آنتی اکسیدان چیست؟ بیشترین آنتی اکسیدان در چیست؟

انتی اکسیدان ها به موادی گفته می شوند که موجب پیشگیری و مهار انجام فرایند اکسیداتیو در بدن می شوند.

آنتی اکسیدان چیست؟

انتی اکسیدان ها به موادی گفته می شوند که موجب پیشگیری و مهار انجام فرایند اکسیداتیو در بدن می شوند. آنتی اکسیدان ها رادیکال های آزاد بدن را به کل از بین می برند. اکسیداتیو بدن را از آسیب های آنتی اکسیدان مصون می دارد و سلامت عمومی بدن را حفظ می کند.

در برخی موارد ممکن است در پاسخ آنتی اکسیدان چیست به یک پاسخ کوتاه و مختصر برسید، آن هم این است که به آنتی اکسیدان، رفتگران رادیکال آزاد گفته می شود. برای این که رادیکال های آزاد کمتری در بدن خود داشته باشید؛ توصیه می شود از دستورات زیر پیروی کنید:

• از مصرف آب های حاوی آلاینده های زیست محیطی پرهیز کنید.
• مصرف آنتی بیوتیک ها و غذاهای هورمونی را محدود کنید.
• در معرض مواد شیمیایی لوازم خانگی قرار نگیرید.
• از مصرف بیش از اندازه ی داروها اجتناب کنید.
• سعی کنید در معرض مواد شیمیایی محصولات آرایشی قرار نگیرید.
• مصرف آفت کش ها را محدود کنید.
• سعی کنید استرس خود را کاهش دهید.
• از روغن های طبیعی و سرد و فشرده شده استفاده کنید.
• روزانه ورزش کنید.

در ادامه به معرفی انواع ویتامین، نقش و فواید آن بر بدن، تاثیر آن بر روی اندام های مختلف، و اهمیت آن در انواع رژیم لاغری و غذایی خواهیم پرداخت. پس برای شناخت کامل این مواد و کسب اطلاعات لازم جهت تامین آنتی اکسیدان لازم بدن، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

• مطلب پیشنهادی: رژیم غذایی مدیترانه ای ، رژیم غذایی کتوژنیک

بیشترین آنتی اکسیدان در چیست؟

بهترین منبع آنتی اکسیدان ها، مواد غذایی گیاهی، به خصوص میوه ها و سبزیجات هستند. رژیم غذایی که دارای بیشترین آنتی اکسیدان ها باشد؛ با توجه به ویتامین ها به شرح زیر هستند:

 انواع ویتامین های ضروری برای بدن را بشناسید!

• ویتامین A: از جمله منابع غذایی آنتی اکسیدان ها که حاوی ویتامین آ هستند: تخم مرغ و جگر و تمامی محصولات و فرآوری های لبنی

درباره عوارض کمبود ویتامین A بیشتر بدانید!

• ویتامین E: منابع آنتی اکسیدان ها که حاوی ویتامین ای هستند: اکثر آجیل ها و دانه ها مانند تخمه ی آفتابگردان و یا دیگر روغن های گیاهی و سبزیجات سبز و برگدار

• ویتامین c: از جمله منابع آنتی اکسیدان ها که حاوی ویتامین سی هستند: بیشتر میوه ها و سبزیجات به خصوص انواع توت ها، پرتقال و فلفل دلمه ای
• بتاکاروتن: منابع آنتی اکسیدان که حاوی بتاکاروتن هستند: اکثر میوه ها و سبزیجاتی که دارای رنگ های روشن هستند؛ مانند: هویج و نخود فرنگی و اسفناج و انبه
• لیکوپن: منابع آنتی اکسیدان حاوی لیکوپن: اکثر میوه ها و سبزیجات با رنگ صورتی و قرمز مثل: گوجه فرنگی و هندوانه
• لوتئین: آنتی اکسیدان هایی که لوتئین دارند: سبزیجات با برگ سبز، ذرت، پاپایا و پرتقال
• سلنیوم: از دیگر مواد غذایی که منبع آنتی اکسیدان هستند: برنج و ذرت و گندم و دیگر غلات کامل مثل آجیل و تخم مرغ و پنیر و حبوبات
• مس: مواد غذایی که حاوی مس هستند: مانند غذاهای دریایی، گوشت کم چربی، شیر و آجیل
• آنتوسیانین: مواد غذایی که حاوی آنتوسیانین هستند مانند بادمجان و انگور و انواع میوه های بدون هسته
• فلاونوئیدها: مواد غذایی که حاوی فلاونوئیدها هستند: چای و مرکبات و آب انگور قرمز و پیاز و سیب

بیشتر بخوانید : عوارض کمبود ویتامین دی

فواید آنتی اکسیدان بر بدن

آنتی اکسیدان ها دارای فایده های زیادی بر بدن هستند. نقش آنتی اکسیدان در بدن، در موارد زیر نیز مشهود است:

• آنتی اکسیدان ها موجب زیبایی پوست می شوند
• از بروز بیماری های قلبی مانند سکته جلوگیری به عمل می آورند. راه های جلوگیری از سکته
• افزایش سم زدایی در بدن.
• موجب حفظ جوانی می شوند.
• آنتی اکسیدان ها باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمنی مانند سرطان می شوند.
• سیستم ایمنی بدن را تقویت می کنند.
• از بروز بیماری های زوال عقل مانند آلزایمر جلوگیری به عمل می آورند.
• موجب می شود تا ریسک مشکلات چشمی مانند آب مروارید کم شود.
• افزایش طول عمر.
• آنتی اکسیدان ها روند پیری مفاصل و قلب و مغز را کندتر می کند.

نقش آنتی اکسیدان در بدن چیست؟

آنتی اکسیدان ها موجب جلوگیری از بروز برخی آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد می شوند. بدن به دلیل وارد شدن برخی فشارهای زیست محیطی ممکن است منجر به آزاد شدن مولکول های ناپایداری شود، ولی آنتی اکسیدان ها موجب جلوگیری از بروز این مشکل می شود.

پاسخ اصلی آنتی اکسیدان چیست، این است که آنتی اکسیدان ها موادی هستند که بدن را در مقابل انواع آسیب های سلولی و ایجاد واکنش های شیمیایی رادیکال های آزاد حفظ می کنند. برای این که نقش آنتی اکسیدان در بدن را بهتر درک کرد، بایستی اطلاعات کافی در مورد رادیکال های آزاد داشته باشید. اکسیداسیون می تواند به غشای سلولی بدن آسیب وارد کند.

منظور از فرایند اکسیداسیون در بدن به مولکول های ناپایداری گفته می شود که الکترون های سایر سلول ها را به سرقت می برند. این کار هم سبب صدمه دیدن ساختار  DNA و سایر سلول ها می شود. بدن هم تا اندازه ای توان مقابله با رادیکال های آزاد را دارد؛ ولی اگر تعداد رادیکال های آزاد بیشتر شود، منجر به بروز عواقب جبران ناپذیر و بیماری های جدی که به صورت زیر هستند می شود:

• بیماری های قلبی
• بیماری های کبدی
• سرطان دهان
• سرطان مری
• سرطان معده
• سرطان روده

برخی عوامل هم می تواند اکسیداسیون را تسریع بخشیده و موجب تولید رادیکال های آزاد شود. از جمله ی این عوامل می توان به استرس بیش از حد، مصرف سیگار، قرار گرفتن در زیر نور خورشید به مدت زیاد، آلودگی هوا اشاره کرد. نقش آنتی اکسیدان در بدن جهت ایجاد تعادل رادیکال های آزاد است که موجب می شود این رادیکال های آزاد به هیچ کدام از سلول های بدن آسیبی نرسانند. آنتی اکسیدان ها می توانند بعضی از آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد را خنثی کند و موجب تقویت ایمنی بدن شود.

معرفی انواع آنتی اکسیدان ها

آنتی اکسیدان ها مواد بسیار مهمی هستند که بدن برای حفظ سلامتی به آن ها نیاز دارد. به این صورت که کمبود آن می تواند موجب آسیب دیدن بدن شود. به همین علت، آشنایی با انواع آنتی اکسیدان، به شما کمک می کند تا با تامین این مواد، سلامتی خود و عزیزانتان را تضمین کنید. آنتی اکسیدان ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

انتی اکسیدان های مصنوعی

این آنتی اکسیدان صنعتی برای جلوگیری از اکسید شدن؛ به محصولات اضافه می شود. همچنین در صورت کمبود آنتی اکسیدان در بدن بیمار، پزشک ها قرص آنتی اکسیدان را به عنوان مکمل های دارویی، تجویز می کنند.

آنتی اکسیدان طبیعی

بعضی از مواد غذایی گیاهی سرشار از آنتی اکسیدان هستند؛ که با استفاده از آن می توان نیاز بدن را به این مواد تامین کرد. آنتی اکسیدان های گیاهی نوعی فیتونراتراینت هستند، که به آن مواد مغذی گیاهی هم می گویند. مواد غذایی که منبع آنتی اکسیدان هستند به شرح زیر می باشند:

• بادمجان
• انگور قرمز
• انار
• گوجی بری
• حبوبات مانند لوبیا سیاه و یا قرمز
• چای سیاه و سبز
• بلوبری
• سیب
• کلم بروکلی
• اسفناج
• عدس
• کاکائوی خام
• نارگیل
• سبزه ی گندم

تاثیر آنتی اکسیدان بر اندام مختلف

• تاثیر آنتی اکسیدان بر پوست

یکی از مهم ترین آثار آنتی اکسیدان در کنترل رادیکال های آزاد موجود در بدن است. این رادیکال های آزاد برای بافت ها و سلول های بدن بسیار مضر هستند. این سلول های ترکیب شده سعی در تبدیل شدن به الکترون ها را دارند و موجب ایجاد زنجیره ای از واکنش ها می شود.

این واکنش ها می توانند موجب آسیب و صدمه به DNA و غشای سلولی و آنزیم ها شوند. آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین سی و بتاکاروتن می توانند با رادیکال های آزادی که سبب تسریع روند پیری می شوند؛ جلوگیری کند. ویتامین های آ و سی نیز باعث کاهش چین و چروک های پوست شده و خشکی پوست را از بین می برند. ویتامین سی یک آنتی اکسیدان بسیار قوی می باشد. کمبود ویتامین آ هم می تواند باعث پوسته پوسته شدن و ضخیم شدن قسمت فولیکولی پوست شود.

• کاهش ریسک ابتلا به سرطان

بر اساس تحقیقات انجام شده مصرف انواع ویتامین های سی و آ در کنار مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان می تواند در پیشگیری و حتی درمان انواع مختلف سرطان بسیار مفید باشد؛ زیرا قابلیت کنترل سلول های بدخیم و تخریب سلول های سرطانی را دارند.

در ویتامین آ، یک ماده ی شیمیایی به نام رتینوئیک اسید وجود دارد که نقش به سزایی را در رشد سلولی و تفکیک سلول های سرطانی دارد. برخی از سرطان ها مانند سرطان ریه ، تخمدان، مثانه و سینه ، سرطان پوست و دهان به کمک این ماده ی شیمیایی می توانند سرکوب شوند. به همین دلیل؛ در صورتی که این ماده ی شیمیایی به وسیله ی رژیم غذایی وارد بدن شود؛ خیلی امن تر و تاثیر پذیرتر از مصرف مکمل های دارویی هستند.

• کمک به جلوگیری از بروز مشکلات شناختی مانند زوال عقل یا آلزایمر

استرس اکسیداتیو در بروز بیماری های عصبی بسیار تاثیرگذار است. در صورتی که استفاده از مواد مغذی حاوی آنتی اکسیدان می تواند ریسک بروز این بیماری ها را بسیار کمتر کند. طبق تحقیقات و بررسی های انجام شده استفاده از رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان مثل ویتامین سی و ای در طولانی مدت، سبب کاهش احتمال ابتلا به بیماری های زوال عقل و یا آلزایمر شود.

• اثر آنتی اکسیدان بر قلب، جلوگیری از سکته و بیماری های قلبی

آنتی اکسیدان ها نقش به سزایی در کنترل و جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی دارند. ویتامین سی می تواند به جلوگیری و ممانعت از بیماری های قلبی و سکته کمک های بسیاری کند. بر اساس تحقیقات انجام شده؛ ویتامین سی تا پنجاه درصد خطر بروز سکته را کمتر می کند. مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان  نیز می توانند ریسک ابتلا به انواع بیماری های قلبی را کاهش داده و شانس زیادی را برای زندگی سالم تر و طولانی تر به ارمغان بیاورند.

تاثیر آنتی اکسیدان بر روی چشم ها و سیستم ایمنی بدن

• حفاظت از بینایی و چشم ها

برخی از آنتی اکسیدان ها مثل ویتامین های سی و ای و بتاکاروتن، تاثیر زیادی در پیشگیری و جلوگیری از بیماری های چشم مانند فساد ماکولای چشم و یا پیری چشم داشته باشند. برخی مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان وجود دارند که دارای لوتئین و زیکستانتین هستند؛ این دو ویتامین های مفید برای چشم هستند.

ویتامین های لوتئین و زیکستانتین در مواد غذایی زیادی مانند انواع میوه ها و سبزیجاتی که دارای برگ های سبز و زرد و نارنجی هستند؛ پیدا می شوند. نقش آنتی اکسیدان در بدن بسیار زیاد است، به این صورت که آنتی اکسیدان های این مواد به سادگی می توانند در قسمت های متفاوت بدن به خصوص در بخش های باریک چشم مانند ماکولار و لنز حرکت نمایند.

با توجه به این که تنها 20 نوع از لوتئین و زیکستامنین به وفور در ماکولار چشم وجود دارد؛ به مرور زمان و افزایش سن، این ویتامین ها از بین می روند. به همین خاطر پیروی از رژیم غذایی که شامل آنتی اکسیدان های ضروری مانند اسفناج، کلم پیچ، توت ها، کلم بروکلی و زرده ی تخم مرغ توصیه می شود.

• تقویت سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن به کمک آنتی اکسیدان ها تقویت می شود. بدن با یک سیستم ایمنی قوی می تواند تمامی رادیکال های آزاد را شناسایی نماید و اقدام به رفع آن ها کند. نقش آنتی اکسیدان در بدن را می توان در افزایش طول عمر و کاهش سرعن روند پیری بدن قابل مشاهده است. بنابراین؛ مصرف رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان، علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، تاثیرات بسیار زیادی هم بر سلامتی انسان دارد.

رادیکالهای آزاد چه هستند؟

بعد از این که به پاسخ آنتی اکسیدان چیست، و معرفی انواع آنتی اکسیدان و نقش و فواید آن بر بدن، رسیدیم باید با معنا و مفهوم رادیکالهای آزاد در بدن آشنا شویم. در بدن همه ی ما، واکنش های سلولی زیادی اتفاق می افتد. در بعضی از این واکنش ها، یک نوع خاصی از مولکول ها که حاوی اکسیژن هستند در بدن آزاد می شوند.

به این مولکول های حاوی اکسیژن، رادیکال های آزاد گفته می شود. گلبول های سفید خون با استفاده از این رادیکال های آزاد می توانند با ویروس ها و باکتری های موجود در بدن مقابله کنند. اما به دلیل این که رادیکال های آزاد در بدن آزادانه حرکت می کنند؛ ممکن است با دیگر مولکول های موجود در بدن هم واکنش نشان دهند.

این موضوع موجب رخ دادن فرایند اکسیداتیو در بدن می شود. فرایند اکسیداتیو آسیب و صدمه های زیادی را به بدن وارد می کند. از جمله این آسیب ها:

• منجر به بروز پیری زودرس می شود.
• به پوست بدن می تواند آسیب برساند.
• به بافت های بدن آسیب می رساند.
• موجب فعال شدن سلول ها و ژن های معیوب در بدن می شود.

چه عواملی سبب افزایش رادیکالهای آزاد بدن می شوند؟

در مباحث بالاتر در مورد این که آنتی اکسیدان چیست و چه تاثیری برای سلامتی بدن دارد، به صورت کامل صحبت کردیم. طبق تحقیقات انجام شده، امروزه متاسفانه بیش از پیش شاهد افزایش رادیکال های آزاد در بدن و صدمات ناشی از آن هستیم. اصلی ترین عامل افزایش رادیکال های آزاد در بدن، رژیم ناسالم  غذایی می باشد. عواملی که موجب افزایش رادیکال های آزاد در بدن می شوند را به صورت زیر دسته بندی کرده ایم:

• رفتارهای نامناسب و انتخاب رژیم غذایی ناسالم
• پرخوری در یک وعده ی غذایی که موجب افزایش کالری دریافتی می شود.
• مصرف بی رویه غذاهای پرچرب، چربی های اشباع
• استفاده ی زیاد از قند و شکر
• مصرف غذاهای آماده و فراوری شده که حاوی ترکیبات شیمیایی هستند.
•  مصرف بی رویه چای و قهوه
• مصرف بیش از اندازه نوشیدنی های گازدار با قند بالا، اسید فسفریک و کافئین
• استفاده ی بیش از اندازه ی از دارو ها و با مکمل های دارویی بدون تجویز دکتر
• قرارگیری در معرض آلودگی ها مثل سرب
• استعمال دخانیات
• مصرف برخی مواد غذایی به ویژه چربی های ترانس و شیرین کننده های مصنوعی و بعضی از رنگ های خوراکی
• قرار گرفتن در محیطی که با مواد شیمیایی مانند سموم دفع آفات و یا برخی از داروهای شیمی درمانی آلوده شده است.

نقش آنتی اکسیدان ها در مقابله با رادیکال های آزاد

بدن انسان ذاتا سعی در کاهش آثار ناشی از رادیکال های آزاد دارد. آنتی اکسیدان ها، رادیکال های آزاد را از بین می برند و همین امر موجب کاهش آسیب به مولکول های بدن می شود. وقتی آنتی اکسیدان ها به این رادیکال ها متصل شوند؛ دیگر آزاد نبوده و توانایی واکنش به مولکول های بدن را ندارند.

اگر بدن نتواند این رادیکال های آزاد را به صورت کامل از بین ببرد؛ منجر به بروز وضعیتی به نام استرس اکسیداتیو می شود. این واکنش ممکن است به سلول های بدن و DNA سلولی آسیب وارد کند و در نهایت موجب بروز بیماری های مزمن زیادی شود. یک رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها می تواند به ما در این زمینه کمک های زیادی کند.

گیاهان و املاح معدنی طبیعی زیادی حاوی آنتی اکسیدان ها هستند. طبق بررسی های انجام شده؛ اکثر محققان به این نتیجه رسیده اند که برخی ویتامین های موجود در گیاهان و املاح طبیعی مانند ویتامین A، ویتامین C، سلنیوم معدنی و ویتامین E می توانند به عنوان آنتی اکسیدان عمل کنند. چون تمامی این ویتامین ها شامل لوتئین و لیکوین هستند. به همین خاطر استفاده از میوه ها و سبزیجات و برخی از گیاهان حاوی آنتی اکسیدان می توانند بالاترین میزان آنتی اکسیدان بدن را تامین کنند.

آنتی اکسیدان ها به چند دسته تقسیم می شوند؟

به دو دسته ی اصلی می توان تقسیم کرد:

آنتی اکسیدان هایی که بدن می تواند آن ها را بسازد؛ این نوع آنتی اکسیدان ها به زیر دسته تقسیم می شوند:

1. 1. دسته ی اول: آنتی اکسیدان هایی مثل کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز هستند که دارای ساختار آنزیمی می باشند.
   2. دسته ی دوم: آنتی اکسیدان هایی مانند ملاتونین و کوآنزیم 10Q هستند که دارای ساختار غیر آنزیمی می باشند.

آنتی اکسیدان هایی که بدن، توانایی ساخت آن ها را ندارد.

به همین خاطر، این نوع آنتی اکسیدان ها، باید با رژیم غذایی و یا در صورت لزوم با استفاده از مکمل های دارویی دریافت شوند. مهم ترین آنتی اکسیدان ها عبارت هستند از:

• روی
• منیزیم
• سلنیوم
• ویتامین سی
• ویتامین ای
• انواع فلاوونوئید
• کاروتنوئید
• اسیدهای چرب
• امگا 3 و 6

از بدن در مقابل رادیکال های آزاد به چه صورت محافظت نماییم؟

پاسخ به این سوال که چطور و چگونه می توان از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت کرد، اندکی تامل برانگیز است؛ زیرا تشخیص نوع واکنش هر کدام از ترکیبات آنتی اکسیدان در بدن، دشوار است. آزمایشات هم نمی توانند به صورت دقیق نشان دهند که یک ماده ای که در سیستم گوارشی قرار می گیرد، به چه صورت عمل می کند.

تنها کاری که از دست ما بر می آید این است که، تمامی مواد خوراکی که پزشکان و محققان بعد از انجام آزمایش ها و بررسی های لازم به نتیجه رسیده اند که برای سلامتی بدن مفید هستند و دارای آنتی اکسیدان هستند را در رژیم غذایی خود استفاده کنیم.

با استفاده از نظریه ی پزشکان و محققان در این راستا می توان توصیه های مفیدی را در مورد تعیین این که کدام مواد خوراکی دارای آنتی اکسیدان هستند؛ به دست آورد. به عنوان نمونه، طبق گفته پزشکان، گوجه فرنگی حاوی آنتی اکسیدان قوی به اسم لیکوپن می باشد و استفاده از آن می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا حد زیادی کاهش دهد.

برخی از مواد خوراکی حاوی آنتی اکسیدان بتاکاروتن می تواند خطر ابتلا  به سرطان پستان را کمتر کنند. قهوه هم دارای برخی از آنتی اکسیدان ها است که از بدن ما در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند.

سو مصرف آنتی اکسیدان بر بدن

بعد از درک کامل آنتی اکسیدان چیست و نقش آن بر بدن، به بررسی سوء مصرف آنتی اکسیدان بر بدن می پردازیم. مصرف زیاد مکمل های آنتی اکسیدان هم دقیقا مثل سایر مکمل ها ممکن است برخی عوارض جانبی به همراه داشته باشد. به عنوان نمونه، در هنگام ورزش چون مصرف اکسیژن چند برابر می شود؛ مصرف زیاد آنتی اکسیدان موجب ایجاد برخی اختلالات خواهد شد.

در برخی از تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که مصرف آنتی اکسیدان زیاد به هنگام ورزش، منجر به بروز برخی اختلالات قلبی و عروقی می شود. مصرف زیاد آنتی اکسیدان ها تاثیر منفی روی فعالیت های ضد سرطانی بدن می گذارد. در برخی موارد هم منجر به ایجاد اختلال در تعادل مواد شیمیایی بدن و مواد غذایی می شود.

برای همین خاطر بایستی همواره با توجه به دستورالعمل پزشک خود اقدام به مصرف آنتی اکسیدان ها نمایید. در غیر این صورت از مصرف خودسرانه ی مکمل های آنتی اکسیدان خودداری فرمایید.

 جمع بندی

در پاسخ به آنتی اکسیدان چیست می توان گفت که آنتی اکسیدان مانع از اکسیداسیون در بدن می شود. نام آنتی اکسیدان با سلامتی بدن گره خورده است به این صورت که، آنتی اکسیدان از آسیب رسیدن رادیکال های آزادی که ناشی از استرس می باشند، جلوگیری به عمل می آورد. آنتی اکسیدان مورد نیاز بدن را می توان به وسیله ی مواد غذایی به دست آورد. استفاده از یک رژیم غذایی سالم و حاوی آنتی اکسیدان می تواند تمامی آثار زندگی ناسالم را از بین ببرد.

این اثرات شامل، پیری زودرس، سلول های جهش یافته، بافت های آسیب دیده ی پوست و چشم و فعال سازی ژن های مضر و ایمنی پایین جسمانی است.  رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان، شامل سبزیجات، مکمل ها هستند. مواد غذایی که شامل آنتی اکسیدان هستند به شرح زیر می باشند:

• سبزیجات دارای برگ سبز مانند اسفناج
• کنگر فرنگی
• کاکائو
• توت وحشی
• چای سبز
• دارچین
• میخک
• و …

سوالات متداول