بلاگ

این روزها افراد بسیاری به بیماری دیابت مبتلا هستند. ابتلا به این بیماری نیازمند توجه به نکاتی در رژیم غذایی افراد است؛ اما همه به درستی نمی‌دانند که لیست غذای دیابتی ها شامل چه مواردی می‌شود. به همین دلیل برخی باورهای غلط در روند زندگی مبتلایان به دیابت، اختلال ایجاد کرده است. در ادامه لیست غذاهای مفید برای دیابتی ها را معرفی کرده و با انواع رژیم غذایی دیابت بیشتر آشنا می شویم.

آیا رژیم غذایی برای افراد دیابتی ضرورت دارد؟

افرادی که به دیابت مبتلا شده ‌اند می‌دانند که همیشه پزشکان به افراد دیابتی یک سری توصیه در خصوص تغذیه می‌کنند. این توصیه‌ها باعث کنترل قند خون و وزن آن‌ها می‌شوند. در ضمن کمک می‌کنند که وزنشان کنترل شود و افزایش پیدا نکند. همچنین با برخی بیماری‌های پر خطر مواجه نشوند. زیرا افراد دیابتی ممکن است به بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون و چربی مبتلا شوند.

به همین دلیل است که لیست غذای دیابتی ها بسیار مهم است.

در صورتی که این اتفاق کنترل نشود به مرور زمان به بسیاری از ارگان‌های بدن مانند قلب، عروق و کلیه‌ها آسیب وارد می‌کند.

این در حالی است که با استفاده از لیست غذای دیابتی‌ها و توجه به رژیم غذایی دیابتی ها می‌توان قند خون را در محدوده مناسب نگه داشت. این کار باعث می‌شود تا افراد با مشکلات ناشی از قند خون بالا مواجه نشوند. در مقاله روش‌های پیشگیری از دیابت، دیگر راه‌های جلوگیری از ابتلا به این بیماری را بررسی کردیم.

تفاوت رژیم غذایی برای انواع دیابت

هر دو نوع دیابت به دلیل اختلال در انسولین به وجود می‌آید. اما این دو نوع تفاوت اساسی و عمده‌ ای با یکدیگر دارند.

به نظر شما دیابت ارثی است؟ در این مقاله این موضوع را بررسی کردیم. باید بدانید که تغییر سبک زندگی و استفاده از رژیم غذایی دیابتی ها می‌توان دیابت نوع دو را کنترل و حتی در برخی موارد درمان کرد. پس باید بگوییم تفاوت عمده و اساسی میان رژیم غذایی دو نوع دیابت وجود ندارد، اما افرادی که به دیابت نوع دوم مبتلا هستند با استفاده از مواد موجود در لیست غذای دیابتی ها می‌توانند زندگی سالم تری داشته باشند.

دیابتی ها چه غذاهایی بخورند؟

در لیست غذای دیابتی ها باید موارد خوراکی مفید برای دیابت وجود داشته باشد. غذای بیماران دیابتی نیاز به توجه بسیار بیشتری نسبت به افراد غیر دیابتی دارد و همین امر باعث شده تا اهمیت این موضوع بیشتر شود. در لیست غذای دیابتی ها موارد زیر وجود دارد.

1- کربوهیدرات‌های سالم موجود در لیست غذای دیابتی ها

همان‌طور که گفتیم مصرف کربوهیدرات برای دیابتی‌ها بسیار مهم است و این نوع غذاها را باید در لیست غذای مناسب برای دیابتی ها قرار داد. این کربوهیدرات باید از موادی باشد که چربی، شکر و نمک کمی داشته باشند. از مهم ‌ترین منابع تأمین کربوهیدرات که در رژیم غذای بیماران دیابتی باید وجود داشته باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات
• حبوبات مانند لوبیا و نخودفرنگی
• مواد لبنی کم چرب مانند شیر و پنیر

2- مصرف فیبر

فیبر بخشی از گیاهان است که بدن نمی‌تواند آن‌ها را هضم کند. اما وجود فیبر در مواد غذایی مصرفی باعث می‌شود تا هضم غذا و کنترل قند خون به شیوه بهتری انجام شود. به همین دلیل یکی از مواد خوراکی مفید برای دیابت خوراکی‌های سرشار از فیبر هستند. فیبر در مواد غذایی زیر به میزان مناسبی وجود دارد و آن‌ها را می‌توان به عنوان غذای مناسب برای دیابتی ها معرفی کرد.

• سبزیجات
• میوه‌ها
• غلات
• حبوبات
• آجیل

باید بدانید که میوه‌ها و سبزیجات را باید یکی از مواد خوراکی مفید برای دیابت دانست. علاوه بر این که در این مواد غذایی میزان مناسبی فیبر وجود دارد، غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها نیز هستند و همین امر می‌تواند باعث شود تا رژیم غذایی دیابتی ‌ها سالم‌تر و بهتر باشد.

3- مواد غذایی پروتئینی

گوشت و ماهی از جمله مواد غذایی سرشار از پروتئین هستند اما خوردن بیش از حد گوشت قرمز برای دیابتی‌ها مضر است. به همین دلیل بهتر است در رژیم غذایی دیابت به جای گوشت قرمز از ماهی استفاده شود. در رژیم غذایی بیماران انسولینی بهتر است حداقل هفته ‌ای دو بار ماهی وجود داشته باشد.

برخی ماهی‌ها مانند ماهی تن و ساردین سرشار از امگا 3 هستند و می‌توانند در پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی نقش داشته باشند. به همین دلیل ماهی را باید در لیست غذای دیابتی ها قرار داد. البته فراموش نکنید که ماهی سرخ شده را نمی‌توان یک غذای مناسب برای دیابتی ها دانست. برای آشنایی بیشتر با فواید قرص امگا 3 برای زنان و مردان کلیک کنید.

4- چربی‌های غیر اشباع یا خوب

در رژیم غذایی برای قند خون بالا، مصرف غذاهایی که در آن‌ها چربی‌های غیر اشباع یا خوب وجود دارد، توصیه شده است. این نوع از چربی‌ها باعث می‌شوند تا سطح کلسترول خون پایین بیاید و احتمال بروز برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و عروقی کاهش یابد.

البته به دلیل وجود کالری نباید در خوردن این مواد غذایی زیاده روی کرد که عواقبی مانند چاقی و اضافه وزن به همراه خواهند داشت. از مهم‌ ترین موادی که در آن‌ها میزان مناسبی چربی غیر اشباع وجود دارد و باید آن‌ها را در لیست غذای دیابتی ها قرار داد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• آووکادو
• آجیل
• روغن کانولا
• روغن زیتون
• بادام زمینی

اگر در خانواده درجه یک و دو، سابقه ابتلا به دیابت را دارید؛ با تغذیه مناسب از ابتلا به پیش دیابت جلوگیری کنید.

5- لبنیات کم چرب

انواع فراورده‌های لبنی به دلیل این که سرشار از کلسیم هستند به سلامت استخوان و دندان‌ها کمک می‌کنند. به همین دلیل باید آن‌ها در لیست غذای مناسب برای دیابتی ها قرار داد. البته باید توجه کنید که لبنیات پر چرب در لیست غذای دیابتی ها جایی ندارند و نه تنها مفید نیستند بلکه می‌توانند باعث بروز برخی مشکلات برای آن‌ها شوند.

کلسیم ماده ای مهم برای سلامت بدن است؛ اما به همین راحتی ها جذب بدن نمی شود! در مقاله جدید مای اسمارت ژن به معرفی روش های جذب کلسیم پرداختیم که پیشنهاد می کنیم حتما آن را مطالعه نمایید.

6- بهترین نان برای دیابت

یکی دیگر از مواردی که در لیست غذای دیابتی ها وجود دارد، نان است. اما باید بدانید که تمام نان‌ها برای افراد دیابتی مفید و مناسب نیستند. نان‌هایی که بیشترین میزان سبوس را دارند، به میزان کمتری نسبت به سایر نان‌ها قند خون را بالا می‌برند.

به همین دلیل باید بگوییم که بهترین نان برای دیابتی‌ها نانی است که در آن بیشترین میزان سبوس وجود دارد. باید بگوییم که در لیست غذای دیابتی ها، انواع نان سبوس دار مانند نان تست حاوی سبوس وجود دارد.

7- عسل و دیابت

آزمایش‌های متفاوتی که در خصوص مواد خوراکی مفید برای دیابت انجام شده است، نشان می‌دهد که مصرف عسل طبیعی برای مبتلایان به این بیماری مفید است. این آزمایش‌ها ثابت کرده ‌اند که در عسل یک مانده اکسید کننده وجود دارد که باعث می‌شود فرایند جذب قند در خون آسان‌ تر شود و درصد قند خون بالا نخواهد رفت؛ اما نکته‌حائز اهمیت در این بین، عدم مصرف زیاد عسل است.

در هر صورت افراد مبتلا به دیابت باید حتی از مواد غذایی مفید به میزان مناسب و اصولی‌ای مصرف کنند. پس می‌توان عسل را در لیست غذای دیابتی ها قرار داد اما باید میزان مناسب و نه چندان زیادی از آن مصرف شود.

8- میوه های مفید برای دیابت

بسیاری از میوه‌ها شیرین هستند و به همین دلیل تعداد زیادی از افراد فکر می‌کنند که خوردن تمام میوه‌ها برای افراد دیابتی نامناسب است. اما باید بگوییم که برخی میوه‌ها وجود دارند که بخشی از لیست غذای دیابتی ها را تشکیل می‌دهند.

این میوه‌ها علاوه بر این که باعث افزایش زیاد قند خون نمی‌شوند، می‌توانند با رساندن بسیاری از مواد مورد نیاز بدن، باعث افزایش سلامتی افراد دیابتی شوند. در غذای بیماران دیابتی می‌تواند میزان مناسبی از میوه‌های زیر وجود داشته باشد.

• سیب
• آلو سیاه
• گریپ فروت
• گواوا
• آووکادو
• توت فرنگی
• پرتقال
• کیوی

9- بهترین دمنوش گیاهی برای دیابت

دمنوش‌های بسیاری وجود دارد که می‌توان از آن‌ها در لیست غذای دیابتی ها استفاده کرد. هر کدام از این دمنوش‌ها خواص مخصوص به خود را دارند که باعث می‌شود از آن‌ها به عنوان یک نوشیدنی مناسب برای دیابتی‌ها نام برد. دمنوش‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم را باید در میان مواد خوراکی مفید برای دیابت قرار داد.

دمنوش بابونه برای دیابت

در دمنوش بابونه ماده ‌ای وجود دارد که به کنترل قند خون کمک می‌کند و باعث می‌شود تا با دیابتی‌ها با افزایش سطح قند خون کمتر مواجه شوند. همچنین تأثیر مناسب دمنوش بابونه روی پوست باعث می‌شود تا مبتلایان به دیابت از هر دو تأثیر مناسب آن بهره‌‌مند شوند.

دمنوش دارچین برای دیابتی ها

دارچین یکی دیگر از گیاهان مناسب برای دیابتی‌هاست که باید از آن در رژیم غذایی برای قند خون بالا استفاده کرد. دارچین و دمنوش آن علاوه بر این که در کاهش قند خون تأثیر دارد باعث می‌شود تا بدن بهتر بتواند از انسولین استفاده کند.

دمنوش چای ترش 

دمنوش چای ترش یکی دیگر از دمنوش‌هایی است که می‌توان آن را در رژیم غذایی بیماران انسولینی قرار داد. البته توجه داشته باشید که در خوردن این دمنوش نباید زیاده روی کرد چون ممکن است باعث افت فشار شود.

دمنوش تخم گشنیز

شاید همه افراد با گشنیز آشنایی داشته باشند اما از خواص دارویی آن بی اطلاع باشند. گشنیز و تخم گشنیز از مواد غذایی با خاصیت بالاست که می‌تواند در کاهش سطح قند خون، افزایش ترشح انسولین در لوزالمعده و افزایش حساسیت بدن به آن تأثیر داشته باشد. به همین دلیل بهتر است دمنوش گشنیز را در رژیم غذایی دیابتی ها قرار داد.

دمنوش تخم ریحان

ریحان یکی دیگر از گیاهان مفید برای دیابتی‌هاست. دمنوش تخم ریحان نیز تأثیر مناسبی روی کنترل قند خون دارد. به همین دلیل افراد دیابتی می‌توانند برای تنوع در رژیم غذایی دیابت خود از این دمنوش نیز استفاده کنند و آن را در لیست غذای دیابتی ها قرار دهند تا از خواص آن بهره‌مند شوند.

10- سبزی های مناسب برای دیابت

برخی سبزی‌ها علاوه بر این که در آن‌ها فیبر وجود دارد، می‌توانند در کنترل سطح قند خون نیز تأثیر داشته باشند. در بخش قبل به تعدادی از سبزی‌هایی که می‌توان از آن‌ها برای تهیه دمنوش استفاده کرد اشاره کردیم. اما برخی دیگر از سبزی‌ها نیز وجود دارد که باید آن‌ها را در رژیم غذایی دیابت قرار داد. در لیست غذای دیابتی ها سبزی‌های زیر وجود دارد.

زیره سیاه برای دیابت

زیره سیاه یکی از انواع سبزیجات مفید برای دیابتی‌هاست. این ادویه که از خانواده جعفری است باعث می‌شود تا قند و کلسترول خون پایین بیاید. به همین دلیل دیابتی‌ها می‌توانند برای طعم بهتر بسیاری از مواد غذایی موجود در لیست غذای دیابتی ها از زیر سیاه به عنوان ادویه استفاده کنند.

شوید

شوید یکی دیگر از سبزیجات مفید برای بیماران دیابتی است. در این سبزی بیش از 70 ماده شیمیایی متفاوت وجود دارد که برخی از آن‌ها برای دیابتی‌ها مفید است. به همین دلیل می‌توان شوید را در رژیم غذایی دیابت قرار داد.

رازیانه

گیاه و دانه رازیانه یکی دیگر از انواع سبزی مناسب و مفید برای مبتلایان به بیماری دیابت است. آنتول یکی از مواد موجود در رازیانه است که جلوی التهاب و سرطان را می‌گیرد. همچنین از این گیاه برای جلوگیری از سرفه نیز استفاده می‌شود. اما کمک به کنترل سطح قند خون یکی دیگر از خواص رازیانه است که باعث می‌شود این ماده را در لیست غذای دیابتی ها قرار دهیم.

سیر برای دیابتی ها

سیر خواص بسیاری دارد. به سلامت قلب کمک می‌کند و از بدن در برابر بسیاری از سرطان‌ها محافظت می‌کند. از دیگر خواص سیر می‌توان به خاصیت ضد التهابی آن اشاره کرد. اما دلیل آن که این ماده را در لیست غذای دیابتی ها قرار دادیم، کاهش سطح قند و چربی خون است. سیر خام و تازه بیشترین خاصیت را دارد و خوردن آن را به دیابتی‌ها توصیه می‌کنیم اما استفاده از پودر سیر نیز برای این افراد سودمند است.

ترخون

یکی دیگر از سبزی‌هایی که باید آن را در لیست غذای دیابتی ها قرار داد، ترخون است. این سبزی با کاهش مقاومت بدن به انسولین باعث افزایش تأثیر این هورمون می‌شود. همچنین می‌تواند سبب شود تا پرخوری در افراد دیابتی کاهش یابد. به همین دلیل بهتر است در رژیم غذایی دیابتی ها وجود داشته باشد.

آویشن در لیست غذای دیابتی 

در گیاه آویشن 75 فیتوکمیکال فعال وجود دارد که می‌توانند علیه بیماری دیابت کار کنند. همچنین از آویشن می‌توان به عنوان یک ادویه استفاده کرد تا غذاهای موجود در لیست غذای دیابتی ها عطر و طعم بهتری داشته باشد.

11- آجیل در رژیم غذایی دیابت

آجیل‌ها از آن دسته مواد غذایی هستند که در آن‌ها میزان مناسب و زیای چربی‌های مفید و اشباع نشده وجود دارد. چربی‌های خوب یا اشباع نشده می‌تواند تأثیر مناسبی در کاهش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی داشته باشد. اما این تنها فایده و خاصیت آجیل‌ها نیست.

آجیل‌ها حاوی بسیاری از مواد معدنی و پروتئین‌ها هستند که برای حفظ سلامت بدن ضروری است. به همین دلیل باید در رژیم غذایی دیابتی ها میزان مناسبی آجیل وجود داشته باشد.

البته توجه داشته باشید که آجیل‌های بو داده شده یا نمکی را نمی‌توان در لیست غذای دیابتی ها قرار داد. زیرا این مواد نه تنها برای دیابتی‌ها مفید نیستند بلکه می‌توانند باعث بروز مشکلات و عوارضی برای آن‌ها شوند. آجیل‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، می‌توان در لیست غذای دیابتی ها قرار داد.

بادام در رژیم غذای دیابت

یکی از آجیل‌های خوشمزه و پرخاصیت بادام است. استفاده از بادام می‌تواند باعث شود تا میزان کلسترول بد خون کاهش پیدا کند. باید بدانید که کلسترول بد نقش بسیار مهمی در افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عرقی دارد و همان‌طور که گفتیم، افراد مبتلا به دیابت، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری‌ها قرار دارند. به همین دلیل بادام یکی از آجیل‌هایی است که باید در رژیم غذایی دیابتی ها وجود داشته باشد.

گردو

گردو هم مانند بادام می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کند و احتمال بروز گرفتگی رگ و ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد. به همین دلیل گردو را هم می‌توان در لیست غذای دیابتی ها قرار داد.

بادام زمینی

استفاده از میزان کم و مناسبی بادام زمینی در طول روز می‌تواند باعث شود تا سطح قند خون افراد دیابتی بهتر کنترل شود. اما این تنها فایده خوردن بادام زمینی نیست. بادام زمینی باعث می‌شود تا اشتهای افراد کاهش پیدا کند و به همین دلیل دیابتی‌ها با مشکلاتی مانند اضافه وزن مواجه نشوند. پس یکی دیگر از آجیل‌هایی که در لیست غذای دیابتی ها وجود دارد، بادام زمینی است.

فندق در لیست غذای دیابتی ها

هنوز نمی‌توان با اطمینان کامل از تأثیر مناسب فندق برای بیماران دیابتی صحبت کرد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که فندق می‌تواند در کنترل میزان قند ناشتای افراد دیابتی تأثیر داشته باشد. اسید اولئیک موجود در فندق باعث می‌شود تا قند خون ناشتای افراد کاهش پیدا کند و همچنین حساسیت سلول‌های بدن به انسولین افزایش پیدا کند.

این دو عامل می‌تواند باعث کاهش برخی از مشکلات دیابتی‌ها شود. پس می‌توان فندق را هم در لیست غذای دیابتی ها قرار داد اما مانند هر ماده غذایی دیگری نباید در خوردن آن زیاده روی کرد.

تخمه آفتاب گردان

تخمه آفتاب گردان یکی دیگر از آجیل‌های مناسب برای قرار گرفتن در رژیم غذایی دیابتی هاست. این آجیل حاوی مواد مغذی و ویتامین‌های لازم برای بدن است. اما توجه داشته باشید که تخمه بو داده شده و شور برای دیابتی‌ها مفید نیست و نباید آن‌ها را در لیست غذای دیابتی ها قرار داد. دیابتی‌ها می‌توانند تخمه آفتاب گردان را در کنار غذا یا به عنوان میان عده مصرف کنند تا از خواص آن بهره‌مند شوند.

پسته

بررسی‌ها و تحقیقات متفاوتی روی تأثیر مناسب پسته برای بیماران دیابتی انجام شده است. علاوه بر این که مصرف پسته می‌تواند باعث کنترل بهتر سطح قند خون شود، می‌تواند ریسک بروز دیابت را نیز کاهش دهد.

از دیگر خواص پسته کاهش سطح کلسترول بد یا مضر خون است و همین امر باعث می‌شود تا احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در دیابتی‌ها کاهش پیدا کند. پس پسته را نیز باید در لیست غذای دیابتی ها قرار داد.

رژیم غذایی مناسب افراد دیابتی

رژیم‌ دیابت در انواع متفاوت و مختلفی برای افراد دیابتی وجود دارد. در تمام این رژیم‌ها از لیست غذای دیابتی ها استفاده شده اما هر کدام به نکته ‌ای متفاوت توجه بیشتری داشته‌اند. در ادامه برخی از این رژیم‌ها را به طور مختصر معرفی خواهیم کرد.

شیوه بشقاب سه بخشی

یکی از انواع رژیم دیابت، روش بشقاب سه بخشی است. این رژیم دیابت توسط انجمن دیابت آمریکا پیشنهاد شده که در این روش به نکات زیر اشاره شده است.

• نیمی از بشقاب باید از سبزیجات بدون نشاسته مانند اسفناج، هویج و گوجه پر شود.
• یک چهارم از بشقاب باید حاوی پروتئین‌های کم چربی مانند ماهی یا گوشت مرغ باشد که در لیست غذای دیابتی ها وجود دارد.
• یک چهارم دیگر بشقاب را باید با غلات کامل و مناسب برای رژیم دیابت باید پر کرد.
• می‌توان اندکی چربی‌های مفید مانند آجیل، روغن آووکادو یا زیتون به آن اضافه کرد.
• یک میان وعده حاوی میوه یا لبنیات یا نوشیدنی‌های بدون قند داشته باشید.

روش محاسبه کربوهیدرات

این رژیم دیابت برای افرادی که انسولین مصرف می‌کنند، بسیار مفید است. در این شیوه شما از غذاهای موجود در لیست غذای دیابتی ها استفاده می‌کنید با این تفاوت که باید میزان کربوهیدرات دریافتی را محاسبه کنید. همین امر باعث می‌شود تا بتوانید میزان انسولین مصرفی افراد دیابتی نیز تنظیم و کنترل شود.

نکاتی برای پخت بهتر غذای بیماران دیابتی

برای این که غذای بیماران دیابتی را بتوان بهتر طبخ کرد، می‌توان از چند شیوه ساده ولی مؤثر استفاده کرد. استفاده از این نکات در کنار توجه به لیست غذای دیابتی ها باعث می‌شود تا آن‌ها از سلامتی بیشتری برخوردار باشند. این نکات که در رژیم دیابت باید به آن‌ها توجه شود، عبارتند از:

• جایگزین کردن روغن مایع یا روغن‌های مناسب به جای روغن جامد
• حذف لبنیات پرچرب و جایگزینی آن‌ها با لبنیات کم چرب
• کاهش روغن مصرفی
• کاهش میزان نمک موجود در غذا
• دقت در انتخاب کربوهیدرات‌ها با توجه به لیست غذای دیابتی ها
• کاهش مصرف قند و شکر
• استفاده از تمام گروه‌های غذایی مناسب در رژیم غذایی بیماران انسولینی
• کمک گرفتن از یک متخصص برای تدوین رژیم غذایی بیماران انسولین
• خواندن برچسب مواد غذایی برای دانستن بهتر اطلاعات در خصوص غذاهای مناسب برای قرار گرفتن در رژیم غذایی برای قند خون بالا

بهترین زمان تغذیه برای بیماران دیابتی

همان‌طور که گفتیم صبحانه یکی از مهم ‌ترین وعده‌های غذایی برای افراد دیابتی است. توجه به این وعده غذایی بسیار مهم است و باعث عدم بروز بسیاری از مشکلات برای بیماران دیابتی خواهد شد.

در صبحانه باید از مواد مغذی و مناسب موجود در لیست غذای دیابتی ها استفاده کرد تا بتوانند روز بهتری را شروع کنند و با مشکلات کمتری مواجه شوند.

جمع بندی

• توجه به غذای مبتلایان به دیابت بسیار مهم است. این افراد با توجه به این که به یک بیماری مبتلا هستند نمی‌توانند همه مواد غذایی را در حجمی که دوست دارند مصرف کنند.
• همین امر باعث شده تا لازم باشد رژیم غذایی آن‌ها با توجه به لیست غذای دیابتی ها تعیین شود.
• مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های مفید برای این افراد بسیار مفید است، همان‌طور که خوردن قندهای مصنوعی، الکل و چربی‌های اشباع شده برای این افراد ضرر بسیار زیادی دارد.
• پس اگر به دیابت مبتلا هستید و یا در اطرافیان شما کسی به این بیماری مبتلا است، حتماً به لیست غذای دیابتی ها توجه بسیاری داشته باشید تا میزان سلامت این بیماران افزایش یابد و با بسیاری از مشکلات مواجه نشوند.

بی اشتهایی همیشه یک تهدید جدی برای سلامت انسان محسوب می‌شود. وقتی این حالت به صورت عصبی و ناشی از مشکلات ذهن و روان باشد، به آن بیماری آنورکسیا می‌گویند.

بی اشتهایی مداوم در هر حالتی می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به کند شدن رشد استخوانی، مشکلات در تمرکز و اختلالات شکمی اشاره کنیم.

این حالت ممکن است در مردان و زنان در هر سنی بروز پیدا کند. هرچند که بی اشتهایی عصبی بیشتر در بین گروه سنی نوجوان مشاهده می‌شود. این اختلال اگر به صورت زود هنگام تشخیص داده نشود، می‌تواند مشکلات جبران ناپذیری را برای فرد بیمار ایجاد کند و حتی تهدید کننده زندگی او باشد. در این راهنما قرار است درباره بیماری انورکسیا، علل، علائم، عوارض و شیوه درمان آن صحبت کنیم.

بیماری آنورکسیا چیست؟

بیماری آنورکسیا (Anorexia) یا بی اشتهایی عصبی که در اغلب موارد تنها با نام بی اشتهایی شناخته می‌شود، به نوعی اختلال خوردن اشاره دارد که با ترس از افزایش وزن و یا نقطه مقابل آن یعنی کاهش وزن شدید مرتبط است.

افراد مبتلا به این بیماری تمرکز زیاد و البته ناسالمی روی وزن، فیزیک و فرم بدنی و یا غذای خود دارند. به عبارتی این اختلال با ترس شدید از افزایش وزن، درک نادرست از وزن یا داشتن وزن پایین به شکل غیر طبیعی مرتبط است.

فردی که به این عارضه دچار است، مصرف غذای خود را به شکل زیادی محدود می‌کند. البته افراد مبتلا به آنورکسیا به صورت ناخودآگاه به چنین اختلالی دچار هستند و حتی گاهی این عارضه از کنترل آن‌ها خارج است.

به همین دلیل اصلاً نمی‌توان آن را یک سبک زندگی دانست. این وضعیت پیچیده می‌تواند مشکلات زیادی را برای جسم و روان فرد بیمار در پی داشته باشد.

علائم بی اشتهایی عصبی

بیماری آنورکسیا ریشه در روان افراد دارد. در واقع مبتلایان به چنین اختلالی می‌خواهند با سرکوب کردن غذا خوردن آن هم با شدت زیاد، به صورت وسواسی وزن خود را کنترل کنند. بسیاری از افراد با چنین تصوری رو به رو هستند که با سرکوب اشتها در حال دنبال کردن یک مد یا روند خوش استایلی تأثیرگذار روی فرم بدنی خود هستند.

در حالی که این مشکل، یک اختلال روانی جدی محسوب می‌شود و در صورت بی توجهی و عدم درمان به موقع، می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای تشخیص و درمان قطعی بی اشتهایی عصبی، باید اول با علائم این بیماری آشنا شوید.

سپس بسته به شرایط فرد مبتلا و شدت اختلال وی، از راهکارهای مؤثر برای درمان او استفاده کنید. در ادامه به معرفی علائم بی اشتهایی روانی می‌پردازیم.

علائم فیزیولوژیکی

بیماری آنورکسیا مانند هر اختلال دیگری می‌تواند زندگی افراد را تحت تأثیرات منفی خود قرار دهد و حتی تهدید کننده زندگی بیماران باشد. اگرچه غلبه بر این بیماری دشوار است، اما شناخت علائم فیزیولوژیک آن می‌تواند روند درمان این مشکل را بهبود دهد.

علائم بی اشتهایی عصبی

• کاهش شدید وزن
• عدم افزایش وزن مورد انتظار
• بی خوابی
• خستگی
• کبود شدن انگشتان دست
• مشکل در قاعدگی
• عدم تحمل سرما
• فشار خون پایین
• یبوست
• پوست خشک
• سرگیجه
• تورم پاها یا بازوها
• کم آبی بدن

علائم روانشناختی

بی اشتهایی واقعاً مربوط به مصرف غذا نیست. این عارضه رایج به عنوان یک بحران جدی برای افرادی محسوب می‌شود که با مشکلات عاطفی درگیر هستند. بنابراین چنین افرادی لاغر بودن را به عنوان یک ارزش برای خود انتخاب می‌کنند.

کناره گیری اجتماعی

عدم تمایل به مصرف غذا در جمع

دروغ گفتن در مورد میزان مصرف غذا

امتناع از خوردن غذا به صورت مکرر

خوردن فقط چند نوع غذای سالم، کم کالری یا کم چربی

شکایت از چاقی موضعی

ترس از افزایش وزن

علت و عوامل بیماری آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی

بیماری آنورکسیا با خطرات سوء تغذیه در افراد و لاغری خطرناک مرتبط است. بنابراین تغذیه در بی اشتهایی عصبی نقش پر رنگی دارد. اگرچه همان‌طور که گفتیم علت بی اشتهایی عصبی چیزی فراتر از اختلال در خوردن است و بیشتر جنبه‌های روانی دارد، اما به طور کلی علت بی اشتهایی عصبی هنوز ناشناخته مانده است.

در هر صورت یک سری علل و وضعیت‌ها، خصوصاً روابط خانوادگی دارای مشکل می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. برای مثال آنهایی که در خانواده خود افراد مبتلا به آنورکسیا دارند، نسبت به افراد عادی بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.

نه تنها عوامل روانی، بلکه علل محیطی و حتی اجتماعی مختلف ممکن است در بروز این عارضه نقش داشته باشند. در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

هورمون و ژنتیک

یکی از علل تأثیر گذار در بروز بیماری آنورکسیا، ژنتیک است. همان‌طور که گفتیم افرادی که یک یا چند تن از اعضای خانواده آن‌ها به این بیماری دچار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری خواهند بود.

اگرچه علل بروز این بیماری به صورت دقیق مشخص نیست، اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که بین هورمون شیمیایی سروتونین و ایجاد بیماری آنورکسیا یک رابطه مستقیم وجود دارد.

مای اسمارت ژن در مقاله جدید خود، لیست بیماری های ژنتیکی را منتشر کرده است.

عوامل روانشناختی

عوامل روانی از دیگر علل بروز بیماری آنورکسیا محسوب می‌شوند. فردی که به این مشکل دچار می‌شود، ممکن است از قبل دارای اختلال وسواس فکری باشد. بر اساس مطالعات انجام شده حدود 2 تا 3 درصد از افراد به این اختلال دچار هستند.

چنین اشخاصی معمولاً تفکرات وسواس گونه، اما ناخواسته ای دارند که به صورت تکراری آن‌ها را تجربه می‌کنند. تکرار این افکار منجر به بروز یک رفتار خاص می‌شود. وسواس ناخودآگاه روی وزن و گرفتن رژیم هم می‌تواند باعث بروز بیماری انورکسیا شود.

عوامل محیطی

یکی از دلایل اصلی بروز بیماری انورکسیا، عوامل محیطی هستند. برای مثال اگر فردی تحت شرایط فشار جامعه قرار بگیرد، ممکن است پس از مدتی دچار این اختلال شود.

کسانی که لاغر بودن را به دلیل مد یا سبک زندگی مدرن برای خود یک ارزش می‌دانند، می‌توانند به بی اشتهایی دچار شوند. تصاویر غیر واقعی از جوانان منتشر شده در فضای مجازی و مجلات نمونه بازار عوامل محیطی تأثیرگذار بر این بیماری است.

تأثیر رژیم بر بی اشتهایی عصبی

واقعیت این است که یک رژیم غذایی به صورت مستقیم نمی‌تواند دلیلی برای بروز بیماری آنورکسیا باشد. اما افرادی که دارای یک پیش زمینه از این بیماری هستند، در صورت پیروی از رژیم‌های غذایی سخت می‌توانند به اختلال در غذا خوردن دچار شوند.

بر اساس تحقیقات انجام شده 35 درصد از نوجوان و جوانان در طول دوره‌های رژیم غذایی خود، ممکن است به وسواس فکری دچار شوند. این موضوع می‌تواند در ایجاد بیماری انورکسیا مؤثر باشد.

تأثیر چاقی بر بیماری آنورکسیا

افرادی که به چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند، به صورت مدام در معرض انواع عارضه‌های پزشکی و اختلالات روانی قرار می‌گیرند. طی مطالعات انجام شده بر روی 152 بیمار مبتلا به چاقی، درصد بسیار بالایی از آن‌ها سطوح افسردگی شدیدتر، علائم وسواس فکری بیشتر و احساس حقارت قوی تری دارند. تمامی این عوامل در کنار عزت نفس پایین به دلیل فرم بدنی می‌تواند منجر به بروز بیماری آنورکسیا شود.

عوارض ناشی از بی اشتهایی عصبی

افرادی که به هر دلیلی دچار بی اشتهایی می‌شوند، پس از مدتی شاهد عوارض ناخواسته ای خواهند شد، به طوری که عملکرد طبیعی بدن پس از مدتی دچار مشکل می‌شود. این به دلیل تغذیه ناکافی بدن و کمبود مواد مغذی ریز و درشتی است که یک بدن سالم برای کارکرد خوب به آ‌ن‌ها نیاز دارد.

زمانی که فرد از خوردن غذاهای متنوع و سرشار از کربوهیدرات، انواع ویتامین‌ها، چربی‌ها، مایعات، پروتئین و مواد معدنی گوناگون امتناع می‌ورزد، زمینه را برای بروز عوارض متعدد سلامتی و روانی فراهم می‌کند. در ادامه درباره عوارض بی اشتهایی روانی صحبت می‌کنیم.

عوارض بی اشتهایی عصبی بر سلامت جسم

بیماری آنورکسیا عوارض جدی بر سلامتی افراد مبتلا خواهد داشت. این بیماری اگر درمان نشود، می‌تواند بخش‌های زیادی از اجزای بدن را مختل کند و حتی در مواردی کشنده باشد.

مشکلات قلبی و عروقی

یکی از عوارض شایع بیماری آنورکسیا بروز مشکلات قلبی است. در این حالت قلب در مواقع خاص ضعیف تر و کوچک تر می‌شود. بنابراین گردش خون سالم با دشواری انجام خواهد شد. فشار خون پایین و ضربان قلب آهسته و غیر عادی از دیگر عوارض قلب عروقی این بیماری هستند.

مشکلات کلیوی

بی اشتهایی روانی می‌تواند از طرق مختلف بر سلامتی کلیه تأثیر بگذارد. از جمله عوارض این بیماری بر کلیه می‌توانیم به مشکلات مادام العمر کلیه، ناهنجاری‌های الکترولیتی، آسیب حاد و مزمن کلیه اشاره کنیم.

مشکلات هورمونی

در بیماری آنورکسیا، ممکن است غلظت هورمون‌های جنسی و تیروئید کاهش پیدا کنند و به مرور زمان عوارض ناشی از تغییرات هورمونی را به دنبال داشته باشند. از دیگر عوارض هورمونی این بیماری می‌توانیم به تغییرات غدد درون ریز، مقاومت به انتشار هورمون رشد، کاهش لپتین و مشکل در هیپوتالاموس اشاره کنیم.

مشکلات استخوانی

بیماری آنورکسیا همچنین می‌تواند منجر به بیماری‌های استخوانی و پوکی استخوان شود. این به دلیل تغییرات هورمونی، کاهش رشد استخوانی فرد و البته کمبود مواد معدنی تأثیرگذار در سلامت استخوان‌ها بروز پیدا می‌کند.

مشکلات کم خونی

کم خونی به دلیل کمبود آهن و تولید گلبول‌های قرمز خون از دیگر عوارض بیماری آنورکسیا محسوب می‌شود. کم خونی می‌تواند عامل بروز بسیاری از مشکلات مثل رنگ پریدگی، بی حالی، ریزش مو و توقف رشد باشد.

علاوه بر موارد بالا، بی اشتهایی ناشی از افسردگی نیز می‌تواند بر سلامت جسم و روح اثرگذار باشد. برای مثال استرس و بی اشتهایی عصبی تأثیر متقابلی روی هم دارند که منجر به بروز مشکلات روانشناختی می‌شوند. در مقاله 10 روش کاهش استرس، راهکارهای مفیدی برای کنترل استرس و اضطراب معرفی کردیم.

برای بی اشتهایی عصبی چه بخوریم؟

بسیاری از مواد غذایی هستند که می‌توانند در درمان بیماری آنورکسیا و رفع بی اشتهایی روانی مؤثر باشند. این موارد شامل گزینه‌های زیر می‌شوند.

• تمر هندی
• گشنیز
• چای رازیانه
• مصرف قرص‌های ویتامین
• پرتقال
• چای نعناع
• غذاهای اشتها آور

روش‌های درمان بیماری آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی

برای درمان قطعی بی اشتهایی عصبی، نیاز است که فرد بپذیرد بیمار است. بسیاری از افرادی که به بیماری آنورکسیا دچار هستند، نمی‌توانند ابتلا به این عارضه را بپذیرند و قبول کنند که نیاز به کمک دارند.

حتی در حالت عادی که چنین شرایطی را می‌پذیرند هم درمان قطعی بی اشتهایی عصبی صد درصدی نخواهد بود. بنابراین در صورت عدم پذیرش فرد، شرایط سلامتی می‌تواند بحرانی تر هم شود.

هدف اصلی از درمان قطعی بی اشتهایی عصبی این است که فرد بیمار به وزن طبیعی و عادات غذایی سالم خود برگردد. اگر شما نیز به این عارضه دچار هستید، برای درمان به تلاش فردی و گروهی به ویژه حمایت و همراهی خانواده خود نیاز خواهید داشت.

این روندها بخش‌های جدایی ناپذیر از درمان بی اشتهایی عصبی هستند. در ادامه به ذکر راه حل‌های درمانی کارآمد برای حل یا بهبود این مشکل می‌پردازیم.

درمان فردی بیماری آنورکسیا

یکی از راه‌های درمان بیماری آنورکسیا رفتار درمانی شناختی است. این روش یکی از درمان‌های شایع فردی برای افراد مبتلا به این بیماری محسوب می‌شود. رفتار درمانی در حل مشکلات روانی مثل رفتارهای ناسالم و مخرب و همچنین تغییر افکار ناخوشایند و وسواسی تأثیرگذار است.

افراد با این روش یاد می‌گیرند که روی عزت نفس خود کار کنند. از سوی دیگر کنار آمدن با احساسات قوی ناخوشایند هم از دیگر کارکردهای رفتار درمانی شناختی برای حل بیماری انورکسیا خواهد بود.

گروه درمانی برای اختلال خوردن

این شیوه باعث می‌شود که افراد مبتلا به بیماری آنورکسیا با یکدیگر ارتباط بگیرند تا به روند درمان خود کمک کنند. در مواقع دیگر خانواده درمانی هم در دستور کار پزشک متخصص قرار می‌گیرد.

بر این اساس اعضای خانواده فرد مبتلا به بیماری آنورکسیا، باید با حل تعارضات درون خانواده به منظور حمایت از اعضای خانه کار کنند. ضمن اینکه تغییر سبک زندگی در مسیر تغذیه هم باید در دستور کار خانواده قرار بگیرد.

آنورکسیا در ایران چقدر شایع است؟

آمار دقیقی از مبتلایان بیماری آنورکسیا در ایران وجود ندارد. اما از آنجایی که این روند در کل جهان رو به رشد است و هر ساله تعداد بیشتری از مردم به بی اشتهایی روانی مبتلا می‌شوند، خطر افزایش این اختلال در بین هموطنان ما نیز وجود دارد.

بیماری آنورکسیا در ایران هم مانند سایر نقاط جهان بیشتر افراد نوجوان، جوان و زنان را درگیر می‌کند. در ادامه به معرفی گروه سنی، جنسیت و کشورهایی که آمار مبتلایان به این بیماری در آن جا زیاد است، خواهیم پرداخت.

• سن: 12 تا 25 سالگی
• جنسیت: دختران نوجوان، زنان
• کشور: ژاپن، هنگ کنگ، تایوان، کره جنوبی، سنگاپور

متخصص تشخیص و درمان بی اشتهایی عصبی 

برای تشخیص بیماری آنورکسیا، خصوصا در کودکان، می‌توانید به پزشک تغذیه و متخصصین اعصاب و روان مراجعه کنید. این دو  گروه پزشکی در کنار هم می‌توانند در بهبود بیماران مبتلا به بیماری آنورکسیا بسیار مؤثر باشند.

برای مثال یک روانشناس یا متخصص سلامت روان می‌تواند با ارائه استراتژی‌های رفتاری و تجویز نسخه‌های دارویی در درمان اختلالات رفتاری بیمار کمک کننده باشد.

از سوی دیگر یک متخصص تغذیه نیز می‌تواند با توجه به فیزیک بدنی و نیاز فرد، یک رژیم غذایی مناسب را برای وی تجویز کند. البته کمتر بیماری برای تشخیص و درمان مشکل خود به پزشک غدد مراجعه می‌کند، اما یک متخصص غدد نیز می‌تواند با معاینه بیمار تشخیص این بیماری را امکان پذیر کند.

تلاش برای لاغر ماندن با امتناع از غذا خوردن به صورت مداوم یک سبک زندگی عادی محسوب نمی‌شود. افراد مبتلا به این بیماری، از نقش تغذیه در بی اشتهایی عصبی غافل هستند. بی اشتهایی عصبی یا بیماری آنورکسیا درمان نشده می‌تواند تأثیرات مخربی را روی سلامتی روحی و جسمی بدن داشته و حتی در برخی از موارد کشنده باشد.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آیا آنورکسیا قابل درمان است؟” answer-0=”اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آنورکسیا با دنبال کردن درمان بهتر می‌شوند، اما درمان این اختلال از بین هر 4 فرد مبتلا، برای 3 نفر چالش برانگیز است. از کل بیماران تنها 21 درصد به صورت کامل بهبود پیدا می‌کنند.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”برای بی اشتهایی عصبی چه بخوریم؟” answer-1=”برای درمان بی اشتهایی عصبی باید به خوردن غذاهای اشتها آور روی بیاورید. غذاهای سالمی که در عین داشتن طعمی دلچسب، کالری خوبی هم داشته باشند تا بتوانند وزن از دست رفته بدن را جبران کنند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]