اختلال وسواس فکری-عملی یا همان OCD، یک اختلال شخصیتی است که فرد در آن درگیر تفکرات وسواس گونه و یا رفتارهای تکراری به گونه ای غیر قابل کنترل است.
OCD شامل عادت هایی مانند جویدن ناخن و یا داشتن فکرهای منفی نیست. اختلال OCD می تواند فرد را از کار و درس و روابط باز دارد و زندگی عادی او را مختل کند. این رفتارها و تفکرات در فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی از کنترل او خارج است.
افکار وسواس گونه می تواند فکر کردن در مورد در خطر بودن اعضای خانواده اگر لباس مناسب و با توجه به برنامه ی هفتگی خود نپوشند، باشد. عمل وسواس گونه مانند شستن دست برای 7 بار بعد از دست زدن به چیزی که ممکن است کثیف باشد، است. اگرچه ممکن است که فرد مبتلا به OCD دوست نداشته باشد که این افکار را داشته باشد و یا این اعمال را انجام دهد، اما قادر به متوقف کردن آن نیست.
همچنین بخوانید :
از وسواس چه می‌دانید؟
+ علائم و درمان
علایم وسواس چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی می دانند که تفکرات و کارهای آن ها دلیل و منطق خاصی ندارد. آن ها این کارها را به دلیل اینکه به آن ها احساس لذت می دهد انجام نمی دهند، بلکه تنها قادر نیستند که آن ها را ترک کنند و اگر افکار یا کارهای وسواس گونه را متوقف کنند، احساس بد درون آن ها به دلیل ترک فکر یا عمل وسواسی، باعث می شود تا آن کار را دوباره انجام دهند.
وسواس و تکرار شامل بسیاری از افکار و اعمال می شود، مانند داشتن ترتیبی خاص برای تمیزکردن، احتکار کردن، و یا داشتن تفکرات دایم در مورد دین و خشونت است.
تفکرات وسواس گونه عبارتند از:
- ترس از میکروب ها و کثیف شدن
- نگرانی در مورد آسیب دیدن خود و یا دیگران
- نیاز به قرارگرفتن چیزها در یک نظم و ترتیب خاص
- باور به اینکه برخی اعداد و یا رنگ ها خوب یا بد هستند
- حساسیت در بدن، تنفس سریع و یا پلک زدن های پیوسته بدون آگاهی
- مشکوک بودن به شریک خود بدون داشتن دلیل
اعمال وسواس گونه عبارتند از:
- شستن دست ها بدون وقفه در دفعات زیاد
- انجام دادن کارها در یک ترتیب خاض و همیشگی و یا باور به عددی خاص
- چندین بار چک کردن قفل در، پریزها و سایر چیزها
- نیاز به شمارش کارها مانند قدم ها و یا بطری ها
- قرار دادن وسایل در یک ردیف خاص و به یک مدل خاص
- ترس از دست زدن به دکمه های قرارداده شده در مکان های عمومی، دستگیره های در و یا کاغذ توالت
دلایل:
بخش های خاصی در مغز افراد مبتلا به OCD با افراد نرمال متفاوت است و این اختلال در زنان شایع تر از مردان است. نشان های اختلال وسواس فکری-عملی در نوجوانان و در اوایل جوانی بیشتر دیده می شود. استرس می تواند این نشانه ها را بیشتر و پررنگ تر کند.
ژنتیک یکی از عوامل بروز این اختلال است.
اگر شما یکی از موارد زیر را داشته باشید، احتمال ابتلا به اختلال وسواس فکری- عملی در شما وجود دارد:
- اگر والدین، خویشاوندان و یا فرزند شما مبتلا به OCD است
- افسردگی، عصبانیت و تیک های عصبی
- تجربه ی اتفاق خیلی تلخ
- تجربه های آزار و اذیت در کودکی
چرخه ی اختلال وسواس فکری-عملی (OCD):
وسواس چهارمین بیماری پرهزینه ی جهان است. به گفته ی معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایران، فاکتورهای ژنتیکی و ارثی مهم ترین عامل ابتلای افراد به وسواس است. او افزود که 10 تا 20 درصد از ایرانی ها وسواس شدید دارند.
چگونه در دوران کرونا وسواس نگیریم؟
OCD می تواند ناشی از عوامل زیادی باشد، مانند تغییرات شیمیایی مغز یا بدن، ژن‌هایی که به ارث برده اید. وسواس در کودکان هم دیده می‌شود. چیزی که وسواس را منحصر به فرد می‌کند، یک الگوی طولانی مدت و تکراری است. این به طور ناگهانی اتفاق نمی افتد، حتی در مواجهه با چیزی که به اندازه COVID-19 نگران کننده است.
بسیاری از مردم از شیوع ویروس کرونا احساس نگرانی می‌کنند. اما برای افراد مبتلا به OCD، برطرف کردن اضطراب و اجبار سخت تر است.
چکار کنیم علائم وسواس کاهش یابد؟
اگر تحت درمان OCD قرار گرفته اید و پیشرفت خوبی داشته اید ، ممکن است نگران باشید که آیا می توانید درمان خود را ادامه دهید و بین دستورالعمل های بهداشت عمومی و اجبار مرز مشخص کنید. اگر OCD شما هنوز به طور موثر درمان نشده است ، ممکن است ندانید که برای کمک به کجا مراجعه کنید یا چگونه با چالش اضافه شده اضطراب COVID-19 مقابله کنید.
چطور هنگام ابتلا به کرونا (COVID-19) شرایط استرس نگیریم؟
- اکثر افرادی که به COVID-19 مبتلا می شوند عوارض جدی ندارند.
- با خود مهربان باشید، به خود یادآوری کنید که زمان سختی است و بهترین کاری را که می توانید انجام می دهید.
- توصیه های متخصصان مراقبت های بهداشتی را دنبال کنید. به عنوان مثال فقط دستان خود را به دفعات و به مدت توصیه شده بشویید.
- اگر اقدامات احتیاطی COVID-19 با تمرینات رفتاری شما برای OCD مطابقت دارد، مراقب باشید که در مصرف آن زیاده روی نکنید.
- دستورالعمل های فاصله گذاری اجتماعی را دنبال کنید، اما خود را بیش از حد ضروری منزوی نکنید.
- اطلاعات را از منابع معتبر به جای رسانه های اجتماعی دریافت کنید.
- هنگامی که آنلاین هستید، از افراد استرس زا و وب سایت ها در صورتی که احساس می کنید تحت فشار قرار گرفته اید، اجتناب کنید.
- به خود اعتماد داشته باشید که می توانید روشهای خلاقانه ای را خارج از درمان معمول خود اتخاذ کنید تا به خودتان در مقابله با OCD کمک کنید.
از دور با خانواده و دوستان خود ارتباط برقرار کنید، به موسیقی گوش دهید، کتاب‌های خوب بخوانید، هوای تازه بخورید، بخوانید یا برقصید، تلویزیون و فیلم هایی را ببینید که شما را خوشحال می‌کند و از هر فرصتی برای استراحت استفاده کنید.
