های احتمالی کم‌خونی داسی‌شکل هستند.

بیماری تای ساکس یا تِی-سَکس (Tay-Sachs)

تای ساکس یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث تولید نشدن یکی از آنزیم‌های مهم در بدن می‌شود که به تجزیه مواد چرب کمک می‌کند.

پیامد نبودِ این آنزیم، جمع شدن پروتئین‌های چرب در سیستم عصبی مغز و نخاع است که مقدار آن را به سطوح سمی می‌رساند و نوعی اختلال پیشرونده را در سیستم عصبی به وجود می‌آورد؛ به معنای آنکه به‌مرور زمان، علائم و عوارض آن بدتر می‌شوند.

واکنش شدید نسبت به صدا و محرک‌های دیگر در دوران نوزادی، کاهش هوشیاری، ضعف عضلانی و افت مهارت‌های حرکتی، تشنج و ازدست‌دادن بینایی، بخشی از علائم و پیامد‌های این اختلال پیشرونده هستند.

متاسفانه در بسیاری از موارد، تای ساکس کودکان را در حدود سن ۲ تا ۴ سالگی با عوارض ناشی از ذات‌الریه از پا درمی‌آورد. این بیماری هم درمان قطعی ندارد و با درمان‌های موجود تنها می‌توان آن را تا حدی مهار کرد و عوارض آن را کاهش داد.

آتروفی عضلانی نخاعی

آتروفی عضلانی نخاعی (SMA) یک بیماری ژنتیکی است که تحلیل عصب‌ها و ضعف پیشرونده عضلات را به‌همراه دارد. این بیماری عصبی-عضلانی، یکی از شایع‌ترین علل مرگ بچه‌های شیرخواره محسوب می‌شود.

عوارض SMA به شدت آن بستگی دارد و بسته به سنی که علائم این بیماری شروع می‌شوند، آن را به انواع مختلفی تقسیم می‌کنند.

مشکل در نشستن و ایستادن، ضعف و سستی عضله‌ها، رشد جسمی کمتر از سطح انتظار، لرزش در زبان، تنفس ضعیف، تجمع ترشحات در گلو و گریه ضعیف در نوزادان، جزء علائم و عوارض این بیماری هستند.

البته بیماری‌ها و اختلال‌هایی که در آزمایش ژنتیک مورد بررسی قرار می‌گیرند تنها به این موارد محدود نمی‌شوند. ازطرفی تست‌های جدیدتری هم هستند که به متخصصان امکان می‌دهند تا ژن‌های معیوب مربوط به بیش از ۴۰۰ اختلال دیگر را هم پیدا کنند.

بعضی از این اختلال‌ها بسیار نادر هستند و درمان‌های خاصی ندارند. البته مجموعا بخش عمده‌ای از این بیماری‌ها به‌طور کامل قابل درمان نیستند و بیمار ناچار است تا آخر عمر با آن‌ها سر کند.

جمع بندی

در پایان، دوباره تأکید می‌کنیم که مهم‌ترین راه برای جلوگیری از تولد فرزندان معلول و دارای ناتوانی‌های مادرزادی، در کنار انجام آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج، دوری کردن از ازدواج‌های فامیلی است.

هرچند بسیاری از هم‌وطنان عزیز ما به این پدیده نگاهی آمیخته به تمجید دارند و به‌نوعی هاله‌ای قدسی برای آن قائل هستند، ولی نمی‌توان شیوع بالای اختلالات ژنتیکی در این ازدواج‌ها را انکار کرد.

ضمنا مرسوم بودن پیوند‌های اینچنینی در یک فامیل نمی‌تواند دلیلی برای پیش‌نیامدن مشکلات اینچنینی در آینده باشد.

همان‌طور که توضیح دادیم، ژن‌های معیوب ممکن است در والد به‌صورت غیرفعال وجود داشته باشند، ولی در ترکیب با ژن معیوب والد دیگر، به بیماری و اختلال منجر شوند؛ اختلالی که می‌تواند زندگی را به کام جگرگوشه آن‌ها تلخ کند.
4 جولای
میل به شیرینی و علت آن؛ چگونه هوس شیرینی را از بین ببریم؟
علت میل به شیرینی بسته به موقعیت‌های مختلف، متفاوت است. از دلایل مهم تمایل به خوراکی شیرین:
- عادت
- ضعف و گرسنگی
- عدم تعادل در سطح گلوکز خون
- استرس و شرایط روحی
- بارداری
- دیابت
- بلغمی مزاج بودن
- ضعف طحال
را می‌توان نام برد. هوس شیرینی اغلب در زمان و شرایطی همچون:
- میل به شیرینی بعد از غذا
- بعد از ورزش
- قبل از دوره شروع پریود
- بعد از خواب
- و شرایط دیگر
به سراغ ما می‌آید که در ادامه مفصل درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

علت میل به شیرینی چیست؟ چرا هوس شیرینی میکنیم؟

علت میل به شیرینی بسته به موقعیت‌های مختلف متفاوت است و تا حد معقول نه تنها بد نیست، بلکه گاهی می‌تواند حس و حال افراد را تغییر دهد و موجب ایجاد نشاط در آن‌ها شود. اما داشتن میل زیاد به شیرینی ممکن است باعث بروز مشکلات متعدد از جمله افزایش وزن یا دیابت شود.

به همین دلیل بسیار مهم است که درباره علت میل به شیرینی بیشتر بدانیم و بتوانیم در مواقع لزوم خصوصاً در زمان پرخوری، از مصرف انواع شیرینی جات جلوگیری کنیم. گاهی علت پرخوری و میل به شیرینی می‌تواند ریشه عصبی هم داشته باشد؛ در مقاله دیگری که به علت پرخوری عصبی پرداخته، بیشتر در این مورد صحبت کردیم.
- گاهی از سر عادت این کار را انجام می‌دهیم
- گاهی برای رفع ضعف و گرسنگی خود به خوردن شیرینی روی می‌آوریم.
- بیشتر مواقع به علت عدم تعادل در سطح گلوکز خون به شیرینی جات تمایل داریم.
- اگر عادت‌های غذایی ناسالم داشته باشیم؛ مصرف مکرر مواد قندی باعث می‌شود بدن به این نوع غذاها وابسته شود. این وابستگی به مرور زمان میل به شیرینی را افزایش می‌دهد و کنترل آن دشوارتر می‌شود.
- اگر دچار افت قندخون شویم؛ وقتی مدت زیادی غذا نمی‌خورید یا وعده‌های غذایی نامنظمی دارید، سطح قند خون شما کاهش می‌یابد. در این حالت، بدن به دنبال راهی سریع برای جبران انرژی از دست‌رفته است و شیرینی‌ها به دلیل جذب سریع، گزینه‌ای جذاب به نظر می‌رسند.
- در نهایت، ژنتیک و ساختار مغزی نیز می‌توانند تمایل به شیرینی را تحت تأثیر قرار دهند. برخی افراد به طور طبیعی به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی یا ساختار مغز خود، میل بیشتری به مواد قندی دارند که این مسئله مدیریت این هوس‌ها را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند.
موارد دیگری از جمله:
- استرس و شرایط روحی
- بارداری
- دیابت
- بلغمی مزاج بودن
- ضعف طحال
- عدم تعادل هورمون‌ها
- فعالیت بدنی ناکافی
- عدم دریافت مواد مغذی کافی
- افت قند خون
- عوامل ژنتیکی و مغزی
از دلایل رایج هوس شیرینی هستند.

علت میل به شیرینی هر چه که باشد، چیزی که اهمیت دارد مصرف به جا و به اندازه مواد خوراکی قندی است. این مسئله خصوصاً برای کسانی که دیابت دارند، خانم‌هایی که در دوران بارداری به سر می‌برند و یا افرادی که به دنبال تناسب اندام هستند، اهمیت بیشتری دارد. توجه به میزان مصرف مواد قندی و تعادل در استفاده از انواع شیرینی جات می‌تواند در حفظ سلامتی افراد مؤثر باشد.

علت میل به شیرینی در طب سنتی

دلیل میل به شیرینی در طب سنتی هم مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر طب سنتی معمولاً افراد بلغمی مزاج تمایل زیادی به مصرف شیرینی دارند. این گروه از افراد دارای مزاج سرد و تر هستند، به همین دلیل باید با تعادل غذایی، هوس خود را کنترل کنند.

در طب چینی هم اعتقاد بر این است که هوس زیاد شیرینی به دلیل ضعیف بودن انرژی طحال اتفاق می‌افتد. چینی‌ها برای رفع این مشکل، تقویت طحال را توصیه می‌کنند.

مطلب پیشنهادی: معرفی بهترین رژیم های غذایی

هوس شیرینی جات تا حد معقول نه تنها بد نیست، بلکه گاهی می‌تواند حس و حال افراد را تغییر دهد و موجب ایجاد نشاط در آن‌ها شود؛ اما تمایل زیاد به شیرینی ممکن است باعث بروز مشکلات متعدد از جمله افزایش وزن یا دیابت شود.

چطور میل به شیرینی را کم و کنترل کنیم؟

اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که میل زیادی به خوردن شیرینی دارند، پس باید قبل از دچار شدن به عوارض ناخوشایند این عادت غذایی نامناسب، از روش‌هایی برای کاهش هوس خود استفاده کنید.

کاهش میل به شیرینی

این بار اگر هوس خوردن شیرینی داشتید، می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند صرف صبحانه پر از پروتئین، جویدن آدامس، خوردن میوه، نوشیدن آب، بهبود خواب، تغییر سبک زندگی و قرار دادن یک جایگزین سالم استفاده کنید. در ادامه به بررسی هر یک می‌‌پردازیم.

11 روش موثر برای کنترل هوس و میل به شیرینی

هوس کردن شیرینی، مخصوصاً در میانه روز یا بعد از وعده‌های غذایی، امری طبیعی است. اما اگر نتوانیم این هوس‌ها را مدیریت کنیم، ممکن است به مصرف بیش از حد قند و افزایش وزن منجر شود.
1. میوه‌های تازه را جایگزین کنید.
  میوه‌های طبیعی مانند سیب، موز یا خرما می‌توانند شیرینی مورد نیاز بدن را تأمین کنند و همزمان فیبر و ویتامین‌های ضروری را نیز به شما برسانند. خوردن میوه در زمانی که هوس شیرینی کرده اید، می‌تواند راهکار مؤثر دیگری برای غلبه بر هوس شما باشد.
2. شکلات تلخ مصرف کنید.
  اگر واقعاً هوس شکلات دارید، به سراغ شکلات‌های تلخ با درصد بالای کاکائو (۷۰ درصد یا بیشتر) بروید. این شکلات‌ها علاوه بر کاهش هوس، آنتی‌اکسیدان‌های مفیدی دارند.
3. آب بنوشید.
  گاهی اوقات بدن تشنگی را با گرسنگی یا هوس اشتباه می‌گیرد. یک لیوان آب بنوشید و چند دقیقه صبر کنید؛ نوشیدن آب خصوصاً بعد از ورزش می‌تواند تمایل شما به خوردن شیرینی را کم کند. گاهی فقط تشنگی باعث احساس نیاز به شیرینی می‌شود که می‌توانید به سادگی آن را حل کنید.
4. دمنوش‌های گیاهی را امتحان کنید.
  دمنوش‌هایی مثل چای دارچین یا زنجبیل طعم شیرینی ملایمی دارند و می‌توانند بدون نیاز به قند اضافی، میل شما به شیرینی را کاهش دهند.
5. اسموتی خانگی درست کنید.
  با ترکیب میوه‌های یخ‌زده مثل موز و توت‌فرنگی با ماست کم‌چرب یا شیر بادام، یک نوشیدنی سالم و خوش‌طعم تهیه کنید. این گزینه می‌تواند جایگزین سالمی برای دسرهای پرکالری باشد.
6. خوراکی‌های پروتئینی مصرف کنید.
  پروتئین می‌تواند احساس سیری طولانی‌تری ایجاد کند. به‌جای شیرینی، یک تکه پنیر، تخم‌مرغ آب‌پز یا ماست یونانی بدون قند میل کنید. زمانی که یک صبحانه پروتئینی می‌خورید، هوس خوردن مواد شیرین را از بین می‌برید. لازم نیست حتماً غذای گوشتی بخورید، زیرا مصرف تخم مرغ، ماست یونانی، برخی اسموتی‌ها و پنیرها نیز در این بین مؤثر هستند.
7. مغزها و دانه‌ها را امتحان کنید.
  مغزهایی مثل بادام، گردو یا پسته، همراه با مقدار کمی عسل طبیعی، می‌توانند یک میان‌وعده مقوی و شیرین باشند که انرژی شما را هم تأمین می‌کند.
8. آدامس بدون قند بجوید.
  آدامس‌های بدون قند می‌توانند دهان شما را مشغول کنند؛ تغییر عادات خوردن شیرینی در زمانی که احساس نیاز شدید به آن دارید می‌تواند در رفع هوس شما کمک کننده باشد. سری بعد می‌توانید جویدن آدامس را امتحان کنید.
9. فعالیت بدنی انجام دهید.
  گاهی هوس شیرینی ناشی از استرس یا بی‌حوصلگی است. یک پیاده‌روی کوتاه، چند حرکت کششی یا حتی یک نفس عمیق می‌تواند این حس را برطرف کند.
10. از هدف‌های خود یاد کنید.
  اگر در حال تلاش برای داشتن سبک زندگی سالم‌تر هستید، با خودتان مرور کنید که آیا خوردن شیرینی به این هدف کمک می‌کند یا خیر. این یادآوری می‌تواند در تصمیم‌گیری آگاهانه شما تأثیرگذار باشد.
11. سراغ خوراکی های شیرین سالم بروید.
  به جای خوردن مواد قندی ناسالم می‌توانید از خوراکی‌های شیرین سالم مانند کشمش یا خرما استفاده کنید.
در آخر؛ توجه داشته باشید که بهبود خواب می‌تواند در کاهش مصرف مواد قندی مؤثر باشد، زیرا داشتن یک خواب ضعیف می‌تواند شما را جذب غذاهای شیرین کند.

افراد چه زمان هایی بیشتر میل به شیرینی دارند؟

زمان هایی که بیشتر میل به شیرینی داریم!

یک علت میل به شیرینی نتیجه عادت کردن به این حالت در طول زمان است. در این عادت ما با سه حالت محرک، رفتار و پاداش مواجه هستیم. محرک می‌تواند تمایل به خوردن تنقلات باشد، رفتار همان خوردن شیرینی است و پاداش هم می‌تواند احساسی باشد که از مصرف شیرینی کسب کرده ایم.

بیشتر ما هنگام خوردن شیرینی با احساس خوشایندی مواجه می‌شویم که هورمون دوپامین نقش اصلی در این احساس را بر عهده دارد. بر این اساس هنگام خوردن شیرینی هورمون انسولین (تنظیم کننده سطح قند خون) به بخش‌های ابتدایی مغز بالا می‌رود و منجر به رشد ترشح سطح دوپامین در این ناحیه می‌شود.

بنابراین منجر به ایجاد احساس خوب می‌شود که دریافت این احساس خوب از شیرینی می‌تواند در طولانی مدت به یک عادت برای ما تبدیل شود. اما در ادامه به سایر مواردی می‌پردازیم که میل به شیرینی را افزایش می‌دهند.

بدن شما به چه مواد غذایی بیشتر نیاز دارد؟ برنامه غذایی که بر اساس ژنتیک شما تدوین شده باشد، تمام نیازهای بدن شما را در نظر می گیرد! برای آشنایی بیشتر با برنامه غذایی ژنتیکی کلیک کنید.

رژیم اصولی با تست ژنتیک تغذیه

بدن شما چقدر به شیرینی جات نیاز دارد؟ به کمک NutritionX هم به وزن ایده آل برسید هم سلامتی خود را حفظ کنید. همچنین برای دریافت مشاوره ژنتیک رایگان، روی دکمه مشاوره کلیک کنید.

خرید تست NutritionX
- میل به شیرینی بعد از غذا
هوس شیرینی بعد از غذا هم ممکن است برای هر یک از ما پیش بیاید که در این شرایط ولع خوردن قند با سیستم گوارشی در ارتباط است. بر اساس فیزیولوژی بدن، کار هضم کمی دشوار است.

به همین دلیل بدن برای حمایت از فرآیند گوارش، نیاز به دریافت انرژی دارد و این حالت از طریق ولع خوردن شیرینی رخ می‌دهد. ضمن اینکه بدن در حین هضم، انرژی زیادی را می‌سوزاند و جایگزینی آن از طریق خوردن مواد قندی امکان پذیر است.
- هورمون‌های گرسنگی
علت میل به شیرینی می‌تواند به دلیل گرسنگی هم باشد. ترشح هورمون گرلین که به هورمون گرسنگی مشهور است، در زمانی که افراد به اندازه کافی غذا نخورده اند یا از یک رژیم غذایی خوب پیروی نمی‌کنند، دچار مشکل می‌شوند.

بر اساس مطالعات انجام شده بر روی موش‌ها، میل به صرف شیرینی بعد از یک وعده غذایی کامل به دلیل عدم ترشح گرلین کاهش پیدا می‌کند.
- میل به شیرینی قبل از پریود
یک علت میل به شیرینی، تغییرات هورمونی است. به همین دلیل هوس شیرینی قبل پریودی در بسیاری از بانوان دیده می‌شود.

به عبارت دیگر در روزهای منتهی به قاعدگی، بانوان با افت هورمون پروژسترون و در مقابل با افزایش استروژن مواجه می‌شوند که احتمال افت قند خون را بالا می‌برد. در زمان کاهش قند خون بدن سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کند که منجر به هوس کردن شیرینی می‌شوند.
- تمایل به شیرینی در اوایل بارداری
بسیاری از بانوان هنگام بارداری هوس‌های مختلفی دارند که در بین آن‌ها هوس به ترشی جات و میل به شیرینی رایج تر هستند. حدود 40 درصد از هوس‌های زنان باردار با علاقه برای خوردن مواد قندی همراه است.

هوس شیرینی در بارداری به دلیل افت قند خون ایجاد می‌شود. پس اگر به طور مکرر خود را با وعده‌های کوچک سیر نگه دارید، به احتمال زیاد کمتر هوس شیرینی خوردن خواهید داشت. در این بین نخوردن صبحانه می‌تواند هوس را بیشتر کند.
- هوس شیرینی جات بعد از زایمان
مادران حتی ممکن است بعد از زایمان هم میل به شیرینی داشته باشند. علت میل به شیرینی بعد از زایمان می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین یا کمبود برخی از مواد مغذی باشد.

ضمن اینکه تغییر الگوی خواب و کم خوابی بعد از حضور عضو جدید خانواده هم در این هوس تأثیرگذار است. حتی نیاز شیردهی خصوصاً بعد از یک شیردهی طولانی مدت به نوزاد، باعث تمایل بیشتر برای خوردن شیرینی جات خواهد شد.
- میل به شیرینی جات بعد از خواب
اگر درست بعد از بیدار شدن از خواب میل به شیرینی داشته باشید، ممکن است سطح قند خون شما مشکل داشته باشد. چه دیابتی باشید چه نباشید، وقتی بعد از خواب برای مصرف شیرینی جات ولع دارید، احتمالاً بدنتان با کمبود انرژی ناشی از افت قند خون مواجه است. گاهی اوقات با خوردن یک توت، مویز و غیره می‌توانید این سطح را ثابت و هوس خود را برطرف کنید.
- میل به شیرینی بعد از ورزش
گاهی علت میل به شیرینی انجام حرکات ورزشی است. درست مانند بعد از خواب، زمانی که ورزش می‌کنید، بخش زیادی از انرژی خود را از دست می‌دهید. به همین دلیل بدن به دنبال جبران انرژی از دست رفته سیگنال‌هایی را به مغز می‌فرستد که هوس شیرینی را برمی‌انگیزند. یکی از راه‌های رفع این هوس نوشیدن آب است.
- کمبود مواد مغذی
اگر به طور مداوم سرگیجه دارید یا هوس شدیدی نسبت به خوردن شیرینی در خود احساس می‌کنید، ممکن است با کمبود مواد مغذی در بدن دچار شده باشید. زمانی که مواد معدنی مؤثر روی انسولین را دریافت نکنید، تمایل شما به مصرف شیرینی افزایش پیدا می‌کند.

برای مثال کمبود دریافت منیزیوم می‌تواند منجر به کاهش انتقال انرژی به سلول‌ها شود. در نهایت بدن به منظور پر کردن این خلاء، هوس مصرف مواد قندی را افزایش دهد.
- سطح سروتونین پایین
برای همه ما پیش آمده است که بعد از گذراندن یک روز سخت و پر از استرس، تمایل به خوردن شیرینی مثل یک بستنی داشته باشیم. بنابراین یک علت میل به شیرینی می‌تواند افت سطح سروتونین باشد.

هورمون سروتونین منجر به تنظیم خلق و خو می‌شود. بنابراین زمانی که به دلیل اضطراب، افسردگی یا استرس سطح سروتونین ما کاهش پیدا می‌کند، پیامی را به مغز انتقال می‌دهد که بدن میل به مصرف مواد قندی دارد.

در آزمایش ژنتیک تغذیه، میزان جذب مواد معدنی و سایر مواد خوراکی را بررسی و تغییر سبک غذایی شما برحسب نیاز‌های ژنتیکی بدن‌تان کمک می‌کند؛ برای آشنایی بیشتر مقاله آزمایش NutritionX را بخوانید و یا برای دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

چه کسانی بیشتر هوس شیرینی می کنند؟

تا به اینجا با علت و زمان‌هایی که افراد درگیر هوس شیرینی می‌شوند صحبت کردیم؛ در ادامه نگاهی کوتاهی بیندازیم به افرادی که بیشتر در معرض میل به شیرینی‌ها دارتد

افرادی که استرس زیادی دارند:

افرادی که تحت فشارهای روانی یا کاری هستند، بیشتر به سمت مواد قندی می‌روند. استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول می‌شود که میل به مصرف غذاهای شیرین را افزایش می‌دهد.

کسانی که خواب کافی ندارند:

کمبود خواب منجر به اختلال در تنظیم هورمون‌های گرسنگی (گرلین و لپتین) می‌شود. این اختلال باعث افزایش میل به شیرینی برای جبران خستگی و کمبود انرژی می‌شود.

افراد با رژیم‌های غذایی سخت:

کسانی که رژیم‌های محدودکننده و کم‌کالری را دنبال می‌کنند، به دلیل حذف گروه‌های غذایی و کاهش انرژی دریافتی، بیشتر هوس مواد قندی می‌کنند. در مقاله حذف قند و شکر اصولی، بهترین شیوه کاهش مصرف شیرینی جات را بررسی کردیم.

افراد کم‌تحرک:

کسانی که فعالیت بدنی کافی ندارند، به دلیل کاهش سطح انرژی و بی‌حوصلگی، بیشتر به مواد قندی علاقه‌مند می‌شوند.

افراد دارای کمبودهای تغذیه‌ای:

کمبود مواد معدنی مانند منیزیم، کروم یا ویتامین B می‌تواند میل به شیرینی را افزایش دهد.

زنان در دوران خاص:

در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی، به دلیل تغییرات هورمونی، میل به شیرینی در بسیاری از زنان بیشتر می‌شود.

افراد با عادت غذایی قندی:

کسانی که عادت به مصرف روزانه غذاهای قندی دارند، به دلیل اعتیاد به شکر، بیشتر هوس شیرینی می‌کنند.

افرادی با سبک زندگی پراسترس و شلوغ:

زندگی شلوغ و عدم توجه به تغذیه سالم، باعث می‌شود این افراد برای جبران سریع انرژی از دست‌رفته، به مواد قندی روی آورند.

یکی از عوارضی که مصرف زیاد قند و شیرینی به همراه دارد؛ پوسیدگی دندان است. این مورد در کودکان به وفور دیده می شود؛ در مقاله پوسیدگی دندان کودکان بیشتر درباره این موضوع صحبت کردیم.

آیا میل به شیرینی نشانه دیابت است؟

‌هوس بیش از حد به مواد قندی می‌تواند گاهی نشانه ای از عدم تعادل سطح گلوکز خون باشد که اگر کنترل نشود، دیابت را به دنبال خواهد داشت.

افرادی که به دیابت مبتلا هستند نیز ممکن است در زمان افت قند خون هوس خوردن شیرینی داشته باشند. جالب است بدانید که هر چه قند خون افراد بالاتر برود، به دلیل کمبود انسولین کافی، هوس خوردن شیرینی افزایش پیدا می‌کند.

کمبود چه ویتامینی باعث خوردن شیرینی می شود؟

‌همانطور که گفتیم یک علت میل به شیرینی کمبود برخی از مواد مغذی و ویتامین‌هاست. بر این اساس کمبود کلسیم یا منیزیوم گاهی می‌تواند میل به شیرینی را افزایش دهد. از طرفی کمبود ویتامین‌های گروه (B) هم می‌تواند (با عدم حمایت از متابولیسم بدن) در داشتن میل زیاد به خوردن شیرینی جات مؤثر باشد.

میل به شیرینی نشانه کدام طبع است؟

‌همان طور که در بخش نظریه طب سنتی گفتیم، افرادی که تمایل زیادی به مصرف شیرینی دارند، اغلب بلغمی مزاج هستند و طبع سرد و تری دارند. چنین افرادی می‌توانند با کشف علت میل به شیرینی و مشاوره گرفتن از یک پزشک طب سنتی در جهت اصلاح طبع یا تعادل مزاج خود قدم بردارند.

ارتباط کم کاری تیروئید و میل به شیرینی

‌علت میل به شیرینی می‌تواند گاهی ناشی از کم کاری تیروئید هم باشد. در واقع کم کاری تیروئید می‌تواند کند شدن متابولیسم بدن را در پی داشته باشد که با مصرف بیشتر قند در ارتباط است. برای آشنایی با روشهای بالا بردن متابولیسم پایه بدن، کلیک کنید.

در این زمینه محققان بر این باور هستند که کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بروز هیپوگلیسمی شود که در افت قند خون مؤثر است. به همین دلیل بدن این احساس را ایجاد می‌کند که برای تعادل خود به قند بیشتری نیاز دارد که در نهایت میل به خوردن شیرینی افزایش پیدا می‌کند. راهنمای رژیم غذایی کم کاری تیروئید

جمع بندی

بسیاری از کارشناسان تغذیه معتقد هستند که میل زیاد به شیرینی یک بیماری است و افراد باید به دنبال درمان آن باشند. اما میل به مصرف شیرینی جات می‌تواند به دلیل کمبود یک ویتامین در بدن، سطح بالای استرس، کم خوابی، گرسنگی و تغییرات هورمونی باشد.

پس هر فرد با توجه به شرایطی که در آن قرار دارد ممکن است تا حدی هوس شیرینی داشته باشد. مصرف زیاد شیرینی می‌تواند منجر به تشدید برخی از بیماری‌ها مانند دیابت شود و اضافه وزن در افراد را به دنبال داشته باشد. بنابراین بسیار اهمیت دارد که علت میل به شیرینی خود را در حالت غیر معمول پیگیری و برای رفع آن اقدام کنید.

علت شیرینی خوردن زیاد چیست؟

علت میل به شیرینی می‌تواند بسته فرد و شرایط او متفاوت باشد. از جمله دلایل میل به شیرینی می‌توانیم به شکل گرفتن عادت مصرف به دلیل ایجاد حس خوب، سطح سروتونین پایین و انتشار هورمون گرسنگی گرلین اشاره کنیم.

برای جلوگیری از میل به شیرینی جات چه باید کرد؟

برای کاهش میل به شیرینی جات باید اول علت این هوس را متوجه شوید، سپس با رفع مشکل ، اقدام کنید. مثلا کنترل استرس، تنظیم هورمون‌ها، تقویت بدن، نوشیدن آب و پیگیری از گرسنگی از جمله این موارد هستند.
25 ژوئن