بلاگ

آزمایشات چکاپ کامل یکی از ضروری‌ترین ابزارهای پیشگیری از بیماری‌ها و حفظ سلامتی است. این آزمایش‌ها به شما کمک می‌کنند تا وضعیت عمومی بدن خود را ارزیابی کرده و از بروز مشکلات جدی پیشگیری کنید. چکاپ کامل معمولاً شامل آزمایش‌های مختلفی مانند بررسی وضعیت خون، عملکرد کبد، کلیه‌ها، قلب و دیگر اندام‌های حیاتی است. هر فرد با توجه به سن، جنسیت و شرایط جسمی، به یک لیست متفاوت از آزمایش‌ها نیاز دارد.

انجام این چکاپ‌ها به‌طور منظم می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، مشکلات تیروئید، یا حتی سرطان کمک کند. بنابراین، با برنامه‌ریزی مناسب و همکاری با پزشک متخصص، می‌توانید در مسیر سلامتی خود گام‌های موثری بردارید.

آزمایشات چکاپ کامل چیست و شامل چه مواردی است؟

آزمایشات چکاپ کامل شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌هاست که برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها اطلاعات جامعی در مورد عملکرد اندام‌ها و سیستم‌های مختلف بدن ارائه می‌دهند و به شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می‌کنند.

معمولاً لیست آزمایشات چکاپ کامل شامل موارد زیر است:
آزمایش خون کامل (CBC): بررسی وضعیت گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، هموگلوبین و پلاکت‌ها.آزمایش قند خون: برای شناسایی دیابت یا پیش‌دیابت.
آزمایش چربی خون: اندازه‌گیری کلسترول و تری‌گلیسرید.
آزمایش عملکرد کبد: بررسی آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST.
آزمایش عملکرد کلیه: شامل کراتینین و اوره خون.
بررسی تیروئید: اندازه‌گیری هورمون‌های TSH، T3 و T4.
آزمایش ادرار: برای شناسایی عفونت‌ها یا مشکلات کلیوی.

این لیست ممکن است با توجه به نیازهای فردی شامل آزمایش‌های دیگری مانند ویتامین D، آهن، و آزمایش‌های هورمونی نیز باشد. انجام منظم این چکاپ‌ها می‌تواند به پیشگیری و درمان به‌موقع بیماری‌ها کمک کند و نقش مهمی در حفظ سلامتی ایفا کند.

لیست انواع آزمایشات چکاپ کامل

اولین و مهم ترین سری آزمایشات چکاپ کامل، آزمایش های خون هستند:

آزمایش ژنتیک سلامت HealthX

یکی از تست‌هایی که می‌تواند به شما در پیشگیری و تشخیص انواع بیماری‌های کمک کند آزمایش سلامت ژنتیک یا HealthX است که در آن احتمال بروز انواع سرطان و یا بیماری‌های مزمن مانند میگرن و لوپوس و +50 بیماری دیگر شناسایی می‌شود.

تست سلامت ژنتیک با استفاده از نمونه خون یا بزاق انجام می‌شود و به شما دید کلی از سلامتی‌تان در سال‌های پیش رو را خواهد داد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید چکاپ کامل با تست HealthX را مطالعه نمایید و یا برای دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

مطلب پیشنهادی: با انواع آزمایش ژنتیک آشنا شوید.

 با آزمایشات چکاپ کامل خون آشنا شوید

آزمایش‌های خون، یکی از بخش‌های بسیار مهم و حیاتی یک چکاپ کامل بدن را تشکیل می‌دهند. نتیجه این آزمایش‌ها می‌تواند یک دید بسیار خوب از وضعیت کلی سلامت فرد به پزشک بدهد. در ادامه به معرفی بعضی از آزمایش‌های رایج خون می‌پردازیم:

• آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

در آزمایش شمارش کامل خون، سطح گلبول‌های سفید و قرمز، هموگلوبین و پلاکت‌های موجود در خون فرد اندازه گیری می‌شود. این مشخصات می‌تواند دید خوبی از وضعیت کلی سلامت جسمی فرد به پزشک بدهد. آیا پلاکت خون پایین نشانه سرطان است؟ در بلاگ مای اسمارت ژن بخوانید.

• آزمایش چربی خون یا پروفایل چربی

در این آزمایش، سطوح چربی در بدن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که شامل کلسترول‌‎های LDL (مفید)، کلسترول‌های HDL (مضر) و تری گلیسیریدهاست. نتیجه این آزمایش به ارزیابی وضعیت سلامت قلبی عروقی فرد کمک می‌کند.

• آزمایش عملکرد کبد (LFT)

در این آزمایش، آنزیم‌های کبد و سایر شاخص‌های لازم برای بررسی وضعیت سلامت و تشخیص عارضه‌های کبدی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

• آزمایش عملکرد کلیه‌ها (KFT)

این آزمایش سطح کراتینین، نیتروژن اوره خون (BUN) و سایر شاخص‌های مهم در تشخیص عارضه‌های کلیه را بررسی می‌کند.

• سطح گلوکز خون

سطح قند موجود در خون، جهت تشخیص دیابت یا پیش دیابت مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد.

• آزمایش عملکرد تیروئید (TFT)

آزمایش TFT سطح هورمون‌های غده تیروئید را با هدف تشخیص اختلالات تیروئید ارزیابی می‌کند. برای آشنایی با آزمایش تیروئید و تفسیر نتایج آن کلیک کنید.

• سطح ویتامین D

ویتامین D یک ویتامین حیاتی برای سلامت استخوان‌ها و سلامت کلی بدن محسوب می‌شود که سطح آن در بدن در چکاپ کامل بدن مورد ارزیابی قرار می‌‎گیرد. علائم کمبود ویتامین دی را جدی بگیرید!

• سایر آزمایش‌های خاص

در آزمایشات چکاپ کامل سلامت، بسته به سوابق پزشکی و وضعیت سلامت فرد، ممکن است علاوه بر آزمایش‌های رایج، یک سری آزمایش به خصوص نیز از فرد گرفته شود. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به آزمایش سطح آهن، آنالیز ادرار و آزمایش‌های بررسی عفونت‌های خاص اشاره نمود.

بررسی‌های تصویربرداری

عکسبرداری از قسمت‌های مختلف، یک سری اطلاعات تصویری از بخش‌های داخلی بدن را به ما ارائه می‌کند که تجزیه و تحلیل آن‌ها می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌ها و مشکلات بالقوه موجود در بدن کمک کند. در ادامه به معرفی یک سری از عکسبرداری‌های رایجی که در یک آزمایش کامل سلامت انجام می‌شوند اشاره خواهیم کرد:

• اشعه ایکس(قفسه سینه)

عکسبرداری اشعه ایکس از قفسه سینه می‌تواند به تشخیص ناهنجاری‌های ریوی، قلب و سایر عارضه‌های مربوط به قفسه سینه کمک کند.

• سونوگرافی (شکم)

در این روش با استفاده از امواج صوتی از ارگان‌های حیاتی موجود در شکم تصویربرداری می‌شود که تصاویر گرفته شده می‌توانند در بررسی وضعیت کبد، کیسه صفرا، کلیه و سایر ارگان‌های موجود مفید باشند.

• نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG)

نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند که به تشخیص بی‌نظمی‌های موجود در ریتم قلب و سایر عارضه‌های قلبی کمک می‌کند.

• تست ورزش (TMT)

در این تست، وضعیت عملکرد قلب در هنگام انجام فعالیت جسمی بررسی می‌شود که می‌تواند اطلاعات مفیدی از وضعیت قلبی و عروقی بدن فرد به پزشک بدهد.

• اکوکاردیوگرافی

در اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج صوتی از ساختار و عملکرد قلب تصویربرداری می‌شود که با استفاده از تصاویر آن، پزشک می‌تواند مواردی مانند ناهنجاری‌های موجود در دریچه‌های قلب یا نارسایی قلب را بررسی کند.

برای آن دسته از شما که به جزئیات آزمایشات چکاپ کامل علاقه دارید، مقاله جدید «تفاوت چکاپ ژنتیکی با آزمایش های روتین» تفاوت‌های کلیدی بین آزمایش‌های روتین و چکاپ‌های ژنتیکی را به تفصیل بررسی می‌کند.

 سایر تست‌های خاص آزمایشات چکاپ کامل

پزشک شما می‌تواند با استفاده از وضعیت سلامت جسمی و سوابق پزشکی‌تان، یک سری از عکسبرداری‌ها را به آزمایشات چکاپ کامل بدن شما اضافه کند. از جمله این عکسبرداری‌ها می‌توان به MRI، سی تی اسکن یا تراکم‌سنجی استخوان اشاره نمود.

غربالگری سرطان

آزمایش‌های غربالگری سرطان، برای پیشگیری و درمان به موقع این بیماری امری بسیار حیاتی و مهم است. بسته به سن، جنسیت یا سوابق پزشکی موجود در خانواده‌‍تان ممکن است آزمایش‌های مختلفی در این زمینه برای شما تجویز شود. بعضی از آزمایش‌های رایج در این زمینه عبارت‌اند از:

• پاپ اسمیر (مخصوص بانوان)

این تست برای سرطان دهانه رحم گرفته شده و می‌تواند تغییرات پیش از وقوع سرطان در این ناحیه را جهت پیشگیری شناسایی کند.

• ماموگرافی (مخصوص بانوان)

در ماموگرافی به کمک اشعه ایکس از بافت سینه عکسبرداری می‌شود که با استفاده از آن می‌توان سرطان سینه را در مراحل اولیه‌اش درمان کرد.

• آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA – مخصوص آقایان)

تست آنتی ژن اختصاصی پروستات، سطح PSA موجود در خون، با هدف تشخیص سرطان پروستات یا ارزیابی وضعیت سلامت پروستات اندازه گیری می‌شود.

• کولونوسکوپی

روده بزرگ و راست روده یا رکتوم با هدف تشخیص سرطان روده بزرگ یا پولیپ‌های پیش از وقوع سرطان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• سایر تست های خاص

همانطور که در موارد قبل نیز به این امر اشاره کردیم، پزشک شما در بخش آزمایش‌های غربالگری نیز می‌تواند بر اساس سوابق و دستورالعمل‌های موجود، یک سری تست‌های مورد نیاز را به آزمایشات چکاپ کامل سلامت اضافه کند که از جمله آن‌ها می‌توان به غربالگری سرطان پوست یا تست ژنتیک اشاره نمود.

آزمایش ادرار

یکی از بخش‌های آزمایشات چکاپ کامل، آزمایش ادرار است. مولفه‌های بررسی شده در آزمایش ادرار به بررسی وضعیت سلامت کبد، کلیه‌ها و دستگاه ادراری کمک می‌کند.

آزمایشگاه برای انجام آزمایش ادرار، ظرف مخصوص استریلی در اختیار شما می‌گذارد که مقدار لازم ادرار در آن مشخص شده است. همچنین معمولا از شما خواسته می‌شود که نمونه خود را کمی بعد از شروع ادرار بگیرید.

مواردی که در آزمایش ادرار اندازه‌گیری می‌شوند عبارتند از:

1. ظاهر کلی

• رنگ: ادرار در حالت طبیعی باید زرد روشن باشد. رنگ تیره می‌تواند نشانه‌ای از کم آبی بدن یا مشکلات کبدی باشد. 

گاهی نیز در ادرار خون وجود دارد که یکی از علائم سنگ کلیه است.

• شفافیت: ادرار باید شفاف باشد و کدر بودن آن، نشانه‌ی عفونت یا اختلالات کلیوی است.

2. مولفه‌های شیمیایی

• pH: اندازه‌گیری اسیدی یا قلیایی بودن ادرار
• گلوکز: وجود گلوکز در ادرار نشان از دیابت است.
• پروتئین: در برخی بیماری‌های کلیوی ادرار حاوی پروتئین است.
• نیتریت: وجود نیتریت در ادرار، نشان‌دهنده باکتری است که ممکن است منجر به عفونت ادراری شود.
• کتون‌ها: در دیابت کنترل نشده، ادرار حاوی کتون است.
• گلبول‌های قرمز و سفید: این سلول‌های خونی در صورت عفونت ادراری یا التهابات کلیوی در ادرار ظاهر می‌شوند.

آزمایش مدفوع

یکی دیگر از انواع آزمایشات چکاپ کامل، آزمایش مدفوع است. این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های گوارشی حتی عفونت‌ها و سرطان‌های این ناحیه به کار می‌رود.

در آزمایش مدفوع هم مانند ادرار، آزمایشگاه ظرفی استریل برای جمع‌آوری نمونه به شما می‌دهد.

انواع آزمایش مدفوع عبارتند از:

• FOBT: این آزمایش وجود خون در مدفوع را بررسی می‌کند که می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف و حتی سرطان روده بزرگ باشد.
• کشت مدفوع: در این آزمایش وجود انواع باکتری و قارچ در مدفوع بررسی می‌شود که ممکن است نشانه‌ای عفونت باشند.
• آزمایش انگل: وجود انگل و تخم‌هایش در مدفوع با این آزمایش بررسی می‌شود.

در چکاپ کلی، معمولا آزمایش کشت مدفوع انجام می‌شود که در آن ظاهر، قوام و محتوای مدفوع بررسی می‌شود.

مواردی که در این آزمایش بررسی می‌شوند عبارتند از:

آزمایش بیماری‌های مقاربتی؛ مهم‌ترین آزمایشات چکاپ کامل

STD یا آزمایش تشخیص بیماری‌های مقاربتی، در واقع مجموعه‌ای از آزمایش‌هاست که به بررسی بیماری‌های مقاربتی (انتقال از طریق رابطه جنسی مقعد، واژن و دهان) می‌پردازند.

رایج‌ترین آزمایش‌های STD عبارتند از:

• آزمایش کلامیدیا و سوزاک: این دو بیماری در اثر باکتر به وجود می‌آیند و به راحتی با نمونه‌گیری از طریق سواب یا آزمایش ادرار قابل تشخیص‌اند.
• آزمایش تریکومونیازیس: عفونت تریکومونایی از طریق یک انگل تک‌یاخته به وجود می‌آید و با نمونه‌گیری از واژن یا مجاری ادراری قابل تشخیص است.
• آزمایش سفلیس: بیماری سفلیس عامل باکتریایی دارد و در صورت عدم درمان، عوارض جدی در پی خواهد داشت. رایج‌ترین نوع تشخیص این بیماری، انجام آزمایش خون است. 
• آزمایش HPV: شایع‌ترین بیماری مقاربتی توسط ویروس HPV به وجود می‌آید که می‌تواند عامل زگیل تناسلی و یا حتی برخی سرطان‌ها باشد. معمولا با پاپ اسمیر این آزمایش انجام می‌شود.
• آزمایش ایدز: بهترین راه برای بررسی ویروس HIV، آزمایش خون است.

لیست آزمایش های چکاپ کامل زنان

آزمایشات چکاپ کامل زنان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها برای بررسی وضعیت سلامت و تندرستی خانم‌ها است. این آزمایش‌ها به طور خلاصه شامل:

• بیماری‌های عفونی زنانه
• معاینه سینه
• معاینه دهانه رحم
• سلامت پوست
• آزمایش فشار خون
• آزمایش ژنتیک سلامت
•  معاینه کلسترول
• معاینه دیابت
• معاینه دندان
• معاینه چشم

هستند؛ در مقاله آزمایش‌های چکاپ کامل زنان به طور مفاصله این موارد را بررسی کردیم.

 لیست آزمایش چکاپ کامل مردان

آقایان معمولاً کم‌تر به سلامت خود توجه می‌کنند. اما یک تشخیص به‌موقع می‌تواند مانند یک معجزه نجات دهنده باشد. معمول‌ترین چکاپ‌های روتین آقایان شامل موارد زیر است:

• معاینه بیضه
• معاینه پروستات و روده
• معاینه سینه
• آزمایش کامل خون
• آزمایش چربی خون
• آزمایش ژنتیک سلامت
•  معاینه پوست

در لیست چکاپ کامل در مردان به طور کامل این موارد را بررسی کردیم.

لیست آزمایشات چکاپ کامل کودکان

آزمایشات چکاپ کامل کودکان به جهت اینکه در رشد سالم فرزندان‌مان نقش حیاتی دارد؛ از اهمیت بالایی برخوردار است. ضروری‌ترین چکاپ‌های روتین برای کودکان شامل:

• چکاپ های بعد از تولد که شامل معاینه فیزیکی، دفع و غربالگری تمرکز دارد.
• چکاپ های شش ماهگی که روی تغذیه و رشد جسمانی تمرکز دارد.
• و واکسیناسیون در بازه های سنی مختلف تا 12 سالگی
• چکاپ های یک سالگی که شامل معاینات فیزیکی مانند تست بینایی، شنوایی و … است.

در مقاله لیست چکاپ کودکان بیشتر به این موضوع پرداختیم.

اهمیت و ضرورت انجام چکاپ سلامت و آزمایش های روتین

انجام چکاپ کامل بدن یک امر بسیار مهم در حفظ سلامت و پیشگیری از بروز هرگونه بیماری احتمالی در بدن است. در ادامه به معرفی تعدادی از مزایای انجام چکاپ کامل خواهیم پرداخت:

• تشخیص زودهنگام بیماری‌ها

یکی از اهداف و مزایای اصلی چکاپ کامل، تشخیص زودهنگام و پیشگیری از بروز بیماری‌هاست. به عنوان مثال، در صورتی که شخصی به فشار خون بالا مبتلا باشد، در طول معاینات فیزیکی متوجه این مسئله شده و می‌تواند پیش از اینکه عوارض سنگین‌تری به سبب آن در بدن او به وجود آید، به درمان این عارضه بپردازد. در آزمایش خون بیماری‌های دیگری از قبیل دیابت و سطح بالای کلسترول نیز تشخیص داده می‌شود.

• آرامش خاطر

یکی دیگر از مزایای انجام چکاپ کامل، آرامش خاطری است که با انجام آن در ذهن فرد شکل می‌گیرد. دانستن اینکه وضعیت سلامت جسمی‌تان خوب است یا درمان یک بیماری پیش از بروز آن در بدن می‌تواند تا مقدار زیادی استرس شما را کاهش داده و از نگرانی‌های شما کم کند.

• بهبود سلامت

انجام چکاپ کامل به طور منظم باعث می‌شود تا فرد همیشه در جریان وضعیت جسمی، انجام تست‌های غربالگری و واکسیناسیون خود باشد و به روز بودن در این زمینه بسیار اهمیت داشته و می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ و جدی در بدن شما جلوگیری کند.

• مدیریت بهتر بیماری‌های مزمن

در صورتی که به یک عارضه مزمن مانند دیابت یا بیماری قلبی مبتلا باشید، انجام چکاپ‌های مرتب می‌تواند باعث شود که پزشک شما همیشه در جریان شرایط فعلی شما بوده و عارضه مورد نظر را بهتر مدیریت کند.

• کاهش هزینه‌های درمان

انجام معاینات به طور منظم باعث می‌شود تا بسیاری از عارضه‌ها در مراحل ابتدایی خود و پیش از وخیم شدن درمان شوند که همین امر باعث می‌شود تا از پرداخت هزینه‌های مربوط به درمان‌های سنگین جلوگیری شده و بیماری‌ها با هزینه‌ای بسیار کمتر در مراحل اولیه خود درمان گردند.

شرایط آزمایشات چکاپ کامل

حتماً می‌دانید که بسیاری از آزمایش‌ها برای دقیق بودن نتیجه باید تحت شرایط خاصی از فرد گرفته شوند. البته پزشک شما پیش از انجام آزمایش، شرایط لازم را برای شما به طور کامل توضیح می‌دهد. در این قسمت به شرایط چند مورد از این آزمایش‌ها اشاره خواهیم کرد:

آزمایش خون

در آزمایش خون، یک نمونه از خون شما گرفته می‌شود و احتیاجی نیست برای آن ناشتا باشید.

آزمایش ادرار

این آزمایش‌ هم احتیاجی به ناشتا بودن ندارد. دقت داشته باشید که آزمایش ادرار در صبح زود به دلیل غلظت بیشتر ادرار فرد، کیفیت بیشتری دارد.

آزمایش سطح گلوکز خون

برای آزمایش قند خون شما باید ناشتا باشید. سعی کنید شب قبل یک وعده شام سبک میل کرده و پس از آن (از ساعت ۱۲ به بعد) به جز آب چیز دیگری میل نکنید.

آزمایش چربی خون

برای این آزمایش نیز باید شرایطی مشابه آزمایش قند خون داشته باشید. شما باید ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از انجام این آزمایش چیزی نخورده باشید. اگر با سوال آزمایش چربی خون چیست؟ مواجه هستید، روی لینک کلیک کنید.

آزمایش تیروئید

برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست. در آزمایش تیروئید، یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود که در نوزادان، این نمونه را از پاشنه پا می‌گیرند. اگر علائم کم کاری تیروئید را دارید؛ می توانید با تشخیص پزشک آزمایش تیروئید را انجام دهید.

آزمایش پاپ اسمیر

این تست نیازی به ناشتا بودن ندارد. در آزمایش پاپ اسمیر، از سلول‌های ناحیه گردن رحم نمونه گیری می‌شود. دقت داشته باشید که عادت ماهانه می‌تواند نتایج این تست را مختل کند. بنابراین در این زمان نباید برای این کار اقدام کرد.

آزمایش عملکرد کبد

این آزمایش به شرایط خاصی احتیاج ندارد و لازم نیست ناشتا باشید.

آزمایش عملکرد کلیه

در آزمایش عملکرد کلیه، نمونه خون از شما گرفته می‌‎شود و از ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از آن باید ناشتا باشید.

چگونه برای آزمایشات چکاپ کامل آماده شویم؟

برای انجام آزمایش‌های بالینی مختلف نیاز به آمادگی‌های خاص از دو سه روز قبل یا تنها شب پیش از آزمایش است.

معمولا پزشک، نکات مربوط به آمادگی چکاپ را به شما می‌گوید. ما نیز در این قسمت مواردی را مطرح می‌کنیم:

• خواب کافی

شب پیش از آزمایش حتما حداقل 6 تا 8 ساعت خواب باکیفیت داشته باشید.

کمبود خواب می‌تواند بر فشار خون، ضربان قلب و سایر موارد تأثیر بگذارد.

• ناشتا بودن

معمولا لازم است برای انواع آزمایش خون، چند ساعتی ناشتا باشید. میزان غذا نخوردن با توجه به آزمایش و توصیه پزشک کمی متفاوت است.

• عدم مصرف الکل و سیگار

حداقل 24 ساعت قبل از آزمایش از مصرف الکل خودداری کنید، زیرا بر نتایج آزمایش تاثیر می‌گذارد. همچنین در صورت امکان سیگار نکشید.

• داروها

حتما داروهای مصرفی خود را با پزشک چک کنید. گاهی لازم است داروی خاصی را قبل از انجام آزمایش چکاپ مصرف نکنید. همچنین لیست داروهایتان را هم برای آزمایشگاه بنویسید.

• لباس مناسب

برای خون‌گیری و دسترسی راحت به بازوها بهتر است لباس‌های گشاد بپوشید.

هر چند وقت یک بار آزمایشات چکاپ کامل بدهیم؟

توصیه‌ای که از سوی پزشک در زمینه تعداد دفعات و روتین آزمایشات چکاپ کامل به شما می‌شود با توجه به سن، ریسک فاکتورها و وضعیت سلامتتان متغیر خواهد بود. با اینکه دیدگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد، اما به طور کلی روتین آزمایش کامل سلامت به صورت زیر توصیه می‌شود:

• در صورتی که سن شما زیر ۵۰ سال بوده و در وضعیت خوبی از نظر سلامت هستید، هر سه سال یک بار.
• پس از رسیدن به سن ۵۰ سالگی، هر سال یک بار.

در صورتی که به بیماری‌های مزمنی مانند دیابت یا COPD (انسداد ریوی مزمن) مبتلا هستید، فارغ از سن و سال، تعداد دفعات معاینات شما باید بیشتر از حالت عادی باشد.

البته پزشک شما با بررسی نتیجه آزمایشات، ریسک فاکتورها و وضعیت سلامتتان ممکن است بازه زمانی بین معاینات را برای شما کوتاه‌تر یا بلندتر در نظر بگیرد.

خواندن جواب آزمایشات چکاپ کامل

هرچند بهتر است برای خواندن کامل و تفسیر جواب آزمایش خود به پزشک مراجعه کنید اما در اینجا کمی با این روند آشنایتان می‌کنیم.

جدول زیر حاوی علائم اختصاری آزمایش چکاپ خون و معانی‌شان است. در برگه آزمایش شما جلوی هر یک از این علائم، محدوده طبیعی که باید باشد و عددی که آزمایش شما نشان داده، نوشته شده است.

با مقایسه این دو عدد می‌توانید به وضعیت حدودی خود آگاه شوید. در این مقاله توضیحات بیشتر و دقیق‌تری درباره خواندن آزمایش خون داده‌ایم.

علامت اختصاری	نشان‌دهنده چه فاکتوری است
RBC	تعداد گلبول‌های قرمز
WBC	تعداد گلبول‌های سفید
Hct	هماتوکریت
HCV	متوسط حجم گلبول‌های قرمز
Hgb	هموگلوبین
PLT	تعداد پلاکت‌ها
FBS	قند خون
Cholesterol (Chol)	کلسترول
TG	تری گلیسیرید
HDL	کلسترول خوب
LDL	کلسترول بد
CA	کلسیم
Mg	منیزیم
AST	نوعی آنزیم کبدی
ALT	نوعی آنزیم کبدی
ALP	نوعی آنزیم کبدی
Bilirubin	بیلی روبین (عامل صفراوی)

هزینه چکاپ کامل چقدر است؟ بیمه چند درصد از هزینه آزمایش چکاپ را می‌پردازد؟

بیمه معمولا حدود 20 تا 25 درصد از هزینه آزمایشات چکاپ کامل را می‌پردازد.

به طور کلی هزینه‌ی آزمایشات چکاپ کامل به آزمایشگاه، نوع و موارد آزمایش، بیمه و … بستگی دارد. حتی برخی از آزمایشگاه‌ها خدماتی چون انجام آزمایش در خانه دارند که طبیعتا هزینه‌ی جداگانه‌ای را می‌طلبد.

تخمین بیمه دات کام و آسان آزمایش از هزینه‌های آزمایش چکاپ به شرح زیر است:

• چکاپ کامل حدود 2 میلیون تومان
• آزمایش تیروئید حدود 250 هزار تومان
• آزمایش CBC (شمارش کامل خون) حدود 65 هزار تومان
• آزمایش هورمونی زنان حدود 270 هزار تومان
• آزمایش کشت ادرار حدود 65 هزار تومان
• آزمایش قند خون حدود 80 هزار تومان
• آزمایش چکاپ کامل خانم ها حدود 2 میلیون 500 هزار تومان
• آزمایش چکاپ کامل آقایان حدود 2 میلیون 600 هزار تومان

آزمایشات چکاپ کامل؛ گامی ساده برای حفظ سلامتی

آزمایشات چکاپ کامل، یکی از مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از مشکلات سلامتی و حفظ عملکرد بهینه بدن است. این لیست شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌ها برای بررسی وضعیت عمومی بدن، مانند عملکرد اندام‌های حیاتی، میزان قند خون، چربی خون و وضعیت هورمون‌ها است. انجام این آزمایش‌ها به شما کمک می‌کند تا هرگونه تغییرات نامطلوب در بدن را زودتر تشخیص داده و از عوارض جدی پیشگیری کنید.

با توجه به سن، جنسیت و شرایط جسمی، ممکن است برخی آزمایش‌ها به‌صورت اختصاصی به لیست شما اضافه شوند. به‌عنوان مثال، زنان ممکن است به آزمایش‌های مرتبط با سلامت هورمونی یا پوکی استخوان نیاز داشته باشند، درحالی‌که مردان باید بر سلامت پروستات تمرکز کنند. در نهایت، برنامه‌ریزی منظم برای چکاپ‌های سالانه و مشاوره با پزشک، می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر ایفا کند. سلامتی یک سرمایه است؛ با توجه به این نکته، انجام چکاپ کامل بدن را به بخشی از روتین زندگی خود تبدیل کنید.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آزمایشات چکاپ کامل هر چند وقت یک بار باید انجام شود؟” answer-0=”در فرد سالم و بدون سابقه بیماری،زیر۵۰ سال هر ۳ سال و بعد ۵۰ هرسال باید چکاپ کامل انجام شود.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”برای آزمایش کلی بدن باید ناشتا باشیم؟” answer-1=”خیر فقط چک ‌سطح قند خون و چربی نیاز به ۱۲ ساعت ناشتایی دارد. ” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”آزمایش چکاپ ژنتیکی چیست؟” answer-2=”آزمایش چکاپ ژنتیکی به بررسی ژن‌های فرد پرداخته شده و در آن پیشینه بیماری در خانواده و درصد احتمال ابتلای فرد به آن سنجیده می‌شود. تست‌ سلامت ژنتیکی یکی از راه‌های موثر برای پیشگیری از بروز بیماری های احتمالی است.” image-2=”” headline-3=”h3″ question-3=”در چکاپ بدن چه مواردی بررسی می شوند؟ ” answer-3=”در آزمایش چکاپ کامل، آزمایش شمارش کامل خون، آزمایش چربی خون یا پروفایل چربی، آزمایش عملکرد کبد، آزمایش عملکرد کلیه‌ها، سطح گلوکز خون، آزمایش عملکرد تیروئید، سطح ویتامین دی و سایر آزمایش‌های خاص بررسی می‌شوند. بسته به تشخیص پزشک معالج و سابقه بیماری در شخص این موارد می‌تواند بیشتر هم باشد.” image-3=”” count=”4″ html=”true” css_class=””]

بیماری‌ های کبدی ژنتیکی گروهی از نقص‌های متابولیکی و ژنتیکی هستند که معمولا باعث  بروز بیماری‌های مزمن کبدی می‌شوند. این بیماری‌ها ممکن است در بستگان نزدیک مبتلایان به انواع بیماری کبدی ژنتیکی نیز یافت شوند.

چهار مورد از شایع ترین بیماری های کبدی ژنتیکی عبارتند از هموکروماتوز  (Hemochromatosis)، کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین (Alpha 1 Antitrypsin Deficiency)، ویلسون (Wilson’s disease) و سندرم ژیلبرت (Gilbert’s syndrome). اگرچه بیماری ‌های ژنتیکی دیگری نیز در دسته‌بندی انواع بیماری کبدی وجود دارند، اما موارد گفته شده از بیماری های ژنتیکی شایع مربوط به کبد، طی تحقیقات گزارش شده اخیر هستند. 

هموکروماتوز؛ رسوب آهن در کبد و بروز بیماری ژنتیکی کبدی 

هموکروماتوز نوعی بیماری کبدی ارثی است که در آن رسوب آهن در کبد و سایر اندام‌ها تجمع می‌یابد. هنگامی که یکی از اعضا خانواده به این اختلال مبتلا باشد، پدر، مادر، خواهر یا برادر و فرزند آن‌ها نیز در معرض خطر هستند و لازم است تست غربالگری را انجام دهند.

نوع دیگری از بیماری هموکروماتوز نیز وجود دارد که بیماری کبدی ژنتیکی محسوب نمی‌شود. بلکه ناشی از بیماری‌های دیگری از جمله تالاسمی است که یک اختلال خونی ژنتیکی و همچنین از عوامل اصلی کم خونی است؛ با کم خونی ارثی بیشتر آشنا شوید. از آنجایی که زنان از طریق چرخه قاعدگی مقداری از خون بدن خود را از دست می‌دهند، آهن اضافی مرتبط با هموکروماتوز، مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین در بسیاری از خانم‌ها، به ندرت تا پس از یائسگی علائمی از آهن اضافی در خون به چشم می‌خورد. 

چکاپ کامل بدن با تست ژنتیک HealthX، یکی از مطمئن ترین روش ها برای پیشگیری و همچنین تشخیص زودهنگام بیماری هایی مثل بیماری کبدی است؛ برای دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

علائم هموکروماتوز ژنتیکی چیست؟

علائم هموکروماتوز ژنتیکی ممکن است است شامل موارد زیر باشد:

• بیماری های کبدی 
• درد مفاصل
• خستگی
• کاهش وزن ناگهانی
• تیرگی پوست (برنزه شدن)
• درد شکم
• از دست دادن میل جنسی

افراد مبتلا به هموکروماتوز همچنین ممکن است علائمی همچون دیابت یا بیماری های قلبی را نیز بروز دهند و در صورت درمان نشدن این بیماری کبدی ژنتیکی، به سرطان کبد، سیروز، آتروفی بیضه یا ناباروری مبتلا شوند.

هموکروماتوز چگونه تشخیص داده می شود؟ آشنایی با راه های درمان هموکروماتوز

یکی از راه های سنجش حجم آهن موجود در خون افراد مشکوک به بیماری ژنتیکی کبدی هموکروماتوز، آزمایش خون است. اگر میزان آهن خون بالاتر از حد نرمال باشد، ممکن است آزمایش ژنتیکی هموکروماتوز تجویز ‌شود. از این آزمایش ژنتیکی همچنین برای غربال‌گری اعضای خانواده بیمارانی که آزمایش ژنتیکی آن‌ها نسبت به این بیماری ژنتیکی ارثی مثبت است هم استفاده می‌شود. هدف از درمان هموکروماتوز، حذف آهن اضافی از بدن و کاهش علائم یا عوارض ناشی از این بیماری کبدی ژنتیکی است.

خیلی از بیماری‌های ژنتیکی، امکان جلوگیری یا تشخیص زودهنگام دارند؛ در روش‌های پیشگیری از بیماری‌های ژنتیکی در این باره صحبت کردیم.

برای حذف آهن اضافی از بدن از روش فلبوتومی (phlebotomie) استفاده می‌کنند. طی این روش، به مدت 2 الی 3 سال، هر هفته نیم لیتر از خون بیمار را از بدن او خارج می‌کنند تا حجم آهن تجمع یافته در بدن کاهش یابد. مدت زمان تعیین شده برای فلبوتومی، بسته به شرایط فردی متفاوت است.

یکی دیگر از درمان‌های این بیماری کبدی ژنتیکی، درمان کیلاسیون آهن (Iron chelation) است. در این روش، آهن اضافی بدن با استفاده از دارودرمانی کاهش می‌یابد. داروی مورد استفاده در درمان کیلاسیون آهن، تزریقی یا خوراکی (از راه دهان) است. 

افراد مبتلا به هموکروماتوز باید از مصرف الکل و مولتی ویتامین‌هایی که سطح آهن خون را افزایش می‌دهد اجتناب کنند. اگر شما هم به تازگی متوجه بیماری هموکروماتوز در اطرافیان خود شده‌اید، انجام آزمایش ژنتیکی تغذیه یا NutritionX قادر است رژیم غذایی مناسب برای شما یا فرزندان‌تان را تنظیم کند. اگر هموکروماتوز باعث سیروز شده باشد، خطر ابتلا به سرطان کبد بیشتر می‌شود. در نتیجه غربالگری سرطان کبد باید به طور منظم انجام شود.

کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین؛ بیماری کبدی ژنتیکی با نشانگر کمبود پروتئین

کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین یکی دیگر از انواع بیماری های ژنتیکی است. بیماری ارثی کبدی کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین، نوعی بیماری کبدی ژنتیکی است که طی آن، پروتئین کبدی مهمی به نام آلفا-1 آنتی تریپسین در بدن فرد از بین می‌رود یا مقدار آن پایین‌تر از حد طبیعی است. افراد مبتلا به کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین می‌توانند این پروتئین را در بدن خود تولید کنند اما این بیماری کبدی ژنتیکی از ورود آن به جریان خون جلوگیری می‌کند و در عوض در کبد تجمع می‌یابد.

پروتئین آلفا-1 آنتی تریپسین ریه را در برابر آسیب‌های ناشی از آنزیم‌های طبیعی محافظت می‌کند. هنگامی که مقدار پروتئین کم بوده یا وجود نداشته باشد، ریه در معرض آسیب قرار گرفته و در ادامه مشکلات تنفسی متعددی رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این نوع بیماری کبدی ژنتیکی مشابه افراد مبتلا به هموکروماتوز، در معرض خطر ابتلا به سیروز هستند .

علائم کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین چیست؟

اولین علامت کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین، کاهش حجم تنفسی ریه از جمله تنگی نفس یا خس خس سینه است. کاهش وزن ناگهانی و ورم سینه که معمولاً با وجود آمفیزم (تخریب پارانشیم ریه) همراه است نیز ممکن است از علائم این نوع بیماری کبدی ژنتیکی باشد. علائم معمول آمفیزم (Emphysema) یا سیروز عبارتند از:

• خستگی
• سرفه مزمن
• تورم مچ پا و پا
• زردی (این حالت بیشتر با سیروز همراه است)
• مایع شکمی (ascites)

اگرچه تمام موارد گفته شده از علائم اصلی بیماری کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین هستند، اما با شناخت زودهنگام سایر علائم ساده‌تر می‌توان از بروز بسیاری از آن‌ها جلوگیری نمود.

بیماری ها و مشکلات کبدی یکی از مواردی هستند که در آزمایش های چکاپ کامل بدن مورد بررسی قرار می گیرند. چکاپ کامل بدن اقدام ضروری است که هر فرد باید برای حفظ سلامتی خود آن را جدی بگیرد؛ این اهمیت با افزایش سن به مراتب بیشتر می شود. برای آشناسی با انواع آزمایش های چکاپ کامل بدن روی لینک کلیک کنید.

چگونه کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین تشخیص داده و درمان می شود؟

علائم فیزیکی، مانند سینه متورم و مشکلات تنفسی، ممکن است پزشک شما را به کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین مشکوک کند. یک آزمایش خون که به طور خاص پروتئین آلفا-1 آنتی تریپسین را آزمایش می‌کند، به تایید تشخیص کمک می‌کند.

هیچ درمان ثابتی برای درمان بیماری کبدی ژنتیکی کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین وجود ندارد، اما می‌توان آن را با جایگزین کردن پروتئین در جریان خون درمان کرد. با این حال، کارشناسان تا به حال، در این خصوص که این تکنیک چقدر در درمان این بیماری ارثی ژنتیکی موثر است و چه کسی قادر است آن را دریافت کند، به نتیجه نرسیده‌اند. روش‌های دیگری نیز برای درمان کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین وجود دارد. از جمله درمان عوارض آمفیزم و سیروز. آنتی‌بیوتیک‌ها برای مبارزه با عفونت‌های تنفسی، داروهای استنشاقی برای سهولت تنفس و دیورتیک‌ها و سایر داروها نیز برای کاهش تجمع مایع شکمی تجویز می‌شوند.

تغییر عادت‌های اشتباه فردی از جمله پرهیز از الکل، ترک سیگار و یک رژیم غذایی سالم نیز ممکن است مانع از تشدید علائم و عوارض این نوع کمبود و همچنین مانع از شیوع این بیماری ژنتیکی کبدی شود. از آنجایی که این نوع بیماری کبدی ژنتیکی ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، افراد مبتلا به آن بیشتر در خطر ابتلا به انواع عفونت‌های تنفسی هستند. نکته جالب توجه این است که واکسن آنفولانزا و پنومونی در پیشگیری از این نوع عفونت‌ها بسیار موثر است. اما برخی مواقع، با وجود درمان‌های مداوم، علائم ریه و کبد تشدید شده و پیوند کبد محتمل است.

پیش آگاهی های لازم در مورد بیماری های کبدی ژنتیکی 

هموکروماتوز و بیماری کمبود آلفا-1 آنتی تریپسین معمولا مرگبار نیستند. با این حال، عوارض مرتبط با این دو بیماری کبدی ژنتیکی خطرساز است. بنابراین بسیار مهم است که افراد مبتلا به بیماری کبدی ارثی بیشتر مراقب سلامت خود باشند. 

ویلسون؛ بیماری کبدی ژنتیکی با سرعتی کند یا پیش رونده؟!

بیماری ویلسون نوعی بیماری کبدی ژنتیکی است که مانع از حذف مقدار اضافی مس در بدن می‌شود. بیماری ویلسون به سبب افزایش بیش از حد میزان مس در بدن، سبب آسیب کبدی شده و ممکن است آرام و پیشرونده تا حاد و شدید باشد. این بیماری که یکی از شایع‌ترین بیماری های کبدی ارثی است، اغلب تا زمانی که جدی نشود علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند و خطرناک نخواهد بود.

تشخیص این بیماری کبدی ارثی از طریق آزمایش‌های ژنتیکی و خون و ادرار، معاینه چشم یا بیوپسی کبد صورت می‌گیرد. هدف از درمان این بیماری، حذف مس اضافی انباشته شده در بدن و جلوگیری از تجمع مجدد آن است. با درمان دارویی یا سایر روش‌های درمانی مناسب، می‌توان از پیشرفت بیماری ویلسون جلوگیری نمود.

سندرم ژیلبرت یا گیلبرت؛ از شایع ترین بیماری های کبدی ژنتیکی

سندرم گیلبرت (ژیلبرت) نوعی اختلال ارثی خفیف کبدی است که منجر به فراوانی بیش از حد بیلی روبین در بدن می‌شود. افراد مبتلا به سندرم گیلبرت دارای نوعی ناهنجاری ژنتیکی هستند که کاهش تولید آنزیم پردازنده بیلی روبین را در پی دارد. با اینکه برخی افراد مبتلا به سندرم گیلبرت دچار زردی پوست یا چشم (یرقان) هستند، اما اکثر مبتلایان به این نوع بیماری کبدی ژنتیکی علامت خاصی نشان نمی‌دهند و بیماری آن‌ها اغلب تصادفی تشخیص داده می‌شود. سندرم گیلبرت عموما خطرناک نیست و مشکلات طولانی مدت ایجاد نمی‌کند، بنابراین در اکثر موارد، درمان خاصی برای آن وجود ندارد.

جمع بندی

در این مطلب در خصوص 4 بیماری ژنتیکی کبد صحبت کردیم. سپس در ادامه، به علائم هریک از این چهار بیماری ژنتیکی کبدی، علائم و نحوه تشخیص و درمان آن‌ها پرداختیم.

اگرچه بسیاری، بیماری های ژنتیکی کبدی را ناشناخته و تشخیص آن را نا ممکن می‌دانند اما، با راهکار ساده‌ای همچون تست های ژنتیکی از جمله تست Health x می‌توان به سادگی به حضور هر یک از این چهار بیماری کبدی ژنتیکی در بدن پی برد و یا از احتمال بروز آن‌ها در آینده آگاه شد.