بلاگ

علائم بیماری قلبی در جوانان ممکن است پنهان باشند. آمارها و گزارشات پزشکی از افزایش آمار مشکلات قلبی و سکته ها در افراد زیر 40 سال حکایت دارد. علاوه بر مشکلات قلبی ژنتیکی و مادرزادی، سبک زندگی غلط نیز از دلایل مهم بیماری های قلبی در جوانان است.

کشیدن سیگار، کم تحرکی، مصرف مشروبات الکلی، استرس زیاد و خوردن غذاهای چرب و فست فود باعث افزایش مشکلات قلبی در این گروه سنی شده است.

پیش از این تصور می شد که بیماری قلبی عموماً مربوط به افراد مسن است؛ در حالیکه امروزه ثابت شده است که نوجوانان، جوانان و حتی کودکان نیز در معرض بیماری های قلبی قرار دارند.

در این مطلب سعی داریم علائم بیماری قلبی در جوانان و همچنین افراد بالغ را بررسی کرده و کمک کنیم تا در صورت بروز، پیش از این که دیر شود به فکر درمان باشید. علائم مشکلات قلبی در هر سنی که به سراغ فرد بیایند باید جدی گرفته شوند و برای بررسی آن اقدام لازم صورت گیرد. در مقاله جدید مای اسمارت ژن، لیست بیماری های ژنتیکی که یکی از آن ها بیماری های قلبی است را معرفی کردیم. برای مطالعه کلیک کنید.

تفاوت علائم بیماری قلبی در جوانان و سایر افراد

علائم بیماری قلبی در جوانان، به طور کلی می‌تواند با علائم بیماری قلبی در افراد بالغ مشابه باشد، اما در موارد مختلف، تفاوت‌هایی مشاهده می‌شود. در زیر، تفاوت‌های ممکن در علائم بیماری قلبی در جوانان نسبت به افراد بالغ شرح داده شده است:

علائم غیر واضح

در بیماری‌های قلبی در جوانان، ممکن است علائم معمول بیماری‌های قلبی مثل درد در قفسه سینه یا تنگی نفس به صورت آشکاری ظاهر نشوند. به جای آن، علائم غیر واضح‌تری مانند خستگی غیرمعمول، تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، سرگیجه و حتی سردرد ممکن است مشاهده شوند.

علائم مرتبط با ورزش

برخی از جوانان ممکن است تحت تأثیر فعالیت‌های ورزشی قرار گیرند. این فعالیت‌ها ممکن است باعث عود علائم بیماری قلبی در جوانان شود. افزایش تنش قلبی و علائمی مانند تنگی نفس و خستگی در طول فعالیت‌های ورزشی ممکن است نشانگر بیماری قلبی باشند.

علائم نامعمول در جوانان

برخی از جوانان به دلیل ویژگی‌های جسمی و دلایل متفاوت، ممکن است با علائم نامعمولی روبه‌رو شوند. به عنوان مثال، تشدید نفس‌کشیدن در حین خواب، افزایش درد در قفسه سینه ناشی از تغییرات در حالت بدن یا تشدید علائم پس از مصرف غذا ممکن است دیده شود.

چرا جوانان به ناراحتی های قلبی دچار می شوند؟

علائم بیماری قلبی در جوانان را هرگز نباید غیر ممکن دانست. همانطور که اشاره شد، عوامل زیادی ممکن است باعث ابتلای جوانان به بیماری های قلبی شود. بروز این نشانه ها در این رده سنی ممکن است دور از انتظار باشد. به اعتقاد کارشناسان و پزشکان مهمترین عوامل خطرزا به این شرح است:

جدیدترین مقاله مای اسمارت ژن را بخوایند: علائم آب سیاه چشم یا گلوکوم

• سن

پایین آمدن سن ابتلا به بیماری های قلبی مانند زنگ خطری به صدا در آمده است. این عدد در مردان به 40 سال و در زنان به 50 سال رسیده است.

• جنسیت

عامل جنسیت باعث ایجاد تفاوت در ابتلا به بیماری های قلبی در افراد شده است. دانشمندان وجود استروژن را یکی از عوامل محافظت زنان در مقابل این بیماری می دانند.

• وراثت

وراثت، سوابق خانوادگی را در ابتلا به بیماری قلبی نباید نادیده گرفت. در صورت ابتلای یکی از افراد خانواده در سنین جوانی، افراد دیگر خانواده هم در معرض این تهدید قرار دارند.

• نژاد

تحقیقات نشان می دهد که نژاد افراد در میزان ابتلای آن ها به بیماری های قلبی بی تأثیر نیست. مثلاً طبق تحقیقاتی که در ایالات متحده انجام شده، آفریقایی تبارها بیشتر از سفیدپوستان به این بیماری مبتلا می شوند و یا میزان وقوع علائم مشکلات قلبی در مردم آسیای شرقی بسیار کمتر از جنوب آسیا است.

نشانه های بیماری قلبی

بر اساس آنچه انجمن قلب آمریکا می گوید، وجود عوامل پر خطر بیشتری احتمال بروز مشکلات و بیماری های قلبی در فرد را افزایش خواهد داد. این عوامل عبارتند از:

چاقی، دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا و شرایط سنی بالای 50 سال. با دانستن عوامل پر خطر و شناخت علائم بیماری قلبی می توان به تشخیص و درمان زودتر آن کمک کرد. برای مطالعه بیشتر درباره راه‌های پیشگیری از دیابت کلیک کنید.

علائم بیماری قلبی در کودکان و نوجوانان

علائم بیماری قلبی در کودکان و نوجوانان ممکن است نقص مادرزادی باشد و یا پس از تولد و در کودکی به آن مبتلا شده باشند.

در هر دو صورت این بیماری در رده سنی کودک و نوجوان باید بسیار جدی گرفته شود و هر نشانه بیماری قلبی توسط پزشک متخصص بررسی شود. به طور کلی نشانه های زیر می توانند علائم مشکلات قلبی در کودکان و نوجوانان باشند که باید جدی گرفته شوند.

• مشکل در افزایش وزن
• مشکل در هنگام تغذیه
• تنفس سریع در مقایسه با همسالان
• تنفس دشوار حتی در زمان استراحت
• تپش قلب
• تنگی نفس هنگام تحرک و فعالیت های بدنی
• احساس درد در قفسه سینه
• تنگی نفس زودتر از موعد نسبت به همسالان
• عرق کردن زودتر از موعد نسبت به همسالان
• آبی شدن اطراف لثه‌ها یا زبان و پوست
• احساس سرگیجه در زمان ورزش

برای پیشگیری از حمله قلبی چکار کنیم؟ آشنایی با ۲۰ روش جلوگیری از سکته، کلیک کنید.

علائم بیماری قلبی در جوانان

علائم ظاهری بیماری قلبی در جوانان بسیار با اهمیت است؛ زیرا حملات و بیماری های قلبی در این رده سنی رو به افزایش است. متخصصان مهم ترین علت این موضوع را تغییر در سبک زندگی می دانند. مهمترین عوامل شیوع این بیماری در جوانان عبارتند از:

• دیابت
• فشار خون بالا
• استعمال دخانیات
• سابقه خانوادگی و وراثت
• کلسترول بالا
• کم تحرکی
• استفاده از مواد مخدر
• مصرف الکل

علائم بیماری قلبی در جوانان عموماً با نشانه های زیر بروز می کند که با مشاهده هر یک باید با پزشک متخصص مشورت کرد:

• احساس درد در بازوها
• سرگیجه
• احساس سبکی سر
• گلو درد
• درد فک
• احساس خستگی مفرط
• خروپف
• تعرق زیاد و بدون علت
• سرفه های مداوم
• ضربان قلب نامنظم
• تورم در ساق، مچ یا کف پا بدون علت
• گیجی ناگهانی و مشکل در ادراک و تکلم
• تاری دید در یک یا دو چشم
• مشکلات ناگهانی و بدون علت در هنگام راه رفتن
• احساس درد در قفسه سینه
• مشکلات معده

راهکارهایی برای جلوگیری جوانان از ابتلا به بیماری های قلبی

علائم مشکلات قلبی در رده سنی جوانان باید حتماً جدی گرفته شوند. پزشکان معتقدند فارغ از عوامل ژنتیکی و وراثت، با تغییر سبک زندگی، جوانان می توانند تا حد زیادی از حملات قلبی و مغزی پیشگیری کنند. در ادامه 6 روش برای حفظ سلامت قلب را معرفی می کنیم:

حفظ وزن مناسب و پرهیز از چاقی

توصیه می شود جوانان با توجه به قد و میزان فعالیت بدنی که دارند وزن خود را در حد مناسب نگه دارند و از چاقی جلوگیری کنند. پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و نرمال نگه داشتن شاخص توده بدنی، در این زمینه کمک کننده خواهد بود.

مصرف غذاهای سالم برای قلب

از مصرف بیش از حد قند و کلسترول خودداری کنند.

برنامه ورزشی منظم

یک برنامه ورزشی منظم را برای خود تنظیم کنند. کارشناسان 150 دقیقه ورزش هفتگی را توصیه می کنند.

حرکت بیشتر در طول روز

علاوه بر ورزش های هفتگی در طول روز نیز از نشستن زیاد خودداری شود. بی تحرکی در زندگی زمینه را برای بروز مشکلات قلبی آماده می کند.

کنترل عامل استرس

کارشناسان معتقدند که استرس نقش مهمی در افزایش مشکلات قلبی بازی می کند. پس توصیه می شود در حد امکان عوامل استرس زا را از خود دور کنند.

چکاپ سالانه

پزشکان و متخصصان قلب بر این باورند که از سنین نوجوانی افراد باید تحت معاینات دوره ای قلب قرار گیرند تا در صورت مشاهده موارد مشکوک اقدامات لازم انجام گیرد.

افراد جوان حتی اگر فاکتورهای پرخطر مانند وراثت یا عادت به سیگار و الکل را ندارند، در صورت مشاهده علائم ظاهری بیماری قلبی باید آن ها را جدی بگیرند. چه بسیار ورزشکاران حرفه ای بودند که با وجود رعایت رژیم های غذایی درست و تحرک بدنی کافی اما دچار حملات قلبی شدند.

آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا به بیماری های قلبی را دارید؟  با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله بیماری قلبی را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

علائم ظاهری بیماری قلبی

علائم ظاهری بیماری قلبی به نوع بیماری بستگی دارد. یعنی لزوماً تمام بیماری هایی که مربوط به قلب است نشانه های مشابهی ندارند و در صورت ظهور هر علامتی باید آن را بررسی کرد؛ اما به طور کلی نشانه های زیر در بیماران قلبی بسیار شایع است که هر کدام از آنها به تنهایی می تواند خطرناک باشد و باید حتماً با پزشک مشورت شود.

در این بخش به بیش از هفت نشانه بیماری قلبی پرداختیم؛ علائم ظاهری بیماری قلبی عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• معده درد
• تپش قلب
• خستگی بسیار زیاد
• تنگی نفس
• غش کردن
• لب های سبز تیره
• ناراحتی در تنفس
• علائم ECG
• احساس گیجی یا سبکی سر
• گلو درد یا فک درد
• درد دست و تورم پا.

در ادامه توضیح مختصری درباره هر یک از این علائم ارائه خواهیم کرد.

• نشانه ناراحتی قلبی به صورت درد قفسه سینه

درد قفسه سینه عموماً مربوط به مشکلات قلبی و ریوی است و یکی از علائم بیماری قلبی در جوانان و افراد بالغ نیز به حساب می آید. اگر درد قفسه سینه به بازوها برسد و در پشت، گردن یا فک نیز احساس شود علامتی خطرناک است.

همچنین اگر همراه با احساس فشار و سنگینی در قفسه سینه باشد و فرد دچار تعریق شود باید جدی گرفته شود. اگر این علائم بیش از 15 دقیقه طول بکشد احتمال حمله قلبی وجود دارد.

• نشانه بیماری قلبی به صورت معده درد

اگر درد معده منجر به درد قفسه سینه شود احتمالاً نفخ شکمی، باد گلو و دل پیچه هم احساس خواهد شد. این دردها اغلب بعد از خوردن غذا رخ می دهند و ممکن است فرد را از خواب بیدار کند.

مصرف داروهای آنتی اسید درمان خوبی برای دردهای قفسه سینه ناشی از درد معده است. ولی اگر احساس سوزش و درد در قفسه سینه چیزی بیشتر از درد معده و نفخ باشد و شدت هم پیدا کند حتماً باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجه کرد.

• نشانه بیماری قلبی به صورت تپش قلب

تپش قلب عموماً علامت خطرناکی نیست؛ اما گاهی می تواند یکی از علائم بیماری قلبی محسوب شود. تپش قلب یا آریتمی به به دلایل مختلفی ممکن است رخ بدهد. از جمله:

• علائم بیماری قلبی به صورت خستگی بسیار زیاد

خستگی و ضعف به عنوان یکی از اولین علائم بیماری قلبی در جوانان و بالغین است که فرد بیمار متوجه آن می گردد. این موضوع در زنان بیشتر شایع است و ممکن است بعد از تشخیص و شروع مصرف دارو هم کماکان بیمار احساس خستگی مفرط کند.

بی حالی و ضعف نیز مانند دیگر نشانه های بیماری قلبی روی کیفیت زندگی افراد تأثیر مستقیم می گذارد. افرادی با نارسایی قلبی ممکن است علاوه بر خستگی، حالت هایی مانند افسردگی و اختلالات خواب را نیز تجربه کنند.

• نشانه بیماری قلبی به صورت تنگی نفس

تنگی نفس به دلیل اختلال در کار قلب و ریه اتفاق می افتد. اختلال در عملکرد قلب باعث رخ دادن اشکال در روند توزیع جریان خون در ریه شده که منجر به تنگی نفس می گردد.

اگر تنگی نفس به صورت متناوب و همراه با علائمی مانند سر گیجه، ضعف و درد باشد باید توسط پزشک معاینه شود. اگر فرد بدون احساس درد یا علائم دیگر دچار حمله قلبی “خاموش” شود، تنگی نفس می تواند تنها علامت باشد.

• علائم بیماری قلبی به صورت غش کردن

سنکوپ یا غش کردن به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. از جمله: فشار خون پایین، کم آبی، مشکلات عصبی، سکته مغزی، حمله میگرنی و… . اما گاهی مشکلات قلبی هم منجر به غش کردن می شوند.

دلایل غش کردن به دلیل بیماری قلبی عبارتند از: ضربان خیلی تند یا کند قلبی، وجود اختلال در عملکرد دریچه های قلب، پارگی رگ آئورت، فشار خون بالای شریان ریوی و بزرگ شدن قلب(کاردیومیوپاتی). غش یا سنکوپ می تواند هشداری جدی برای وقوع حمله قلبی قلمداد شود.

• نشانه بیماری قلبی به صورت لب های سبز تیره

این تغییر رنگ ممکن است به دلیل مصرف سیگار، آسیب دیدگی بر اثر ضربه و یا بیماری آدیسون(بیماری مربوط به غده فوق کلیوی) رخ بدهد.

اگر فرد از ابتدا لب هایی با رنگ طبیعی داشته و بعداً لب ها به سمت کبودی تغییر رنگ داده اند ممکن است یکی از علائم ظاهری بیماری قلبی باشد. علت این اتفاق به زبان ساده کاهش اکسیژن در خون است. نارسایی قلبی یکی از معمول ترین بیماری های قلبی عروقی است که تغییر رنگ لب ها از علائم آن است.

• نشانه ناراحتی قلبی به صورت ناراحتی در تنفس

دلایل زیادی ممکن است منجر به ناراحتی های تنفسی شود. از جمله: آسم، سرطان ریه، ذات الریه، اضطراب، کم خونی، بورنشیت، واکنش های آلرژیک وغیره.

بیماری دریچه های قلب نیز با علائمی مثل تپش قلب، تنگی نفس و ناراحتی های تنفسی در زمان دراز کشیدن و یا فعالیت، خود را نشان می دهد. فرد ممکن است احساس حبس شدن هوا در سینه خود داشته باشد و یا هنگام فعالیت یا قرارگرفتن در هوای سرد احساس فشار و سنگینی در سینه خود کند.

• علائم ECG (الکتروکاردیوگرام)

الکتروکاردیوگرام یک آزمایش ساده برای بررسی ریتم قلب است. به آنچه از آغاز یک تپش تا شروع تپش بعدی رخ می دهد “چرخه قلبی” گفته می‌شود.

در هر چرخه قلب، امواج الکتریکی حاصل از فعالیت قلب بر روی پوست پخش می شوند. ECG با استفاده از الکترودهایی که روی پوست وصل شده، این امواج بسیار ضعیف (در حد میکرو ولت) را دریافت می کند. پزشک با بررسی این سیگنال ها عملکرد قلب را بررسی کرده و موارد غیرعادی را تشخیص می دهد.

• نشانه بیماری قلبی به صورت احساس گیجی یا سبکی سر

احساس سبکی سر(Light headeness) یا در اصطلاح عامیانه “تلوتلو خوردن”دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. از جمله: کم خونی، اضطراب، ضربه، افت ناگهانی فشار خون، مشکلات گوش داخلی، کاهش قند خون، آلرژی، عوارض دارویی و غیره.

احساس گیجی یا سبکی سر را یکی از علائم بیماری قلبی در جوانان و بزرگسالان نیز می دانند. این عارضه می تواند نشانه بیماری آریتمی یا حمله قلبی باشد. علت این عارضه نرسیدن خون کافی به مغز است.

• نشانه ناراحتی قلبی به صورت گلودرد یا فک درد

درد فک معمولاً مربوط به بیماری TMD یا همان اختلالات مفصل گیجگاهی فک است که ربطی به قلب ندارد. این درد در ناحیه مشخصی از فک بروز کرده و با کشیدن خمیازه و جویدن بدتر می شود؛ اما دردی که یکی از علائم بیماری قلبی است ممکن است به حدی باشد که بیمار را از خواب بیدار کند.

درد نقطه ای نیست و در گلو و تمام فک منتشر می شود. این درد به صورت ضربانی است و ممکن است با سرگیجه، تعریق زیاد و یا درد قفسه سینه همراه باشد. در این صورت حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه شود.

• علائم بیماری قلبی به صورت درد دست

احساس درد در دست چپ یکی از علائم حملات قلبی محسوب می شود. دلیل این درد این است که اعصاب منشعب شده از قلب با عصب های دست هر دو به سلول های مغز سیگنال های مشابهی را ارسال می کنند.

در این زمان مغز نمی تواند منبع درد را تشخیص دهد. درد در دست چپ را به عنوان “درد مرجع” می شناسند. چون این امکان وجود دارد که بدون احساس درد قفسه سینه و فقط با درد در دست چپ فرد دچار حمله قلبی شود.

اگر درد دست چپ با علائم دیگری مانند تهوع، سر گیجه، تنگی نفس و یا عرق سرد همراه بود باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.

• نشانه بیماری قلبی به صورت تورم پا

تورم پا ممکن است به دلیل جمع شدن مایع در بافت های بدن اتفاق بیفتد. این عارضه گاهی به دلیل کشیدگی، شکستگی استخوان با ایستادن های طولانی رخ می دهد.

گاهی نیز دلیل این تورم، ادم است. ادم به حالتی گفته می شود که قلب توانایی پمپاژ و رساندن خون به اندام های تحتانی بدن را ندارد. اگر این حالت با علائم دیگر بیماری قلبی همراه شد باید جدی گرفته شود و علت آن بررسی گردد. وجود سوراخ در دریچه های قلب نیز باعث ورم پاها می شود.

علائم بیماری قلبی روی پوست

علائم بیماری قلبی متنوع اند. برخی از تغییرات پوستی هم ممکن است نشانه بیماری قلبی باشند. از جمله:

• نشانه بیماری قلبی به صورت تغییر رنگ پوست و ناخن

اگر قلب در رساندن اکسیژن و خون رسانی به اندام ها دچار مشکل شود، پوست بدن بخصوص در انگشتان دچار تغییر رنگ شده و به سمت کبودی می رود.

این یکی از شایع ترین علائم ظاهری بیماری قلبی است. انسداد عروق هم دلیل دیگر این اتفاق است. به این تغییر رنگ سیانوز می گویند. علت سيانوز وجود خون بدون  اكسيژن(deoxygenated)  در شبكه های مويرگي است.

• نشانه بیماری قلبی به صورت بثورات پوستی زرد رنگ

اگر در اطراف انگشتان پا و یا دست بثورات پوستی زرد رنگ دیده شود باید آن را جدی گرفت. چون ممکن است به دلیل افزایش سطح تری گلیسیرید در خون باشد و این یعنی بالا رفتن ریسک مشکلات قلبی.

• توده های چربی زرد و نارنجی رنگ در اطراف چشم

این توده ها در گوشه های داخلی پلک مشاهده شده و از علائم ظاهری بیماری قلبی به حساب می آیند. زانتالاسما نام علمی این عارضه است که به دلیل جمع شدن کلسترول رخ می دهد.

• نشانه بیماری قلبی به صورت ناخن چماقی

در این عارضه ناخن ها به صورت خمیده و رو به پایین رشد می کنند و پایین انگشتان متورم به نظر می رسند. این موضوع در بیماران قلبی و تنفسی دیده می شود و علت آن کاهش اکسیژن خون است.

بیماری قلبی بدون علامت

گاهی علائم بیماری قلبی در جوانان و همچنین افراد بالغ کاملاً خاموش است. بیماری قلبی را می توان در زمره بیماری های کشنده بدون علامت قرار داد. در برخی کشورها آمار مرگ بر اثر بیماری های قلبی بیشتر از سرطان است.

رایج ترین نشانه بیماری قلبی درد در قفسه‌ سینه است. اما چه بسیارند افرادی که بدون درد قفسه سینه دچار حملات قلبی شده اند. به عنوان مثال افرادی که دیابت دارند حتی در هنگام وقوع حمله قلبی درد کمتری نسبت به افراد دیگر احساس می کنند.

تنها روش مطمئن تشخیص بیماری قلبی، قبل از اینکه پیشرفت کند و باعث بروز عوارض خطرناک و جبران ناپذیر شود، معاینات منظم پزشکی است. افراد بالای 50 سال حداقل سالی یک بار باید توسط پزشک متخصص قلب معاینه دقیق شوند.

یکی از بیماری های قلبی بدون علامت بیماری کاردیومیوپاتی (cardiomyopathy) یا همان عضله قلب ضعیف است. این بیماری می‌تواند ضربان قلب را مختل کند و منجر به نارسایی های قلبی و بروز مشکلات در دریچه قلب شود.

جمع بندی

در این مقاله، به بررسی بیش از هفت نشانه و علائم بیماری قلبی در جوانان و همچنین افراد بالغ پرداختیم. همچنین، انواع مختلف بیماری‌های قلبی و تفاوت‌های نشانه‌های آنها را بررسی کردیم. راه های پیشگیری تنها می توانند تا حدودی درصد ابتلا را کاهش دهند اما فرد را از بیماری در امان نگه نمی دارند؛ از آن جا که بیماری های قلبی، در دسته بیماری های پیچیده و بسیار جدی قرار می گیرند، در صورت مشاهده هر یک از این علائم حتما به پزشک مراجعه نمایید.

تمام افراد در سال حداقل یک بار دچار سردرد می‎ شوند اما تعداد بسیار محدودی دچار سردرد میگرنی خواهند شد. عامل ایجاد کننده میگرن نامشخص است.

سردرد های تکرار شونده ‎ای که یک یا چند بار در هفته اتفاق می‌افتند. این سردرد ها از یک الگوی خاص پیروی می‎ کنند. با تغییر در قطر رگ های خونی مانند تمپورال، در صورت و یک طرف سر به وجود می آید.

مطالعات پزشکی ثابت کرده است چندین ژن بر ارثی بودن سردرد میگرنی و شیوع آن تاثیر می گذارند. عوامل محیطی مانند اضطراب، استرس، تغییرات آب و هوایی و… در بروز و تشدید میگرن نقش دارند. بنابراین دلایل ایجاد میگرن، تاثیر متقابل عوامل محیطی و وراثتی است.

سردرد میگرنی به دو نوع میگرن با اورا و بدون اورا تقسیم می شود. ممکن است برخی افراد بپرسند میگرن چیست؟ در ادامه تا حدود زیادی میگرن را برای شما توضیح می دهیم.

تفاوت سردرد میگرنی و سردرد معمولی چیست؟

سردرد میگرنی با انواع مختلف سردرد، تفاوت های مهمی دارد. این تفاوت ها عبارتند از:

• سردرد میگرنی موجب اختلال در عملکرد روزانه می ‎شود. به عبارتی تمرکز در انجام امور روزانه را از بین می ‎برد.
• میگرن معمولا طولانی مدت است. گاهی قبل از شروع با علائمی مانند افسردگی، یبوست یا اسهال همراه است.

یبوست یا اسهال از علائم بیماری سندروم روده تحریک پذیر هم هستند؛ اگر دچار یبوست یا اسهال مزمن هستید، بهتر است برای پیشگیری از ابتلا، با این بیماری آشنا شوید.

• میگرن در یک طرف سر، نزدیک چشم ‎ها و پشت سر ایجاد می شود. سردرد معمولی در تمام پیشانی، پشت گردن و شقیقه ایجاد می‎ شود.
• در سردرد میگرنی درد های عمقی ضربان دار در سر ایجاد می شوند. در سردرد های معمولی فشار به سر و گردن احساس می ‎شود.
• به همراه سردردهای میگرنی علائم آزاردهنده‎ای مانند تهوع و ناراحتی های معده نیز دیده می‌‎شوند. در مقابل سردردهای معمولی یا تنشی به این شکل نیستند.
• بوی شدید، صدا، استرس، الکل، نور و… باعث ایجاد سردرد میگرنی می ‎شوند. سردرد معمولی ناشی از خستگی، اضطراب، استرس و حتی کم خوابی است.

سردرد میگرنی چیست؟

سردرد میگرنی یکی از انواع متعدد سردرد است. این دردها به لحاظ شدت درد، متفاوت هستند که سردرد میگرنی از نوع شدید است. میگرن به عنوان یک بیماری عصبی، شناخته می شود.

حالتی ناخوشایند که زندگی روزانه را از چند ساعت تا چند روز (گاهی اوقات) مختل می‌ کند. عواملی مانند استرس، اضطراب، نور، حرکت و… باعث بروز علائم میگرنی می‎ شوند.

چرا میگرن می گیریم؟

وراثت یا محیط؟

در مطالعات و بررسی های مختلف در حوزه پزشکی و شناخت بیماری ها، تقابل وراثت و محیط مطرح شده است. در برخی مطالعات تاثیر ژنتیک بر میگرن همی‎پلژیک مشخص شده بود. برخی دیگر از تحقیقات نیز هیچ گونه الگوی وراثتی در افراد مبتلا به میگرن را نشان نمی دهد.

مطالعات جدید نشان می دهد که هیچگونه ژن مشخصی به ابتلای فرد به میگرن، منتهی نمی ‎شود. بلکه چندین جهش ژنتیکی با یکدیگر، باعث ابتلای فرد به سردردهای میگرنی می ‎شوند. بیماری ها و خصوصیات زیادی هستند که از ژنتیک والدین به ارث می رسند؛ برای آشنایی با سایر خصوصیات ارثی کلیک کنید.

تفاوت ژنتیکی میگرن همراه با اورا و میگرن بدون اورا

سردرد میگرنی اورا، با علائمی همراه است. این علائم حدود 30 تا 60 دقیقه قبل از سردرد میگرنی شروع می‌شوند. معمولاً صبح و بعد از بیدار شدن، سردرد آغاز می‌شود.

سردرد بعد از چند روز علائم نورولوژیک، شروع می شود. اختلالاتی مانند نورهای خیره کننده یا جرقه‎ای و نقطه کور در میدان دید ایجاد می‎شوند. همچنین علائم حسی، حرکتی و اختلالات گفتاری گزارش شده است.

سردرد میگرنی بدون اورا، شایع‎تر از میگرن با اورا است. شروع سردرد در میگرن بدون اورا، غیر منتظره است. امکان دارد با تهوع یا استفراغ همراه باشد.

در هر دو نوع میگرن با اورا و بدون اورا، حساسیت به نور وجود دارد. در هر دو نوع میگرن، در قسمتی که درد دارید با فشار سطحی بر روی شریال تمپورال یا کاروتید می توانید از شدت درد بکاهید.

علائم سردرد میگرنی

علائمی مانند سردرد، خستگی، بی حسی، اشکال در مکالمه، سوزن سوزن شدن، اختلالات در بینایی را می توان نام برد. یک نوع درد ضربان دار است که در اکثر موارد یک طرف سر ایجاد می ‎شود.

این سردرد با عوامل محرک و خارجی مانند بو، استرس، صدا، نور و… تشدید خواهد شد. در زمان درد، نورهای سفید خیره کننده، صدای تق تق و… را احساس می ‌کنند. در ایجاد میگرن، عوامل ژنتیکی و محیطی دخالت دارند.

برای شناخت سردرد میگرنی باید علائم و نشانه ها، با دقت بررسی شوند. گاهی نشانه ‎های مشابهی قبل از شروع میگرن مشاهده می‌شود. برای شروع میگرن با اورا، وجود دو نشانه کافی است، اما در میگرن های بدون اورا باید پنج نشانه از علائم، در زمان سردرد وجود داشته باشد.

در افراد مختلف تعداد، شدت و زمان سردرد میگرنی، متفاوت است. سردرد میگرنی به چهار مرحله تقسیم می شود:

پرودروم (Prodrom)

علائمی که نشان دهنده شروع بیماری هستند حدود 48 ساعت قبل از سردرد آغاز می‌شوند. علائمی مانند یبوست، سفتی در گردن، افسردگی یا هیجانات رفتاری و… را می‏توان نام برد.

سردرد میگرنی همراه با Aura (هاله یا اورا)

تغییراتی در بدن شبیه به سکته دیده می شود که نشانه شروع سردرد است. این علائم برگشت پذیر بوده و فرد به حالت اولیه برمی گردد. علائمی مانند اختلالات کلامی، بی‎حسی در بدن یا صورت مشاهده می‎شود.

پست دروم (Post drome)

فرد تا 24 ساعت بعد از اتمام سردرد، دچار بی‎حالی و گیجی خواهد بود.

علت حمله سردرد میگرنی 

سردرد میگرنی تنها با دخالت یک ژن مشخص به ارث نمی‎رسد، بلکه چندین ژن در زمینه به ارث رسیدن میگرن دخالت دارند. بعضی بررسی ها نشان می‌دهند که ژنتیک بر میزان و شدت میگرن تاثیر مستقیم دارند.

برخی عوامل موجب تشدید سردرد میگرنی ارثی می شوند، این عوامل مانند:

• بوهای مختلف
• استرس و اضطراب
• مصرف الکل و سیگار
• انواع اختلالات خواب
• کافئین موجود در قهوه
• گرسنگی و افت قند خون

مصرف برخی مواد غذایی و ترکیبات مانند گلوتامات سدیم، نیتریت موجود در ماهی دودی، سوسیس و… به تشدید میگرن کمک می‎کنند. در برخی خانم ها نیز میگرن قاعدگی با کم شدن هورمون استروژن همراه می شود. ناگفته نماند که دوری از این عوامل، مانع از ایجاد سردرد میگرنی نمی‌شود.

عکس سردرد میگرنی با کمک CT-scan و MRI گرفته می ‎شود. اگر سینوس ‎ها مشکل داشته باشند عکس رادیولوژی توسط پزشک درخواست می‎ شود.

آیا میگرن ارثی است؟

تمام صفاتی که زیبا و خوشایند هستند و در افراد مختلف مشاهده می‎کنید از والدینشان به ارث برده ‎اند. متاسفانه این موضوع یک طرف الگوی وراثت است.

افراد، زمینه ابتلا به انواع بیماری را دارند یا خود بیماری را از والدین به ارث می‎برند. نکته مهم این است که با مشاهده و مطالعه درباره افراد مبتلا به میگرن، می‎‎توان به ارثی بودن آن پی برد.

مطالعات و بررسی‎های مختلف درباره افراد مبتلا به سردرد میگرنی بسیار کمک کننده هستند. اگر در یک خانواده فردی به میگرن مبتلا است به احتمال بیش از 50% فرد دیگری نیز به این بیماری مبتلا است.

سردرد میگرنی همی پلژیک یک الگوی مشخصی دارد. هرچند همراه با پیچیدگی‎ هایی است اما ژن‎ های آن شناخته شده است. مطالعات نشان داده است که جهش‎ های ژنتیکی عامل اصلی میگرن نیست؛ بلکه SNP ها در ایجاد میگرن تاثیر دارند که تغییرات ناشی از چند شکلی‎ های نوکلئوتیدی هستند (Single Nucleotide Polymorphisms).

آیا می‌دانید از نظر ژنتیکی چقدر ریسک ابتلا به میگرن را دارید؟  با آزمایش ژنتیک سلامت، امکان پیشگیری از +57 بیماری ژنتیکی از جمله میگرن را دارید! برای آشنایی بیشتر با چکاپ کامل ژنتیکی و همچنین دریافت مشاوره ژنتیک رایگان کلیک کنید.

ژن های موثر در ابتلا به میگرن ارثی

در 23 جفت کروموزومی که از والدین به ارث می‎رسد دو جزء مهم وجود دارند. DNA یک ماده وراثتی است که در انسان‎ ها و موجودات زنده وجود دارد.

ژن‎های موثر در سردرد میگرنی عبارتند از:

KCNK18

در کد کردن پروتئین TRESK تعریف می ‎شود. این پروتئین در ایجاد مسیرهای درد و مناطق عصبی در میگرن موثر است.

CKIdelta

کد کردن یک آنزیم بسیار مهم در بدن را انجام می‎ دهد که در خواب و بیداری تاثیر می گذارد.

در میگرن همی پلژیک FHM (Familial Hemiplegic Migraine) سه ژن نقش دارند:

• SCN1A
• CACNA1A
• ATP1A2

جهش در سه مورد ذکر شده، سه طبقه و گروه را در افراد مبتلا به میگرن ایجاد می‎کنند. برای ابتلا به سردرد میگرنی ژنتیکی، یک ژن غالب نیاز است.

علائم میگرن ارثی چیست؟

هنگام تشخیص سردرد میگرنی ژنتیکی باید به جهش ‎های ژنتیکی توجه داشت. در میگرن همی پلژیک (FHM) امکان جهش در ژن وجود دارد. در هر جهش، یک نوع از سردرد میگرنی ایجاد می ‎شود.

علائم سردردهای شدید میگرنی در افراد مبتلا به میگرن، متفاوت است. اکثر علائم در افراد مبتلا به صورت پراکنده مشاهده شده است، این علائم عبارتند از:

• اختلالات گوارشی مانند تهوع
• دشواری و سختی در گفتار و تکلم
• ناتوانی در حرکت و حفظ تعادل بدن
• کم شدن حافظه، ایجاد سردرگمی و عدم تمرکز در فرد ایجاد می‎ شود.

اتفاقا مقاله جدید مای اسمارت ژن درباره فراموشی و کم شدن حافظه است؛ کافیه برای مطالعه روی عبارت “آلزایمر در جوانی” کلیک کنید.

• علائمی مانند تشنج و تب در موارد حاد و خطرناک
• مور مور شدن و بی حس شدن در صورت، بازوها و پاها (در موارد حاد)
• اختلالات بینایی: مانند دوبینی یا اورای بینایی، پدید آمدن نقاط کور در دید و نورهای چشمک زن.

جهش های مرتبط با میگرن ارثی

سردرد میگرنی و منشاء بروز آن مشخص نیست. ساده ترین روش برای تعیین جهش‌های ژنتیکی و تشخیص میگرن ژنتیکی، الگوی مندلی است.

الگوی مندلی، یک الگوی وراثتی است که در آن ژن ها از قوانین مجموعه مستقل و تفکیک، پیروی می ‎کنند. ژن ها به طور مساوی بین گامت (سلول جنسی نر و ماده) تقسیم می شوند.

ژن هایی که از والدین به ارث می رسند سه حالت اتوزوم غالب، مغلوب و وابسته نام دارند. در سردرد میگرنی ژنتیکی پنج جهش اتفاق می افتد (از الگوی مندلی غالب تبعیت می‌کند):

• SCN1A
• ATP1A2
• CACNA1A
• KCNK18
• CKdelta

در مقاله از کجا بفهمیم ژن غالب داریم یا مغلوب؟ مفصل در این باره صحبت کردیم.

شناخت میگرن ژنتیکی چه کمکی به ما می کند؟

چند عامل جهش ژنتیکی در بروز برخی سردردهای میگرنی به صورت همزمان دخالت دارند. در خانواده هایی که یک عضو دچار سردرد میگرنی می شود یک زنگ هشدار برای بقیه اعضا است.

البته لازم نیست بترسید، بلکه باید به هشدارها توجه کنید. در صورت بروز علائم زیر به همراه سردرد، باید به پزشک مراجعه کنید:

• سردرد میگرنی در یک طرف و ضربان دار باشد.
• سردرد همراه با سفتی در گردن و احساس گیجی باشد.
• در زمان سردرد، به نور، صدا و بو حساسیت داشته باشید.
• سردرد شما بیش از چند ساعت تا چند روز ادامه پیدا می ‎کند.

و…

شما می توانید از دیگر اعضای خانواده که دچار میگرن هستند کمک بگیرید. الگوی سردرد میگرنی آن ها با افزایش سن چگونه بوده است. از چه روش های درمانی دارویی، رفتاری و شناختی کمک می‌ گیرند.

چه نوع محرک ‎هایی باعث بروز سردرد میگرنی می شوند و چه عواملی سردرد را تشدید می‎ کنند. می توانید سبک زندگی او را برای کاهش تعداد و شدت سردرد میگرن انتخاب کنید.

آمار میگرن در ایران و جهان

هفتمین عاملی که موجب ناتوانی انسان می شود، سردرد است. تشخیص درست سردرد میگرنی در رابطه با مراجعه کنندگان به پزشک، کمتر از 50% را شامل می ‎شود. بیش از نیمی از افراد، به پزشک مراجعه نمی کنند یا دوره درمان را ادامه نمی دهند.

حدود 60% از افرادی که به پزشک مراجعه می کنند درمان تخصصی مناسبی را دریافت نمی ‎کنند. با توجه به مطالعات صورت گرفته زنان بیشتر از مردان به سردرد میگرنی مبتلا می ‎شوند. آمار ابتلای خانم ها در ایران حدود 20% و آقایان حدود 10% است.

آمار شیوع سردرد میگرنی در دنیا حدود 15% از جمعیت کل را شامل می شود. میزان ابتلا آن از دیابت و آسم بیشتر است. یک تحقیق در رابطه با درصد ابتلاء زنان و مردان به میگرن در 50 کشور انجام شده است.

در این تحقیق میزان ابتلاء مردان به میگرن 4 تا 6% و زنان 13 تا 17% گزارش شده است. بیشترین آمار شیوع میگرن، در سنین باروری بوده است.

جمع بندی

شایع ترین بیماری مغز و اعصاب که خوش خیم است سردرد میگرنی نام دارد. این سردرد بین 4 تا 72 ساعت طول می‎کشد. امکان دارد میگرن با علائمی مانند اشکال در بینایی شروع شود که میگرن اورا نام دارد.

حتی ممکن است بدون علائم و به صورت ناگهانی شروع شود. در تمام گروه‌های سنی و جنسیتی مشاهده می‌شود، اما بعد از بلوغ و در سنین بزرگسالی در زنان بیشتر دیده می شود.

برای تشخیص سردرد میگرنی علائمی مهمی وجود دارند. سردردهای ضربان دار یک طرفه (در کودکان بصورت دو طرفه) حساسیت به نور، مشاهده نورهای جرقه ای، حساسیت به صدا و… را می توان نام برد. این سردردها در زندگی فردی، کاری و اجتماعی فرد، اختلال ایجاد می‎ کنند.

در آمارهای جهانی درصد ابتلاء زنان به سردرد میگرنی بیشتر از مردان است. روش‌های درمانی مانند پیشگیری قبل از ابتلا، درمان های دارویی در زمان سردرد، درمان ‎های رفتاری و شناختی به کم شدن علائم و سردرد کمک می ‎کنند.