بهترین زمان مصرف انواع قرص ویتامین ب

گروه ویتامین ب به عنوان یکی از ضروری ترین ویتامین‌های مورد نیاز بدن، که تأثیر مهمی در سطح انرژی، عملکرد مغز و متابولیسم دارد؛ شناخته می‌شود. طبق آخرین آمار منتشر شده از World Health Organization بیش از ۲۶ درصد مردم ایران از کمبود ویتامین ب رنج می‌برند. یکی از راه‌های جبران کمبود ویتامین B  مصرف قرص‌ها و مکمل‌های این ویتامین است. در ادامه انواع قرص ویتامین ب، شرایط و زمان مصرف آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

انواع قرص ویتامین b1 و گروه های مختلف آن

اولین ویتامینی که از گروه ب کمپلکس کشف شد ویتامین ب 1 بود. این ویتامین نیز همانند اکثر ویتامین‌ها و مواد مغذی قرص‌های ویتامین ب ۱ در صنعت دارویی تولید شده‌اند. قرص ویتامین ب ۱ در دو گروه تولید می‌شود، این دو گروه عبارتند از:

• ویتامین b1 100: تیاماکس
• ویتامین b 1 300: تیامین هیدروکلراید

مهم‌ترین تفاوت تیاماکس (Vitamin B1 100 – Thiamax) وتیامین هیدروکلراید (Vitamin B1 300 – Thiamine Hydrochloride) در دز مصرفی آن‌ها است؛ طبیعتا ویتامین ب 1 300 از مقدار Vitamin B بیشتری برخوردار است. مقدار مصرف و زمان مصرف این قرص‌ها برحسب نیاز بدن شخص و به دستور پزشک مشخص می‌شود. در ادامه توصیه‌هایی برای مصرف این مکمل‌ها مطرح شده است.  قرص ویتامین ب 1 در برخی موارد منع مصرف دارد، از جمله:

• همراه با غذا‌های دریایی خام یا نپخته مصرف نشود.
• ویتامین ب 1 را نباید با غذا‌های کافئین دار مصرف کرد.
• قرص ویتامین ب 1 را مادران شیرده و زنان باردار باید زیر نظر پزشک متخصص مصرف کنند.
• به افرادی که دارو‌های ادرار‌آور استفاده می‌کنند، مصرف قرص‌های ویتامین b1 توصیه نمی‌شود.
• افرادی که دچار بیماری‌های کبدی هستند باید زیر نظر پزشک متخصص قرص ویتامین b1 مصرف کنند.

تداخل های قرص ویتامین ب 100 و ب 1 300

اگر دارو‌های دیگری مصرف می‌‏‌کنید باید تداخل دارویی را در نظر بگیرید. ممکن است مصرف قرص ویتامین b1 با برخی دارو‌ها تداخل ایجاد کند و باعث بروز برخی مشکلات شود. به طور مثال:

• این قرص با آنتی اسید‌های حاوی آلومینیوم از جمله هیدروکسید آلومینیوم تداخل دارد. چراکه این قرص‌ها باعث کاهش جذب ویتامین b1 می‌شوند.
• داروی فلوئورواوراسیل برای شیمی درمانی و سرطان استفاده می‌شود. بنابراین باید پزشک خود را از مصرف دارو‌های مختلف مطلع کنید تا از عوارض ناخواسته احتمالی پیشگیری نمایید.
• استفاده از قرص b1 با نظر متخصص زنان در دوران بارداری و شیردهی بلامانع است.
• دارو‌هایی که مصرف می‌کنید را حتماً با پزشک خود در میان بگذارید.

عوارض قرص های ویتامین ب 1 300 و ب 1 100

مصرف برخی دارو‌ها عوارض جانبی مختلفی را برای فرد ایجاد می‌کند. علائم زیر از عوارض قرص ویتامین ب 1 300 هستند که باید به آن‌ها در زمان مصرف توجه کرد:

• حالت تهوع
• حساسیت یا آلرژی
• کبود یا آبی رنگ شدن لب‌ها
• بی ‎قراری
• گرما یا تعریق زیاد بدن
• خونی یا تیره رنگ شدن مدفوع
• سرفه‌های همراه با خون
• احساس سفتی گلو
• احساس تنگی نفس و درد قفسه سینه

زمان مصرف قرص ویتامین B1 100 و B1 300

این قرص‌ها بعد از مصرف، از طریق روده به سرعت جذب می‌شوند زیرا محلول در آب هستند. قرص ویتامین ب ۱، 300  و 100 میلی گرمی در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند. بهترین زمان مصرف ب 1 300، به صورت روزانه و همراه با وعده غذایی است.

این قرص‌ها برای افرادی با بیماری‌های مختلف مانند افراد مبتلا به درد‌های سیاتیک، نارسایی قلبی، افراد الکلی و… تجویز می‌شوند. مصرف آن از ابتلا به سرطان دهانه رحم یا بیماری‌های کلیوی نیز پیشگیری می‌کند.

زمان مصرف انواع قرص ویتامین ب 1 به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر هدف از مصرف قرص ویتامین  b1، لاغری و افزایش سوخت و ساز بدن است، مصرف آن بعد از وعده غذایی توصیه می‌شود. در شرایط دیگر پزشک با توجه به نیاز بدن فرد، مقدار و زمان مصرف را مشخص می‌کند.

تاثیر b1 در لاغری؛ آیا قرص ویتامین ب1 لاغر می کند؟

اگر قصد لاغری و کاهش وزن دارید، برنامه رژیم غذایی شما باید شخصی‌سازی شده و مقدار مصرف خوراکی‌ها برحسب نیاز بدنتان تعیین شده باشد. برخی مواد مغذی در بدن ساخته نمی‌شوند، مانند ویتامین ب ۱؛ و بدن هر فرد مقدار متفاوتی به ویتامین b نیاز دارد.  باید حواس‌تان باشد در کنار رژیم لاغری، این ویتامین مهم را برای بدن تأمین کنید؛ آسان‌ترین راه برای تأمین آن، مصرف غذا‌های حاوی ویتامین B1 است. خوراکی‌هایی مثل:

• گروه غلات: برنج سفید، برنج قهوه‌ای، ذرت، گندم، جو پرک
• ویتامین ب 1 در گروه آجیل و دانه‌ها: تخمه آفتابگردان، بادام، گردو
• ویتامین b1 در گروه گوشت: گوشت قرمز، جگر، ماهی

غلات کاملی مانند آرد سبوس‎دار را فراموش نکنید. همچنین حبوباتی مانند لوبیای سیاه و سبزیجاتی مانند سیب زمینی نیز دارای ویتامین b ۱ هستند. توصیه می‌‎کنیم بهترین مواد غذایی را به روش صحیح استفاده کنید تا از تمام ویتامین b ۱ موجود در آن‌ها بهره‌مند شود، مانند برنج کته ‎ای.

راه دیگر برای تأمین Vitamin B1، مکمل‌ها و قرص ها  هستند که نیاز بدن شما را رفع می‌کنند. مکانیسم اثرگذاری مکمل‌ها به این صورت است که کالری دریافت شده از طریق مواد غذایی را به انرژی تبدیل می‌کند.

به عبارتی ویتامین ب 1 مانع از ذخیره شدن انرژی در بدن، به صورت ‎‌های مختلف می‌شود. به طور مثال به سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند. یک تحقیق در سال ۲۰۱۵ ثابت کرده است که بسیاری از افراد دارای اضافه وزن، دچار کمبود ویتامین ب 1 بودند. مقدار مجاز مصرف ویتامین ب 1 برای:

• افراد بالای 4 سال روزانه حدود 2/1 میلی گرم
• برای بانوان شیرده یا باردار 4/1 میلی گرم

در روز است.

برخی از فواید ویتامین B1

• سوخت و ساز: تبدیل کردن کالری دریافتی به انرژی
• قلب و عروق: بهبود جریان خون رسانی در رگ ‎ها و قلب
• ضعف و اسپاسم: پیشگیری از درد و اسپاسم عضلات و ماهیچه ‎ها
• سلامت چشم: مفید برای درمان آب مروارید (نقش دارد)، مانع تاری دید
• سلامت روده: جذب ویتامین ویتامین ب 1 توسط دستگاه گوارش و روده‎
• سیستم عصبی: موثر در سلامت، رشد و انتقال پیام ‎های عصبی، ضد التهاب عصب

جالب است بدانید؛ ویتامین دی هم در روند کاهش وزن نقش دارد. در مقاله کمبود ویتامین دی و چاقی موضوع را بررسی کردیم و به معرفی ویتامین های چاق کننده پرداختیم.

بسیاری از ما مدت زمان زیادی از زندگی خود را صرف رسیدن به وزن‌ ایده‌آل و BMI مناسب با قد و وزنمان می‌کنیم؛ گاهی موفق می‌شویم و دوباره شکست می‌خوریم. گا‌هاً اصلاً موفق نمی‌شیم! رژیم‌های غذایی مرسوم، حکم آزمون و خطا را برای ما دارند؛ هربار یکی را انتخاب می‌کنیم تا به نتیجه دلخواه برسیم. اما بهتر است ما هم همگام با پیشرفت علم و تکنولوژی پیش برویم!

باید بدانید که میزان نیاز بدن شما به مواد معدنی و سایر خوراکی‌ها است. مقدار نیاز بدن هر فرد به کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و غیره متفاوت است. این مقادیر تنها از یک راه مشخص خواهد شد؛ آزمایش ژنتیک تغذیه!

امروزه با انجام آزمایش ژنتیک، بر اساس مشخصات ژنتیکی منحصر به فرد و نیاز‌های بدن، یک برنامه شخصی‌سازی شده تهیه می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که اگر برنامه غذایی و رژیم افراد بر اساس ساختار ژنتیکی و نیاز‌های بدن باشد، مطمئناً نتایج مؤثرتر و پایدارتری حاصل خواهد شد که حفظ آن نیز آسان‌تر خواهد بود.  برای آشنایی بیشتر با آزمایش ژنتیکی تغذیه می‌توانید فرم مشاوره رایگان انتهای مقاله را تکمیل نمایید.

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین ب 2 (ریبوفلاوین)

ویتامین ب 2 یا ریبوفلاوین یکی دیگر از انواع قرص ویتامین ب است و  به شکل قرص، کپسول و یا تزریقی برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت پوست و چشم و غیره تجویز می‌شود. ویتامین b2 به مقدار مناسبی در بسیاری از مواد خوراکی مثل:

• انواع گوشت قرمز، گوشت مرغ
• انواع ماهی
• تخم مرغ
• سبزیجات مثل اسفناج، برگ کلم، کرفس
• محصولات لبنی
• مغز‌ها و آجیل‌ها
• و غیره

موجود است.

بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین آ در بدن که باید جدی بگیرید!

با توجه به اینکه ویتامین B2 محلول در آب است؛ بهترین زمان مصرف صبح‌ها خواهد بود؛ اما باید برای این زمان وجود ندارد و در هر ساعتی از شبانه روز قابل مصرف است.

مشکلات روده یا معده، بیماری‌های کبدی، خستگی چشم، آلزایمر، آب مروارید، مشکلات پوستی یا آکنه از سایر موارد تجویز ویتامین ب ۲ است. بیماران دارای اسنداد صفراوی، مشکلات حاد کبدی و همچنین مادران شیرده یا باردار باید پیش از مصرف دارو با پزشک متخصص مشورت کنند.

بهترین زمان مصرف ویتامین ب 3

کاهش کلسترول و‌تری گلیسیرید با قرص نیاسین!

همانطور که بالاتر اشاره کردیم؛ ویتامین‌های گروه ب محلول در آب هستند و نیازی به جذب شدن در بدن ندارند و مقدار اضافی آن‌ها همراه ادرار دفع می‌شود. با توجه به این موضوع، مصرف قرص ویتامین B3 در هر زمان از شبانه روز بلامانع است؛ مگر اینکه پزشک تجویز دیگری کرده باشد. در ادامه بهترین حالت‌های زمان مصرف B3  یا نیاسین ذکر شده است:

• همراه با وعده غذایی

کمک به گوارش و هضم غذا

• شب پیش از خواب

بهبود کیفیت خواب

با همه این توضیحات، مقدار مورد نیاز هر فرد و بهترین زمان مصرف، بهتر است توسط پزشک مشخص شود.

قرص نیاسین که کمبود ویتامین ب 3 را در بدن تأمین می‌کند، یکی از دارو‌های تجویزی معروف برای کاهش سطح کلسترول و‌تری گلیسیرید خون است. کاهش احتمال حمله قلبی و درمان بیماری عروق کرونر از دیگر موارد تجویز قرص نیاسین است.

برخی از عوارض مصرف قرص نیاسین

• گرگرفتگی
• قرمزی
• احساس خارش
• تهوع
• نفخ
• سرگیجه

مصرف قرص نیاسین به افراد دارای زخم معده یا خون‌ریزی فعال توصیه نمی‌شود. کم خونی، ایجاد زخم ‎‌های بی‌دلیل در پوست یا دهان و… از علائم اصلی کمبود ویتامین ب 3 در بدن است.

تداخل دارویی با قرص نیاسین

• کلستیرامین از جمله دارو‌هایی است که بهتر است حداقل 4 تا 6 هفته پیش از شروع مصرف قرص نیاسین، مصرف آن را قطع نمود.
• وارفارین، مولتی ویتامین‌ها، دارو‌های فشار خون از جمله آمیلودیپین از دیگر دارو‌هایی هستند که بهتر است پیش از مصرف همزمان آن‌ها با ویتامین b3 با پزشک مشورت نمود.

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین ب 5 یا اسید پانتوتنیک

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین B5، همراه با وعده غذایی است. مکمل‌های ویتامین B5 به شکل

• قرص
• کپسول
• پودر
• مایع
• پماد‌های سوختگی
• شامپو، کرم و لوسیون (محصولات مراقبت از پوست و مو)
• کرم‌های پایه، رژ‌ها (محصولات آرایشی)
• گوشت، مرغ، سبزیجات (خوراکی‌ها)

قابل مصرف هستند.

ویتامین b5 برای درمان گرفتگی عضلات و ضعف آن‌ها، مراقبت از پوست و مو، پیشگیری از التهابات معده و غیره تجویز می‌شود. درمان افسردگی، درمان کمبود انرژی و خستگی، درمان اگزما و بیماری‌های پوستی، بهبود آرتریت روماتوئید و تولید گلبول قرمز و گلوکز از دیگر موارد مصرف قرص ویتامین ب ۵ است.

بهبود روحیه و عملکرد مغز، با مصرف ویتامین b6 یا پیریدوکسین

مصرف ویتامین B6 اغلب به تنهایی توصیه نمی‌شود و بهترین حالت مصرف آن، همراه با سایر مواد مغذی و مکمل‌های دیگر است. همانند سایر ویتامین‌های گروه ب، بهترین زمان مصرف B6 می‌تواند صبح‌ها، همراه با غذا یا میان وعده‌ها باشد.

قرص ویتامین ب ۶ یکی از مؤثرترین دارو‌ها در درمان آنمی، سلامت چشم، بهبود علامت‌های سندروم پیش از قاعدگی و از همه مهمتر تقویت روحیه و عملکرد مغز است. از آنجا که مقدار مازاد ویتامین B6 مصرفی توسط ادرار دفع می‌شود، جای نگرانی نیست. مصرف روزانه این ویتامین عوارضی به دنبال ندارد و از طریق مصرف برخی مواد مغذی روزانه نیز قابل دریافت است.

موارد مصرف ویتامین B7؛ تنظیم قند خون با بیوتین

ویتامین ب 7 که با نام بیوتین به صورت قرص تجویز می‌شود در مواردی همچون:

• تقویت و مراقبت از پوست و مو
• تقویت ناخن
• تنظیم سطح قند خون بیماران دیابتی
• کنترل ریزش مو
• درمان آسیب‌های عصبی

تجویز می‌شود. اشکال مصرفی B7 شامل:

• قرص یا کپسول
• آمپول
• محصولات مراقبت از پوست و مو مثل شامپو‌ها، ماسک‌های مو و پوست و غیره

است. کمبود طولانی مدت این ویتامین ممکن است باعث ابتلای فرد به انواع بیماری‌های قارچی یا باکتریایی شود.

مقدار مصرف ویتامین B7

دز مصرفی مناسب قرص بیوتین در

• نوزادان 35 تا 50 میکروگرم
• کودکان 65 تا 120 میکروگرم
• بزرگسالان، 100 الی 200 میکروگرم

در روز است. بهترین زمان مصرف ویتامین B7 به صورت روزانه است؛ مگر پزشک تجویز دیگری داشته باشد.

کاهش ریسک ابتلا به سرطان با قرص ویتامین B9 (اسید فولیک)

یکی از مکمل های پر مصرف از خانواده ویتامین B، اسید فولیک یا همان ویتامین b9 است. این ویتامین همراه با ویتامین B6 و B12 در کنترل سطح اسید آمینه هوسیستئین موثر است. سطح بالای این اسیدآمینه با بیماری‌های قلبی مرتبط است.

به تأخیر انداختن کاهش شنوایی با گذر زمان، یکی از مزایای ویتامین ب ۹ است. محافظت از بدن در برابر خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان روده بزرگ، پستان، دهانه رحم، پانکراس و معده نیز از فواید مهم مصرف دز مناسبی از این ویتامین است.

به تعبیر برخی محققان، اسید فولیک با محافظت از DNA، مانع از ایجاد جهش‌های منجر به سرطان می‌شود. دز مصرفی ویتامین B9 با توجه به بازه سنی متفاوت است:

• نوزادان 0 تا 6 ماه: 65 میکروگرم
• کودکان 4 تا 8 سال: 200 میکروگرم
• مردان و زنان بالای 19 سال: 400 میکروگرم

ویتامین b9 را روزانه می‌توانند تحت تجویز پزشک مصرف کنند.

ویتامین ب 12؛ چه دارو هایی با قرص ویتامین B12 تداخل دارند؟

ویتامین ب 12 محلول در آب است. در ادامه به فواید، تداخل دارویی و مقدار مورد نیاز ویتامین b12 در رنج سنی‌های مختلف می‌پردازیم.

فواید مصرف قرص ویتامین B12

• در تولید سلول‌های خونی مؤثر است و مانع از کم خونی می‌شود.
• با بهبود عملکرد مغز، یادگیری را افزایش می‌دهد.
• از وقوع افسردگی جلوگیری می‌کند.

تداخل دارویی ویتامین B12

مصرف داروهایی همچون:

• مهارکننده‌های پمپ پروتون مثل آمپرازول و لانسوپرازول
• آنتاگونیست‌های گیرنده H2 از جمله زانتاک و پپسید و متفورمین

سطح b12  را در بدن کاهش می‌دهد.

دز تجویزی (مقدار مصرف) ویتامین B12 برای سنین مختلف متفاوت است:

• در نوزادان 0 تا 6 ماه: تنها 0.4 میکروگرم
• نوزادان 7 تا 12 ماه: 0.5 میکروگرم
• کودکان 9 تا 13 سال: 1.8 میکروگرم
• افراد 14 تا 50 سال: 2.4 میکروگرم
• زنان باردار: روزانه حداکثر 2.6 میکروگرم 

(با تشخیص پزشک)

جمع بندی

در این مطلب به معرفی مکمل‌ها و انواع قرص ویتامین ب، مقدار و بهترین زمان مصرف آن‌ها پرداختیم. مهم‌ترین مکمل‌های ویتامین‌های گروه ب، B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین)،   B5 (پانتوتنیک اسید)، B6 (پیریدوکسین)، B7 (بیوتین) و B12 (کبالامین)‌ها هستند. درباره دز مصرفی انواع ویتامین ب، اطلاعاتی را به صورتی موردی در اختیارتان قرار دادیم؛ اما بهترین حالت هم برای مقدار و دوز مصرفی و  زمان استفاده از دارو، بستگی به تجویز پزشک دارد.

در هر صورت با توجه به محلول در آب بودن ویتامین‌های ب، آن‌ها نیازی به جذب شدن در بدن ندارند و مقدار اضافی همراه ادرار دفع می‌شود. بنابراین، بهترین زمان مصرف انواع قرص ویتامین ب در هر زمان از شبانه روز و به همراه با غذا خواهد بود؛ مگر اینکه پزشک تجویز دیگری کرده باشد.