در مقاله انواع افسردگی به معرفی تایپ های مختلف افسردگی، علائم و راه های درمان و پیشگیری می پردازیم. افسردگی یک اختلال خلقی شایع اما جدی است. علائم شدیدی ایجاد می‌کند که بر احساس، فکر و انجام فعالیتهای روزانه مانند خواب، غذا خوردن یا کار تأثیر می‌گذارد.
برای تشخیص آن، علائم باید حداقل به مدت دو هفته وجود داشته باشد. انواع افسردگی؛ افسردگی فصلی، دوقطبی و افسردگی بعد از زایمان از شایع ترین نمونه های آن هستند. 10 اکتبر روز جهانی بهداشت روان ، نخستین بار در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان جهانی بهداشت روان با اعضا بیش از ۱۵۰ کشور جهان جشن گرفته شد.
در بعضی از کور‌ها این روز بخشی از یک هفته آگاهی است، در ایران نیز 18 تا 24 مهر “هفته بهداشت روان” نامگذاری شده است. به همین مناسبت مطلبی را در مورد افسردگی در کودکان و نوجوانان آماده کرده‌ایم.
افسردگی یک اختلال خلقی است که می‌تواند باعث احساس غم، تحریک‌پذیری یا ناامیدی در فرد شود. ممکن است بر خواب، اشتها یا روابط شما با دیگران تأثیر بگذارد. افسردگ همچنین می‌تواند باعث شود علاقه خود را به سرگرمی‌ها یا فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید از دست بدهید. در موارد شدید، افسردگی می‌تواند منجر به افکار خودکشی شود.
همچنین بخوانید : اختلال اضطراب اجتماعی چیست
انواع افسردگی
برخی از اشکال افسردگی اندکی متفاوت هستند، یا ممکن است تحت شرایط خاصی ایجاد شوند. در ادامه انواع آن را معرفی می‌کنیم:
اختلال افسردگی مداوم (dysthymia)
یک خلق افسرده است که حداقل دو سال طول می‌کشد. فردی که مبتلا به اختلال دپرشن مداوم تشخیص داده می‌شود ممکن است دوره‌‌‌‌‌هایی از اختلال افسردگی اساسی همراه با دوره‌‌‌‌‌هایی با علائم کمتر شدید داشته باشد. این علائم باید دو سال طول بکشد تا به عنوان نوع پایدار در نظر گرفته شود.
افسردگی پس از زایمان( Postpartum depression)
یکی دیگر از انواع افسردگی، بعد از زایمان رخ می دهد. افسردگی پس از زایمان، بسیار جدی تر از baby blues است. علائم افسردگی و اضطراب نسبتاً خفیف است که معمولاً در عرض دو هفته پس از زایمان از بین می‌رود. که بسیاری از زنان پس از زایمان تجربه می‌کنند.
زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان در دوران بارداری یا پس از زایمان (افسردگی پس از زایمان) افسردگی اساسی کامل را تجربه می‌کنند. احساس غم و اندوه شدید، اضطراب و خستگی که همراه با افسردگی پس از زایمان است، ممکن است این مادران جدید را در تکمیل فعالیت های مراقبت روزانه برای خود یا برای نوزادانشان دشوار کند.
افسردگی روان پریشی (Psychotic depression)
زمانی رخ می‌دهد که فرد دارای اختلال افسردگی شدید به همراه نوعی روان پریشی باشد، مانند داشتن باور‌‌‌‌های ثابت نادرست مزاحم (توهمات) یا شنیدن یا دیدن چیز‌‌‌‌های ناراحت کننده ای که دیگران ن‌می‌توانند بشنوند یا ببینند (توهم). علائم روان پریشی معمولاً یک «مضمون» افسردگی دارند، مانند هذیان گناه، فقر یا بیماری.
اختلال عاطفی فصلی (Seasonal affective disorder)
در بین انواع افسردگی، نوع فصلی آن را اغلب مردم تجربه می کنند. درواقع این احساس‌های ناخوشایند ناشی از افسردگی فصلی هستند. اختلال عاطفی فصلی یک اختلال رایج در فصل های پاییز، زمستان و گاهی بهار است. افسردگی فصلی باعث می‌شود فرد در برخی از ماه‌های سال شرایط نرمال داشته باشد، اما در ماه‌های دیگر دچار افسردگی و احساس ناخوشایندی شود.
با شروع افسردگی در ماه های زمستان، زمانی که نور طبیعی خورشید کمتر است، مشخص می‌شود. این افسردگی معمولاً در بهار و تابستان برطرف می‌شود. اختلال افسردگی زمستانی که معمولاً با کناره گیری اجتماعی، افزایش خواب و افزایش وزن همراه است، به طور قابل پیش بینی هر ساله در اختلال عاطفی فصلی عود می‌کند. اختلالات عاطفی فصلی بیشتر در نوجوانان و زنان دیده می‌شود.
اختلال دوقطبی (Bipolar disorder)
اختلال دوقطبی یا بایپولار با افسردگی متفاوت است، اما در این لیست گنجانده شده است به این دلیل که فردی مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌‌‌‌‌هایی از خلق و خوی بسیار ضعیف را تجربه می‌کند که معیار‌‌‌‌های افسردگی اساسی (به نام «افسردگی دوقطبی») را برآورده می‌کند.
اما یک فرد مبتلا به اختلال دوقطبی، خلق و خوی بسیار بالا – سرخوشی یا تحریک‌پذیر – به نام «شیدایی» یا یک شکل کمتر شدید به نام «هیپومانیا» را نیز تجربه می‌کند.
نمونه هایی از انواع دیگر اختلالات افسردگی که به تازگی به طبقه بندی تشخیصی DSM-5 اضافه شده اند. عبارتند از اختلال در تنظیم خلقی مخرب (تشخیص داده شده در کودکان و نوجوانان) و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD).
افسردگی در کودکان و نوجوانان
تشخیص افسردگی به ادامه علائم تا حدود دو هفته یا بیشتر، بستگی دارد. انواع افسردگی باید توسط ارائه دهنده خدمات درمانی، ارزیابی، تشخیص و درمان شود. اگرچه افسردگی یک بیماری جدی پزشکی است، اما معمولاً قابل درمان است.
- در حالی که افسردگی در بزرگسالان بیشتر شایع است، اما به کودکان و نوجوانان نیز رحم نمی‌کند. دوران کودکی و نوجوانی مراحل مهمی است که با چندین چالش مانند مدرسه، مواجه شدن با امتحانات، مبارزه با فشار همسالان و انتظارات اجتماعی و گذراندن دوران بلوغ همراه است.
تغییرات متعدد مربوط به دوران کودکی و نوجوانی می‌تواند باعث افسردگی و استرس در برخی از کودکان شود. پیگیری وضعیت سلامت روانی کودکان وظیفه مهمی است که هر والدینی باید با بهترین شکل آن را به جای آورد.
در حالی که افسردگی می‌تواند از نظر ذهنی در کودکان ناتوان‌کننده باشد، بلکه می‌تواند شادی و عملکرد آن‌ها را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد. یافتن علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان برای پیشگیری از آن، حائز اهمیت است.
علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان
افسردگی در کودکان در مقایسه با بزرگسالان نادر است، این امر عادی نیست که بچه‌ها مشکلات احساسی را تجربه کنند؛ با این حال افسردگی در بین کودکان و نوجوانان بزرگتر بسیار رایج است.
برخی از علائم یک مشکل عاطفی که کودک شما با آن روبرو می‌شود شامل سردرد، معده درد، کناره‌گیری از شما و گریه مداوم است. به نظر می‌رسد کودکان افسرده علاقه خود را به بازی از دست داده‌اند، آسیب پذیر به نظر می‌رسند و در تمرکز مشکل دارند.
علت افسردگی در کودکان و نوجوانان چیست؟
افسردگی در کودکان می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله:
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- محیط (شامل مشکلات خانوادگی)
- سابقه خانوادگی (سایر اعضای خانواده افسردگی دارند)
- بیماری جسمی
- رویداد‌های استرس زای زندگی
راه‌های نجات از افسردگی در کودکان و نوجوانان
هنگامی که احساس می‌کنید فرزند شما ممکن است با افسردگی روبرو باشد، اولین کاری که باید انجام دهید این است که از احساس او بپرسید و دریابید که چه چیزی می‌تواند باعث نگرانی او شود.
در برخی از لحظات مهم مانند شروع مدرسه، امتحانات و بلوغ، به وضعیت فرزندان خود توجه ویژه‌ای داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که با تغییرات ایجاد شده راحت هستند.
به فرزندان خود انگیزه دهید تا برنامه غذایی و خواب خود را به طور منظم انجام دهند و از نظر بدنی فعال باشند. مشارکت در فعالیت‌هایی که معمولاً از آن‌ها لذت می‌برند، به آن‌ها آرامش می دهد و در فرار از افسردگی کمک می کند.
القای احساس مورد توجه و مراقبت بودن، موثرترین راه پیشگیری از افسردگی در کودکان و نوجوانان است.
هرگز بچه‌ها را تنها نگذارید مخصوصاً وقتی افسرده هستند. زمانی را با آن‌ها بگذرانید و به آن‌ها اشاره کنید که به آن‌ها اهمیت می‌دهید و آن‌ها برای شما مهم هستند.
- اگر وضعیت افسردگی را در کودکتان غیرقابل کنترل یا نگران‌کننده می‌دانید، از کمک تخصصی متخصصان سلامت روان دریغ نکنید، زیرا آن‌ها مجهز به راه حل مناسب هستند.
فرزندان خود را از موقعیت‌هایی که می‌توانند بر آن‌ها استرس بی‌مورد ایجاد کنند، محافظت کنید. از آن‌ها در برابر خشونت و بدرفتاری در محیط خود محافظت کنید.
در صورت مشاهده علائم خودآزاری در فرزند خود، از خدمات اورژانس یا متخصصان مراقبت‌های بهداشتی کمک بگیرید. اسلحه گرم، اشیاء تیز و داروها را از مجاورت آن‌ها بردارید.
وقتی صحبت از مبارزه و پیشگیری از افسردگی در کودکان و نوجوانان می‌شود، والدین نقش بزرگتری دارند. بهترین کار برای جلوگیری از افسردگی در این مراحل زندگی این است که به طور منظم وقت خود را با کودکان بگذرانید. مراقب باشید تا قبل از بدتر شدن علائم استرس و افسردگی در آن‌ها پی ببرید.
افسردگی فصلی چیست؟
افسردگی فصلی در هر فصل سال ممکن است رخ دهد؛ اما در فصل های سرد سال و گاه بهار شایع تر است. باید بگوییم که علائم افسردگی فصلی در پاییز را افسردگی فصلی پاییز می‌نامند. افسردگی فصلی زمستان و پاییز بسیار شایع هستند.
افزایش وزن، کاهش اشتها یا میل زیاد به غذاهای پر از کربوهیدرات، خستگی، پایین بودن سطح انرژی و بیش ازحد خوابیدن از علائم شایع این اختلال هستند. افسردگی فصلی بهار و تابستان هم در برخی از افراد بروز می‌کند.
علائم اختلال عاطفی فصلی تابستان از اوایل تیر تا اواخر مرداد یا شهریور ادامه دارد. از علائم شایع آن نیز می‌توان به اشتهای کم، کاهش وزن، مشکلات خواب و بیخوابی، بی‌قراری و اضطراب اشاره کرد.
علائم افسردگی فصلی
اختلال عاطفی فصلی می‌تواند در هر فرد به اشکال مختلف بروز کند. معمولا علائم افسردگی فصلی بیشتر در ماه های مهر و آبان خودش را نشان می‌دهد و در ماه های اسفند و فروردین کمرنگ می‌شود. علائم افسردگی فصلی در افراد بسیار متفاوت است و ممکن است برخی افراد علائم را زودتر یا دیرتر بروز دهند. به‌طورکلی علائم اختلال عاطفی فصلی شامل موارد زیر است:
- تغییر در ساعت خواب و بیداری
- احساس کرختی
- بی‌حوصلگی
- احساس غم و اندوه
- و غیره
در اکثر مواقع فرد نیازی به درمان خاصی ندارد و این علائم به‌مرور از بین می‌روند، اما در تعداد کمی از افراد این علائم می‌توانند بسیار شدید باشند، به‌طوری که نیازمند درمان با دارو هستند.
راه های مقابله و پیشگیری از افسردگی فصلی
در ادامه چند نمونه از راه های مقابله با افسردگی و کاهش عوارض آن را بررسی می کنیم:
ورزش
ورزش به آرام شدن ذهن کمک می کند و با ترشح هورمونی به نام اندورفین در مغز، باعث ایجاد احساس شادابی و نشاط در فرد می شود. برای ورزش کردن حتما لازم نیست که در باشگاه ورزشی ثبت نام کنید، بلکه می‌توانید همراه با دوستان خود به پیاده‌روی در فضاهای آزاد بروید.
خواب راحت
خواب راحت و باکیفیت یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار در افسردگی‌های فصلی است. برخی افراد صبح خیلی زود از خواب بیدار می‌شوند و شب ها خیلی دیر به رختخواب می‌روند؛ بدون در نظر گرفتن اینکه هر فرد به 8 ساعت خواب راحت برای شادابی و سرحال بودن در روز بعد نیاز دارد. در بین افرادی که افسردگی شدید دارند، اختلالات خواب مثل بیخوابی یا خواب زیاد به وفور دیده می شود.
باز کردن پنجره‌ها
اولین کاری که صبح‌ها باید بعد از بیدار شدن انجام دهید، این است که پرده‌ها را کنار بزنید و پنجره‌ها را باز کنید، زیرا با این کار علاوه بر اینکه هوای تازه وارد خانه شما می‌شود؛ نور خورشید هم فضای خانه‌ی شما را نورانی‌تر می‌کند و باعث دوری غم و اندوه می‌شود. همچنین به بسیاری از افراد توصیه می‌شود که دیوارها را بارنگ‌های روشن رنگ‌آمیزی کنند تا نور خورشید را بیشتر بازتاب دهند.
تفریح کنید
بعد از یک روز کاری پرمشغله و سخت، باید به خودتان استراحت دهید. در واقع انجام دادن فعالیتهای لذت‌بخش می‌تواند بخشی از مغز را فعال کند که دانشمندان به آن سیستم پاداش دهی مغز می‌گویند. مثلا مغز شما بعد از خوردن غذای موردعلاقه‌تان، دوپامین یا هورمون لذت ترشح می‌کند و می‌تواند تاثیرات زیادی روی خلق‌وخوی شما داشته باشد و احساس نشاط و شادابی را در شما افزایش دهد.
صمیمیت با دیگران
سعی کنید با اطرافیان خود وقت بگذرانید و آن‌ها را در آغوش بگیرید؛ زیرا در آغوش گرفتن یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای مقابله با اختلال عاطفی فصلی است. بعد از در آغوش گرفتن فردی که دوستش دارید، مغز شروع به ترشح هورمون اکسی توسین می‌کند. اکسی توسین، هورمونی است که باعث ایجاد حس اعتماد و نشاط در فرد می‌شود.
به‌روزهای خوب فکر کنید
هنگامی‌که احساس غم و اندوه تمام وجود شما را فرا می‌گیرد، به خودتان یادآور شوید که این شرایط به این شکل باقی نخواهد ماند و روزهای خوبی در راه است. به‌روزهای خوب و رویاهایتان فکر کنید. مهم نیست که این نقشه‌ها و این فکرها به نتیجه می‌رسد یا نه، فقط اجازه دهید که این رویاها و فکرهای لذت‌بخش، روز شما را دل‌چسب‌تر کنند.
درمان افسردگی فصلی
برای درمان اختلال عاطفی فصلی می توان از موارد زیر استفاده کرد.
دارو درمانی
دارو درمانی یکی از روش‌های درمان اختلال عاطفی فصلی است که باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه داروهای افسردگی می‌تواند عوارض بسیار زیادی داشته باشد؛ بنابراین تا زمانی که این داروها را پزشک برای شما تجویز نکرده است، از مصرف خودسرانه آن‌ها خودداری کنید.
نور درمانی
یکی از روش‌های موثر در درمان افسردگی فصلی، نور درمانی است. گاهی اوقات افسردگی در پاییز و زمستان، به دلیل کمبود نور در این فصل‌ها بروز می کند و یا باعث تشدید افسردگی می شود. به همین دلیل برای جبران نور آفتاب، می‌توان از نورهای مصنوعی استفاده کرد که به این روش نوردرمانی می‌گویند.
نوردرمانی به این صورت است که در طول درمان، فرد باید به مدت 20 تا 60 دقیقه در معرض نور قرار گیرد. این کار باعث کاهش علائم اختلال عاطفی فصلی خواهد شد. توصیه می‌شود که نوردرمانی را از ماه مهر شروع کرده و تا اواخر بهار ادامه دهید.
روان‌درمانی
روان‌درمانی یکی از روش‌های مفید در درمان اختلال عاطفی فصلی است. در این روش سعی بر آن است که افکار منفی شناسایی و با افکار مثبت جایگزین شوند. بهتر است در کنار این روش درمانی، از روش‌های فعال‌سازی رفتاری هم استفاده شود.
مصرف مکمل
مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌ها ازجمله ویتامین D در درمان و کاهش علائم اختلال عاطفی فصلی، به خصوص در افرادی با سطح ویتامین بسیار پایین، موثر است. ویتامین D اثرات بسیار خوبی خواهد داشت، به دلیل اینکه در فصل‌های زمستان و پاییز، نور کم می‌شود و درنتیجه نیاز بدن به ویتامین D افزایش پیدا می‌کند. عوارض کمبود ویتامین دی را بشناسید!
