21 بیماری پوستی شایع

بیماری پوستی یکی از انواع بیماری‌هاست که ابعاد مختلف زندگی بیماران را تحت الشعاع قرار می‌دهد. این بیماری‌ها ممکن است علائم مشابهی داشته باشند اما به علل مختلفی رخ دهند.

برخی از مشکلات پوست، ارثی بوده و گروهی دیگر از آنها تحت تأثیر عوامل محیطی رخ می‌دهند. در این مقاله از مجله اسمارت ژن، شما را با انواع بیماری های پوستی ژنتیکی و غیر ژنتیکی آشنا خواهیم کرد. برای کسب اطلاعات کامل تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

انواع بیماری های پوستی

پوست یکی از حساس‌ ترین اعضای بدن به حساب می‌آید. این در حالی است که انواع بیماری پوستی وجود دارند و زندگی مبتلایان را با چالش‌های بسیاری مواجه می‌کنند.

بر اساس مطالعات انجام شده، بیماری‌ های پوست در دو گروه موقت و دائمی دسته بندی می‌شوند. گروهی با دارو درمانی سلامتی خود را به طور کامل به دست می‌آورند. اما گروه دیگر در تمام طول عمر خود باید با بیماری‌های پوستی کنار بیایند.

• بیماری پوستی موقت

برخی از بیماری‌های پوستی مانند جوش و آکنه تحت تأثیر عواملی مانند اختلالات هورمونی، آلودگی هوا و حساسیت‌ها به وجود می‌آیند. این بیماری‌ها با کمک داروهای مختلف مانند کرم، قرص، قطره و موارد دیگر درمان می‌شوند.

• بیماری‌های پوستی دائمی

نوع دیگری از بیماری‌های پوستی نیز به طور کامل درمان نمی‌شوند. اما قابل مدیریت هستند. اگزما یکی از بیماری‌های پوستی و حساسیتی شایع است که در افراد مختلف به وجود می‌آید.

اگزما و بیماری‌هایی از این دست با رعایت مراقبت‌های بهداشتی و مصرف برخی داروها قابل کنترل هستند. مجله مای اسمارت ژن در یک مقاله جداگانه، به طور مفصل به بررسی این بیماری، علائم، محرک ها و راه های درمان آن پرداخته است؛ برای مطالعه روی اگزمای پوستی کلیک کنید.

علائم بیماری پوستی

شایع ترین علائم بیماری پوستی عبارتند از:

• خشکی پوست

در این حالت رطوبت پوست به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد و خشکی و زمختی پوست برای بیماران نشانه‌های مهمی به حساب می‌آیند.

• رنگدانه‌های غیر طبیعی

خال‌های مادرزادی و رنگدانه‌هایی که به طور غیر طبیعی روی پوست ظاهر می‌شوند، عموماً علائم بیماری‌هایی مانند آلبینیسم (Albinism)، ملاسما (Melasma) و ویتیلیگو (Vitiligo) به حساب می‌آیند.

بیماری پوستی ویتیلیگو چیست؟

هرچند خال‌های رنگدانه‌ ای، لکه‌های ماکولا و همانژیوم نمونه‌هایی از انواع بیماری های پوستی شایع به شمار می‌روند که نشانه آنها رنگدانه‌های غیر طبیعی است.

• لایه برداری پوست

یکی از علائم شایع انواع بیماری پوستی لایه برداری پوست است. البته این نشانه را عموماً به فال نیک می‌گیرند. به این معنی که پوستی که دچار آفتاب سوختگی، آلرژی و سایر بیماری‌هاست در حال بهبود یافتن است.

البته باید توجه داشته باشید که بیماری های ژنتیک پوست یا اختلالات غیر ژنتیکی که باعث لایه برداری پوست می‌شوند، زمینه را برای بروز بیماری‌های عفونی در این عضو حساس بدن فراهم می‌کنند. بنابراین باید مراقب نکات بهداشتی و درمانی باشید.

• بثورات پوستی

پزشکان بثورات پوستی را در میان علائم شایع بیماری‌های پوستی در نظر می‌گیرند که ظاهری برآمده، قرمز، ملتهب، خارش دار و دردناک دارند. عموماً حساسیت به عوامل محیطی و محرک‌ها باعث بروز بثورات پوستی می‌شوند.

اگرچه باکتری‌ها، ویروس‌ها، آلرژن‌ها و شرایطی مانند اگزما، کهیر و پسوریازیس نیز می‌توانند با علامت بثورات پوستی قابل تشخیص باشند.

 

علت بیماری پوستی

پیش از آنکه به انواع بیماری های پوستی بپردازیم، بهتر است عللی را بررسی کنیم که باعث بروز این بیماری‌ها می‌شوند. البته باید متذکر شویم که می‌توان فهرستی طولانی برای علل بروز بیماری های پوست آماده کرد؛ در این مطلب به شایع ترین و مهم ترین آن ها پرداختیم.

• تماس با انواع محرک ها و آلرژن ها
• عوارض برخی داروها
• قارچ ها و ویروس ها
• بارداری
• نفوذ باکتری ها
• اختلال یا ضعف در عملکرد سیستم ایمنی
• بیماری های کلیوی
• تیروئید
• ژنتیک
• دیابت

در ادامه چند مورد از این دلایل را بررسی می کنیم:

• نفوذ باکتری‌ها به منافذ پوستی

آلودگی‌ها و عوامل عفونی مانند باکتری‌ها از دلایل اصلی بروز اختلالات پوستی مانند آکنه می‌شوند. در حقیقت باکتری‌ها در منافذ پوستی قرار می‌گیرند و باعث ایجاد بیماری‌های عفونی پوستی می‌شوند.

• بیماری‌های مربوط به کلیه‌ها، تیروئید و سیستم ایمنی

هنگامی که سیستم ایمنی ضعیف یا عملکرد کلیه‌ها و غده تیروئید دچار اختلالاتی شود، شاهد بروز انواع بیماری پوستی هستیم. در حقیقت تضعیف سیستم ایمنی باعث رشد بیشتر عوامل عفونت زا در بدن می‌شود.

در حالی که تغییرات هورمونی ناشی از بیماری‌های تیروئید یا اختلال در عملکرد کلیه می‌توانند باعث بروز انواع بیماری های پوست از جمله خشکی شدید پوست یا ایجاد توده‌های پوستی بدون درد یا لکه‌های در حال پوسته پوسته شدن گردند.

• ژنتیک

بیماری های ژنتیک پوست هم نوعی از بیماری‌ها هستند که به علت اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهند. جهش‌های ژنتیکی در (DNA) می‌توانند از بدو تولد همراه فرد باشند.

نمونه اختلال پوستی ارثی اکتیوز (Ichthyosis) است. اما گاهی علائم انواع اختلال پوستی ارثی در مراحل بعدی زندگی بروز می‌کنند. همه چیز را درباره ژنتیک بدانید! ژنتیک به زبان ساده.

• دیابت، عامل بروز بیماری پوستی

دیابت که به دلیل اختلال در عملکرد غده پانکراس رخ می‌دهد، می‌تواند یکی از علل مهم در ابتلا به انواع بیماری‌های پوستی به حساب آید.

بیماری دیابت باعث تغییر در مویرگ‌های خونی می‌شود و این تغییرات در ناحیه پوست با بروز بیماری‌هایی مانند درموپاتی (Dermopathy) می‌شوند.

آیا بیماری های پوستی ارثی هستند؟

یکی از سؤالاتی که شاید برای شما هم پیش آمده باشد این است که بیماری های ژنتیک پوست هم وجود دارد؟ همانطور که در بخش علائم هم اشاره کردیم، بیماری‌های پوستی ممکن است به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ دهند.

سندروم پیری زودرس، توبروس اسکلروزیس، ایکتیوز، دیسپلازی‌ اکتودرمی (Ectodermal Dysplasias)، بیماری پروانه ‌ای (Epidermolysis bullosa) و ايكتيوز هارليكوين (Harlequin ichthyosis) نمونه‌هایی از انواع اختلال پوستی ارثی به حساب می آیند.

بیماری ها چطور از طریق ژنتیک به نسل بعد منتقل می شوند؟ وراثت ژنتیکی به چه معناست؟

انواع بیماری های پوستی

تا اینجا متوجه شدیم که بیماری‌های پوستی تحت تأثیر اختلالات ژنتیکی یا عوامل محیطی و محرک‌ها به وجود می‌آیند. در ادامه به معرفی انواع بیماری های ژنتیک پوست و بیماری‌هایی می‌پردازیم که غیر ژنتیکی هستند.

• بیماری لوپوس

لوپوس یکی از بیماری های ژنتیک پوستی خود ایمنی است و هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی علیه سلول‌های بدن واکنش منفی نشان می‌دهد و آسیب به پوست می‌شود.

علائم شایع لوپوس التهاب، بثورات پوستی، ایجاد تغییر در ناخن‌ها، حساسیت به نور خورشید، درد مفاصل و خستگی هستند. برای این که به طور کامل با بیماری لوپوس، علائم، عوارض و راه های درمان آن آشنا شوید؛ روی ” بیماری لوپوس ” کلیک کنید.

• اگزما

بیماری پوستی اگزما (Eczema-Atopic Dermatitis) یکی دیگر از انواع بیماری های پوست به حساب می‌آید که به خاطر عوامل مختلفی از جمله اختلالات ژنتیکی، برخورد زیاد با مواد آلرژی زا، حساسیت به مواد غذایی، استرس و فشارهای عصبی و عوامل دیگر رخ می‌دهد. علائم آن نیز خشکی، خارش یا پوسته پوسته شدن پوست و بثورات روی صورت یا مچ دست و مچ پا هستند.

• بیماری پروانه ای

بیماری پروانه ای (Epidermolysis bullosa) یکی از انواع اختلال پوستی ارثی است که باعث ضخیم شدن پوست کف پا، نازک و شکننده شدن پوست سایر قسمت‌های بدن، بروز تاول و بثورات می‌شود.

یکی از علائم خاص این بیماری نادر پوستی دشواری در عمل بلعیدن است که باعث بی میلی بیماران به غذا خوردن می‌شود.

• صدف

بیماری پوستی صدف نام دیگر بیماری ژنتیکی پسوریازیس است که آن را در تیتر «پسوریازیس» توضیح دادیم.

• گال

گال (Scabies) نوعی بیماری پوستی غیر ژنتیکی است که در اثر نفوذ نوعی انگل به اسم سارکوپتس در پوست ایجاد می‌شود.

دانه‌های یا برجستگی‌های کوچکی که باعث ایجاد شیارهای باریک روی پوست می‌شوند یا خارش در میان انگشتان، زیر بغل، دور کمر، دور سینه، روی زانوها، اطراف اندام تناسلی مردان و روی باسن از علائم گال به حساب می‌آیند.

• آلوپسی

آلوپسی یا طاسی به عنوان یکی از انواع بیماری های پوست در نظر گرفته می‌شوند که در پاسخ به آندروژن‌ها به وجود می‌آید. طاسی در میان زنان و مردان دیده می‌شود.

طاسی در میان مردان به دلیل پاسخ به هورمون‌های جنسی مردانه و در زنان به خاطر پاسخ به هورمون ترشح شده از غدد فوق کلیه رخ می‌دهد. در حالی که علامت شاخص آن میان هر دو گروه کاهش میزان موهاست.

• روزاسه

روزاسه (Rosacea) یک بیماری پوستی است که به خاطر عوامل محیطی، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی و مشکلات عروقی به وجود می‌آید.

آمار زنان مبتلا به روزاسه بیشتر از مردان است و با توجه به اینکه عروق پوستی به خاطر التهاب بزرگ می‌شوند، پوست در ناحیه پیشانی، بینی و گونه‌ها قرمز به نظر می‌رسد. این در حالی است که فرد از سوزش، خارش و خشکی زیادی پوست شکایت می‌کند.

• میلیا

میلیا (Milia) یا کیست میلیوم، برجستگی‌های سفید رنگ و کوچکی هستند که اغلب روی گونه، بینی و اطراف چشم‌ها مشاهده می‌شوند. در برخی افراد این کیست‌ها روی واژن و شکم یا سینه‌ها هم وجود دارند.

علت این بیماری غیر ژنتیکی تجمع پروتئینی به اسم کراتین زیر پوست است. میلیا هیچ گونه درد یا علائم آزار دهنده دیگری ندارد اما ظاهر ناخوشایند آن باعث ناراحتی برخی افراد به ویژه خانم‌ها می‌شود.

• انواع قارچ پوستی

یکی از انواع بیماری‌ های پوست به خاطر حضور قارچ‌های مختلف روی پوست ایجاد می‌شود. پروانه پا (Tinea pedis) که در ناحیه پا رشد می‌کند، تینیا کرویس (Tinea cruris) که در ناحیه ران و کشاله ران دیده می‌شود و اونیکومیکوزیس (Onychomycosis) که در ناخن‌ها بیماری پوستی به وجود می‌آورد، نمونه‌هایی از قارچ‌های پوستی هستند.

قارچ های پوستی باعث بروز انواع بیماری پوستی غیر ژنتیکی خواهند شد. این بیماری‌های پوستی با خشکی پوست، خارش و پوسته پوسته شدن همراه هستند.

• کهیر

یکی از بیماری‌های پوستی رایج که به علت تأثیر منفی مواد آلرژی زا مانند محرک‌های محیطی، خوراکی‌ها یا مواد غذایی به وجود می‌آید. این در حالی است که کهیر مزمن رابطه مستقیمی با اختلالات ژنتیکی دارد.

به این ترتیب می‌توان آن را در دو گروه بیماری های پوستی ژنتیکی و غیر ژنتیکی قرار داد. در ضمن به این موضوع توجه داشته باشید که علائم آن التهاب، تورم، قرمزی و خارش است. هرچند اندازه این نوع از بثورات پوستی در افراد مختلف متفاوت است.

• درماتیت

درماتیت (Dermatitis) به بیماری‌های التهابی پوست گفته می‌شود که به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. بیماران در این وضعیت با تورم، خشکی و تغییر رنگ پوست مواجه هستند.

این بیماری غیر ژنتیکی بر اساس علت به وجود آورده نام گذاری می‌شود. برای مثال درماتیت تماسی آلرژیک (Allergic contact dermatitis) به خاطر تماس پوستی با مواد آلرژن مانند عطر، رنگ مو و صابون به وجود می‌آید.

درماتیت تماسی تحریکی (Irritant contact dermatitis) نیز نوع دیگری از درماتیت است که بیماران به خاطر تماس مکرر با آب، مواد شوینده و مواد شیمیایی به آن مبتلا می‌شوند.

• ملاسما

ملاسما یا لک صورت نوعی اختلال پوستی ارثی است که به صورت لکه‌هایی روی پوست ظاهر می‌شود. لکه‌های ملاسما رنگی در طیف خاکستری تا قهوه ‌ای دارد و بیشتر روی پل بینی، گونه، چانه، لب بالایی و پیشانی مشاهده می‌شوند.

همانطور که گفتیم، زمینه ژنتیکی در ابتلا به ملاسما مؤثر است ولی خانم‌ها بیشتر از آقایان به این نوع از بیماری های پوستی ژنتیکی مبتلا می‌شوند. ابتلای گروهی عمده‌ ای از خانم‌ها به ملاسما، هنگام بارداری است. هرچند عواملی دیگر نیز در ابتلا به لک صورت تأثیر دارند.

• زونا

زونا نیز یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک می‌شود. ظاهر بثورات به صورت نواری از تاول‌هاست که در سمت چپ یا راست تنه فرد بیمار مشاهده می‌شوند.

شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که ویروس واریسلا زوستر که باعث آبله مرغان می‌شود، در بافت عصبی نزدیک نخاع و مغز فرد غیر فعال می‌ماند و علائم آن در بزرگسالی ظاهر می‌شوند.

اگرچه زونا بیماری خطرناکی به حساب نمی‌آید، اما بسیار دردناک است، تجربه ای متفاوت از انواع بیماری های پوستی ژنتیکی رخ خواهد داد.

• سفلیس

سفلیس (Syphilis) نوعی بیماری پوستی عفونی مقاربتی شناخته شده و از تماس پوست با پوست در رابطه مقعدی، دهانی و واژنی منتقل می‌شود و بسیار واگیردار است.

این واگیرداری به حدی است که مادران باردار مبتلا بیماری را به جنین منتقل می‌کنند و فرزندشان با وجود این عامل عفونی در بدن، به دنیا می‌آید. اولین علامت سفلیس زخمی بدون درد است که شانکر نامیده می‌شود.

در مرحله بعد هم فرد جوش‌های پوستی و گلودرد خواهد داشت. در مراحلی که بیماری وخیم می‌شود، تب، درد مفاصل، تورم غدد لنفاوی خستگی و کاهش وزن نیز در بیماران قابل مشاهده است.

• انواع حساسیت های پوستی

اگزما، درماتیت تماسی آلرژیک، روزاسه، کهیر، فتودرماتوز و خارش آکواژنیک نمونه‌های شایع حساسیت‌های پوستی هستند که مهم ‌ترین علائم آنها خارش، التهاب و تورم، قرمزی، بثورات پوستی و خشکی پوست محسوب می‌شوند. حساسیت های پوستی می توانند ژنتیکی یا غیر ژنتیکی باشند.

بیماری های پوستی ژنتیکی

در ادامه بیماری های پوستی ژنتیکی را بررسی می کنیم:

• بیماری پسوریازیس

پسوریازیس (Psoriasis) یکی از بیماری ‌های پوستی ژنتیکی به حساب می‌آید که با نام‌های صدف پوستی یا صدفک هم شناخته می‌شود. پسوریازیس ارثی که با پوسته پوسته شدن شدید پوست همراه است، به عنوان نوعی بیماری خودایمنی در نظر گرفته می‌شود.

علامت دیگر پسوریازیس لکه‌های قهوه ای تیره یا ارغوانی روی پوست سر، آرنج، زانو و کمر است که شاید با خارش همراه بوده یا هیچ علامتی آزار دهنده ای نداشته باشند. درباره بیماری پسوریازیس و درمان آن بیشتر بخوانید.

• ویتیلیگو یا پیسی

ویتیلیگو (Vitiligo) یکی از بیماری های ژنتیک پوست است که آن را بیشتر به نام برص یا پیسی می‌شناسند و در اثر اختلالات ژنتیکی بروز پیدا می کند.

از بین رفتن رنگدانه‌ها و تغییر رنگ پوست مهم ترین نشانه ویتیلیگو به شمار می‌رود و بیشتر میان جوانان کمتر از 40 سال مشاهده می‌شود.

نکته مهمی که درباره این اختلال پوستی ارثی وجود دارد، دائمی بودن و قابلیت گسترش آن است. به نحوی که گاهی تمام پوست افراد مبتلا به برص، به خاطر فقدان رنگدانه‌ها تغییر رنگ می‌دهند.

• آلبینیسم

آلبینیسم یا زالی یکی از انواع اختلال پوستی ارثی است که به علت عدم تولید یا تولید کم ملانین پوست رخ می‌دهد. مبتلایان به زالی با رنگ پوست، چشم و موهایشان متمایز می‌شوند. اما عموماً با مشکلات بینایی نیز مواجه هستند.

• ایکتیوز

ایکتیوز یا ماهیاک در گروه انواع اختلال پوستی ارثی قرار دارد. مهم ترین علائم آن خشکی زیاد، قرمزی و ترک خوردگی و پوسته پوسته شدن غیر طبیعی پوست بوده که از بدو تولد در فرد مشاهده می‌شوند.

• رنگدانه های بی اختیاری

رنگدانه های بی اختیاری یا هایپوپیگمانتاسیون در نتیجه کاهش تولید رنگدانه‌های پوست به وجود می‌آید و باعث روشن تر شدن پوست می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که ویتیلیگو، آلبینیسم و دیگر بیماری‌های پوستی نیز به بیماری رنگدانه‌های بی‌اختیاری منجر می‌شوند.

آزمایش ژنتیک بیماری پوستی

چرا باید آزمایش ژنتیک بدهیم؟ انجام آزمایش ژنتیک نقش مهمی در تخمین احتمال ابتلا به انواع بیماری پوستی بازی می‌کند. این در حالی است که زوجینی که بعد از مشاوره ژنتیک و تست ژنتیک تصمیم به فرزندآوری می‌گیرند، شانس بیشتری در تشخیص زودهنگام دارند و اگر فرزندانشان به بیماری های ژنتیک پوست مبتلا شوند، درمان در اسرع وقت آغاز و با سهولت بیشتری انجام می‌گردد.

البته به این نکته توجه داشته باشید با مشاوره ژنتیک می‌توان به تست ژنتیک و بررسی انواع بیماری های پوست با منشأ اختلالات ژنتیکی اقدام کرد.

خطرناک ترین بیماری های پوستی کدام اند؟

در بین انواع بیماری پوست، سرطان پوست، لوپوس و بیماری پروانه ای به عنوان خطرناک ترین ها شناخته شده اند.

بیماری های پوستی واگیر دار کدام اند؟

زونا، گال، بیماری‌های پوستی قارچی و تبخال از بیماری‌های پوستی با ویژگی واگیرداری هستند.